"ปานามาเปเปอร์ส"แฉคนดังทั่วโลกเลี่ยงภาษี

โดย...ทีมข่าวต่างประเทศโพสต์ทูเดย์

เครือข่ายผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ (ไอซีไอเจ) ร่วมกับสำนักข่าวและสื่อมวลชนหลายแห่ง ทั้งหนังสือพิมพ์ซุดดอยช์ ไซตุง ในเยอรมนี หนังสือพิมพ์เดอะ การ์เดียน ในอังกฤษ และสำนักข่าวบีบีซีเปิดโปงข้อมูลชุดใหญ่ ซึ่งกินขนาดความจำทั้งหมด 2.6 เทราไบต์ แสดงให้เห็นว่า นักการเมือง นักธุรกิจ และผู้มีชื่อเสียงจากทั่วโลกต่างหลบเลี่ยงภาษีด้วยการตั้งบริษัทในต่างประเทศ ผ่านสำนักงานกฎหมายมอสแซ็ค ฟอนเซกา

มอสแซ็ค ฟอนเซกา เป็นบริษัทกฎหมายซึ่งมีบริการจัดตั้งบริษัทนอกอาณาเขต (ออฟชอร์) อันดับ 4 ของโลกที่มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ที่ประเทศปานามา โดยบริษัทดังกล่าวยังมีสาขาอยู่ทั่วโลก รวมถึงบรรดาประเทศที่ขึ้นชื่อเป็นแหล่งหลบเลี่ยงภาษี เช่น สวิสเซอร์แลนด์ ไซปรัส หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน และยังมีสาขาในประเทศไทยด้วย 

สำหรับหมู่เกาะบริติชเวอร์จินมีบริษัทออฟชอร์ที่จัดตั้งโดย มอสแซ็ค ฟอนเซกา มากถึง 1.13 แสนแห่ง หรือคิดเป็นครึ่งหนึ่งของทั้งหมด โดยที่บริติชเวอร์จินไม่มีการเก็บภาษีขายหรือภาษีมูลค่าเพิ่ม รวมถึงไม่มีภาษีสำหรับนิติบุคคลด้วย จึงขึ้นชื่อเป็นสวรรค์แห่งการเลี่ยงภาษี

จากการเปิดเผยดังกล่าวนำไปสู่การสอบสวนในหลายประเทศ ทั้งออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ และฝรั่งเศส ในขณะที่กลุ่มสมาชิกรัฐสภาอาเซียนเพื่อสิทธิมนุษยชน (เอพีเอชอาร์) เรียกร้องให้ชาติสมาชิกอาเซียนหาทางกำจัดการเลี่ยงภาษี

ด้านไอร์แลนด์เตรียมเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรีซิกมุนเดอร์ เดวิด กุนลอส์สัน ของไอซ์แลนด์ เพื่อให้ยุบสภาและเลือกตั้งใหม่ หลังมีรายชื่ออยู่ในรายงานของไอซีไอเจ

รายงานดังกล่าวยังระบุว่า นักลงทุนรายเล็กในอินโดนีเซียวิจารณ์การหลีกเลี่ยงภาษีไปที่หมู่เกาะเวอร์จินไอส์แลนด์ของผู้คนราว 3,500 คน ทำให้อินโดนีเซียสูญรายได้อย่างน้อย 150 ล้านเหรียญสหรัฐ (ราว 5,265 ล้านบาท) ในขณะที่แอฟริกาใต้สูญรายได้สำหรับการพัฒนาประเทศไป 60 ล้านเหรียญสหรัฐ (ราว 2,106 ล้านบาท)

ปูติน-สีจิ้นผิง-นาจิบ มีเอี่ยวเพียบ

ในรายชื่อผู้มีอำนาจและเกี่ยวข้องกับการเลี่ยงภาษี 140 คน ปรากฏชื่อของผู้ใกล้ชิดประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน แห่งรัสเซีย และ เติ้งเจียกุย พี่เขยของประธานาธิบดี สีจิ้นผิง ของจีน ในขณะที่ฟากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีชื่อของ โมฮัมเหม็ด นาซีฟุดดีน บิน โมฮัมเหม็ด นาจิบ บุตรชายของนายกรัฐมนตรี นาจิบ ราซัค แห่งมาเลเซีย และ อาง วง วัฒนา รัฐมนตรียุติธรรมกัมพูชา

สำหรับ เซอร์เกย์ โรลดูกิน เพื่อนสนิทของปูติน เป็นเจ้าของบริษัทนอกอาณาเขต 3 บริษัท นอกจากนี้ อาร์คาดี้ และบอริส โรเต็นเบิร์ก เพื่อนวัยเด็กของปูตินยังเป็นเจ้าของบริษัทที่จดทะเบียนในหมู่เกาะบริติชเวอร์จินอย่างน้อย 7 แห่ง

สำหรับมูลค่าซึ่งพัวพันกับปูตินมีมูลค่าถึง 2,000 ล้านเหรียญสหรัฐ (ราว 7 หมื่นล้านบาท) โดยเงินจำนวนนี้ออกจากธนาคารรอสซิยาไปยังทนายชาวสวิตเซอร์แลนด์ ก่อนที่จะไปถึงมอสแซ็ค ฟอนเซกา

ด้าน เติ้งเจียกุย พี่เขยของ สีจิ้นผิง เป็นทั้งผู้บริหารและผู้ถือหุ้นของสองบริษัทในหมู่เกาะบริติชเวอร์จิน สวรรค์แห่งการหลบเลี่ยงภาษี โดย มอสแซ็ค ฟอนเซกา ช่วยเติ้งเจียกุยจัดหาตราประทับสำหรับ เบสต์ เอฟเฟ็ค เอนเตอร์ไพรส์ หนึ่งในบริษัทที่จัดตั้งในหมู่เกาะบริติชเวอร์จิน

เช่นเดียวกับ โมฮัมเหม็ด นาซีฟุดดีน บุตรชายของนาจิบ เป็นผู้ก่อตั้งบริษัท 2 แห่ง ในหมู่เกาะบริติชเวอร์จิน โดยร่วมมือกับเมแก็ต ดานิฟฟ์ เชาะห์ลิมัน บิน ซาฮารูดิน ผู้พัฒนาธุรกิจ ตั้ง พีเจซี อินเตอร์เนชันนัล เวนเจอร์ ซึ่งได้รับการช่วยเหลือจากมอสแซ็ค ฟอนเซกา ก่อนที่เมแก็ตจะได้นั่งตำแหน่งเป็นที่ปรึกษาด้านการเงินขององค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ซึ่งนาซีฟุดดีนเป็นประธาน

ในขณะที่ อาง วง วัฒนา รัฐมนตรียุติธรรมกัมพูชาเป็น 1 ใน 5 ผู้ถือหุ้นของอาร์ซีดี อินเตอร์ เนชันนัล หนึ่งในบริษัทในหมู่เกาะบริติชเวอร์จิน โดยจุดมุ่งหมายของบริษัทไม่ปรากฏชัดเจน

นอกจากนี้ เอกสารดังกล่าวยังปรากฏชื่อคนดัง เช่น ลิโอเนล เมสซี นักฟุตบอลกองหน้าของสโมสรบาเซโลนา ในขณะที่ เฉินหลง พระเอกภาพยนตร์แอ็กชั่นชื่อดังมีบริษัทจัดตั้งโดยมอสแซ็ค ฟอนเซกา อย่างน้อย 6 แห่ง

แบงก์ใหญ่นั่งไม่ติดมีชื่อช่วยจัดตั้ง

ปานามาเปเปอร์ส ปรากฏรายชื่อธนาคารใหญ่หลายแห่งที่ช่วยจัดตั้งบริษัท ออฟชอร์ เช่น ดอยช์แบงก์ เอชเอสบีซี โซซิเอเต เจเนอราล ยูบีเอส และคอมเมิร์ซแบงก์ โดยบางกรณทำให้ยากต่อการแกะรอยของเจ้าหน้าที่ศุลกากร

ด้าน โซซิเอเต เจเนอราล และเครดิตสวิส แสดงจุดยืนต่อต้านการฟอกเงิน โดยเครดิตสวิส เปิดเผยว่า นับตั้งแต่ปี 2013 ซึ่งทางไอซีไอเจเคยเปิดเผยเอกสารเลี่ยงภาษีครั้งใหญ่ ธนาคารได้ขอเอกสารชำระภาษีตามกฎหมายกับลูกค้าทุกครั้ง

ด้าน ร็อบ เชอร์แมน โฆษกของเอชเอสบีซีในนิวยอร์ก ระบุว่า ข้อมูลของไอซีไอเจเป็นเรื่องที่ผ่านมาแล้ว บางกรณีก็มีอายุมากกว่า 20 ปี ก่อนที่เอชเอสบีซีจะปฏิรูปเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา ในขณะที่ยูบีเอสยืนยันจะยึดกฎต่อต้านการฟอกเงินต่อไป

ด้านดอยช์แบงก์ได้ตกลงกับกระทรวงยุติธรรมสหรัฐจ่ายเงินจำนวน 31 ล้านเหรียญสหรัฐ เพื่อแลกกับการไม่สั่งฟ้องคดีสืบสวนโครงการสวิสแบงก์ ที่ช่วยพลเมืองสหรัฐเลี่ยงภาษี โดยดอยช์แบงก์ตกลงร่วมมือสร้างความโปร่งใสในการเก็บภาษี

ทั้งนี้ ด้านมอสแซ็ค ฟอนเซกา ปฏิเสธที่จะเปิดเผยเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าว เนื่องจากเป็นเรื่องความเป็นส่วนตัวของลูกค้า พร้อมยืนยันว่า ไม่ได้ทำผิดกฎหมายใดๆ

ตัวเลขสำคัญในปานามาเปเปอร์ส

-ประกอบด้วยเอกสารจากมอสแซ็ค ฟอนเซกา 11.5 ล้านฉบับ นับถอยหลังไป 40 ปี

-หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน เป็นสวรรค์ของการเลี่ยงภาษ โดยมีมากถึง 1.13 แสนแห่ง

-เกี่ยวข้องกับบริษัทนอกอาณาเขต 2.14 แสนแห่ง จาก 200 ประเทศทั่วโลก

-เกี่ยวพันกับนักการเมืองและราชการ 140 คน รวมถึงผู้นำและอดีตผู้นำ 12 คน

- แบงก์มากกว่า 500 แห่ง ทั้งสาขาและบริษัทลูกช่วยตั้งบริษัทให้ลูกค้าของมอสแซ็ค ฟอนเซกา 1.5 หมื่นแห่ง