การตัดสินใจ

โดย...ทัธภร ธนาวริทธิ์

สาเหตุของการทำงานที่ล่าช้า ไม่ทันกิน หรือโดนคู่แข่งเอาไปกิน สาเหตุหนึ่งก็มาจากการไม่ตัดสินใจของหัวหน้า ยิ่งเป็นเจ้าของธุรกิจแล้วการตัดสินใจล่าช้าเพียงนิดเดียวอาจจะทำให้ธุรกิจสูญเสียตลาดเป็นเงินจำนวนมากก็ได้ การที่หัวหน้าไม่ยอมตัดสินใจมาจากหลายปัจจัยในองค์กร เช่น การกลัวผลกระทบที่ตามมากรณีตัดสินใจผิดพลาด กลัวการถูกต่อต้านจากผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียกับการตัดสินใจ หรือบุคลิกลักษณะที่ต้องเป็นคนรอบคอบ ละเอียดถี่ถ้วนในการจะดำเนินการอะไรก็ตาม

การตัดสินใจที่ต้องมีข้อมูลทุกอย่างที่ครบถ้วน ต้องมีทางเลือกที่เป็นไปได้ทั้งหมดมาประกอบการตัดสินใจนั้น เป็นหลักการตามหลัก Economic Man คือ อยู่บนพื้นฐานที่เคร่งครัดของความมีเหตุผลของผู้ทำการตัดสินใจ ทางเลือกที่เป็นไปได้ ผลลัพธ์จากทางเลือกนั้นๆ แต่ในความเป็นจริงด้วยความสามารถที่จำกัด ข้อมูลที่จำกัด และปัจจัยที่เป็นเงื่อนไข เช่น ระยะเวลาทำให้เราไม่สามารถหาข้อมูลได้ครบถ้วน ไม่ได้ตรวจสอบทางเลือกทั้งหมดที่เป็นไปได้ และโดยทั่วไปมักจะตัดทางเลือกที่มีความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนทิ้งก่อนที่จะวิเคราะห์ผลลัพธ์ของทางเลือกนั้น หรือทำการตัดสินใจบน Rule of Thumb และการใช้ความรู้ที่สั่งสมมา ซึ่งเขาจะดำเนินการภายใต้ขอบเขตที่จำกัดโดยข้อมูลที่หาได้ และความสามารถของตนเอง ซึ่งเป็นที่รู้จักในหลักการ Satisficing Man ซึ่ง Herber A. Simon เป็นผู้นำเสนอแนวคิดนี้ และได้รับรางวัลโนเบลจากแนวคิดนี้ด้วย

ดังนั้น หัวหน้าจะทำการตัดสินใจสำหรับทางเลือกที่ดีที่สุดภายใต้ข้อจำกัดในเวลานั้นๆ โดยขั้นตอนที่สามารถช่วยให้การตัดสินใจทำได้อย่างเหมาะสมนั้นสามารถทำตามขั้นตอนที่ Simon ได้นำเสนอ โดยเริ่มจากการระบุปัญหาซึ่งเป็นประเด็นของผู้ตัดสินใจ และสิ่งแวดล้อมที่มีผลในการตัดสินใจ ซึ่งจะเป็นตัวกำหนดวิธีการ หรือกลยุทธ์ที่ใช้ในการแก้ปัญหา และการใช้กำหนดข้อมูลที่ต้องการหาเพื่อนำมาแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น จากนั้นผู้ตัดสินใจมองหาความเป็นไปได้ในการแก้ปัญหา โดยสามารถศึกษาจากมาตรฐานที่เคยใช้ในอดีต หรือจากนัยบางอย่างที่มองเห็นในขณะนั้น เช่น การพูดคุยกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ผู้ที่มีอิทธิพลต่อสถานการณ์นั้นๆ ซึ่งเป็นประเด็นที่หลายๆ คนพูดถึงในแนวทางการใช้เป้าหมายเพื่อกำหนดวิธีการในการบรรลุเป้าหมาย โดยไม่ว่าจะเป็นแบบใดจะเริ่มจากการระบุความแตกต่างระหว่างสิ่งที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน และสิ่งที่ต้องการจะเป็น จากนั้นหาความแตกต่างระหว่างสถานะทั้งสอง และหาวิธีการที่จะปิดช่องว่างดังกล่าว

สุดท้าย คือ ทางเลือก โดยผู้ตัดสินใจจะเลือกทางเลือกแรกที่ตนพึงพอใจในระดับผลลัพธ์ที่ต้องการ (ผลจากการวิเคราะห์ผลลัพธ์อันเกิดจากทางเลือก เช่น ข้อมูลจากการศึกษาความเป็นไปได้ทางการเงิน หรือผลการตอบรับจากผู้ที่ได้รับผลกระทบ) รวมถึงในปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องในระดับที่พึงพอใจ โดยทางเลือกที่พึงพอใจจะทำให้สามารถทำการตัดสินใจได้อย่างเหมาะสม และสามารถแสดงให้คนอื่นรับรู้ไม่ว่าจะเป็นการ Gain buy-in หรือ Convince จากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียจากการแสดงผลการตัดสินใจโดยวิธีการตัดสินใจที่เป็นขั้นเป็นตอนที่มีหลักฐาน หรือข้อมูลสนับสนุนในการเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับทางเลือกอื่นๆ ที่มีในขณะนั้น

ดังนั้น ขั้นตอนที่เป็นศาสตร์และหลักการของ Satisficing Man การศึกษาเกี่ยวกับขั้นตอนในการตัดสินใจนั้น ความกลัวที่กล่าวไว้ในตอนต้นนั้นไม่ได้เป็นอุปสรรคในการตัดสินใจของหัวหน้าอีกต่อไป หัวหน้าต้องกล้าตัดสินใจ และจากการศึกษาลักษณะของผู้นำที่ดีโดย Chester Barnard ซึ่งเป็นผู้นำแนวคิดพฤติกรรมองค์การ กล่าวว่า การกล้าตัดสินใจ เป็น 1 ใน 5 ของคุณลักษณะที่สำคัญที่สุดของผู้นำองค์กร