ตำนานมรดกโลก...ทุ่งใหญ่นเรศวร ความโหยหาของนักล่าสัตว์

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรเป็นแหล่งมรดกโลกของประเทศไทย ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่าและสัตว์นานาพันธ์ุทำให้มีความพยายามลอบเข้าไปล่าสัตว์ของเหล่าผู้มีอำนาจและเศรษฐี

ทุ่งใหญ่นเรศวรได้รับการขึ้นทะเบียนจากยูเนสโกร่วมกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ภายใต้ชื่อ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง เมื่อปี 2534 กินพื้นที่ครอบคลุม 6 อำเภอ ของ 3 จังหวัด ประกอบด้วย อ.บ้านไร่ ลานสัก ห้วยคต จ.อุทัยธานี อ.สังขละบุรี ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี และ อ.อุ้มผาง จ.ตาก มีพื้นที่รวมทั้งสิ้นจำนวน 2.2 ล้านไร่ หรือ 3,647 ตารางกิโลเมตร

ย้อนหลังเมื่อ 45 ปีที่แล้ว ทุ่งใหญ่นเรศวรเคยตกเป็นข่าวโด่งดังไปทั่วโลก หลังเกิดเหตุเฮลิคอปเตอร์ของทางราชการลำหนึ่งเกิดอุบัติเหตุตกที่ อ.บางเลน จ.นครปฐม เมื่อวันที่ 29 เม.ย. 2516 ขณะบินกลับกรุงเทพฯ โดยมีคณะทหาร ตำรวจ และดาราหญิงชื่อดังโดยสารไปด้วย ทำให้มีผู้เสียชีวิตทั้งหมด 6 คน ภายในซากเฮลิคอปเตอร์ยังพบซากสัตว์เป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่เป็นซากกระทิง ที่ล่ามาจากทุ่งใหญ่นเรศวร สร้างกระแสไม่พอใจในหมู่นิสิตมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และประชาชนทั่วไป เป็นอย่างมาก หลังจากนั้น ปลายเดือน พ.ค.และต้นเดือน มิ.ย. นิสิตนักศึกษากลุ่มอนุรักษ์ธรรมชาติฯ 4 มหาวิทยาลัยได้ออกหนังสือชื่อ "บันทึกลับจากทุ่งใหญ่" เปิดโปงเกี่ยวกับกรณีนี้ จนต่อมาเป็นชนวนให้นักศึกษาออกมาชุมนุมขับไล่รัฐบาลจอมพลถนอม

2 เดือนหลังเกิดเหตุ ในวันที่ 13 มิ.ย. 2516 คณะกรรมการสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า มีมติประกาศตั้งทุ่งใหญ่ฯ เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ให้ชื่อว่า "เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร" ที่มาของชื่อ สันนิษฐานว่าบริเวณนี้สมเด็จพระนเรศวรเคยใช้เป็นฐานที่มั่นเพื่อเตรียมทำศึกกับ เมียนมา ในปี 1590 และ 1605

รัฐบาลไทยได้เสนอให้เป็นมรดกทางธรรมชาติของโลก จนในการประชุมที่ประเทศตูนิเซียเมื่อปี 2534 มีมติยอมรับให้เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรและห้วยขาแข้งเป็นพื้นที่มรดกทางธรรมชาติของโลกแห่งแรก

ในไทยเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรและห้วยขาแข้งได้รับการประเมินคุณค่าให้เป็นแหล่งมรดกทางธรรมชาติ ด้วยคุณสมบัติโดดเด่นตามเกณฑ์การพิจารณา 3 ข้อ คือ 1.มีความดีเด่นในด้านวิวัฒนาการทางชีวภาพ-ชีวาลัย เป็นพิเศษของโลก เพราะประกอบด้วยระบบนิเวศวิทยาทั้ง 4 ภูมิภาค คือ ภูมิภาคซุนเดอิก (Sundaic) ภูมิภาคอินโด-เบอร์มิส (Indo-burmese) ภูมิภาคอินโด-ไชนีส (Indo-chinese) และภูมิภาคไซ โน- หิมาลายัน (Sino-himalayan)

2.เป็นแหล่งธรรมชาติพิเศษที่เป็นต้นน้ำที่สำคัญหลายสายของไทย มีป่าไม้นานาชนิดประกอบด้วยเทือกเขา เนินเขา ตลอดจนทุ่งหญ้า ลักษณะทั้งหมดจึงมีคุณค่าในด้านวิทยาศาสตร์ มีความงดงามทางธรรมชาติที่หายากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก และ 3.เป็นแหล่งพันธุกรรมของพืชและสัตว์หลากชนิด โดยมีสัตว์ป่าที่ใกล้จะสูญพันธุ์ถึง 28 ชนิด เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 15 ชนิด นก 9 ชนิด และสัตว์เลื้อยคลานอีก 4 ชนิด

การจับกุม เปรมชัย กรรณสูต เจ้าสัว อิตัลไทยครั้งนี้ พบว่า มีการล่าสัตว์ป่าไก่ฟ้าหลังเทา เก้ง และเสือดำที่ถูกแล่เนื้อหนังออกมาและหั่นเป็นชิ้น ซึ่งเสือดำพบมากในป่าดิบชื้นในทวีปเอเชีย เช่น อินเดีย เนปาล เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในเบงกอล หรือชวา ส่วนในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ห้วยขาแข้ง และอุ้มผาง เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ฯ สามารถบันทึกภาพวิดีโอของเสือดำจากกล้องดักถ่ายได้บ่อยครั้ง ซึ่ง เสือดำ เป็น 1 ใน 10 สัตว์อนุรักษ์ หากพบเห็นในพื้นที่ใดก็จะแสดงความสมบูรณ์ของผืนป่าแห่งนั้น

สถานการณ์เสือดำในไทยมีจำนวนลดน้อยลงอย่างรวดเร็ว อีกทั้งถูกจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ห้ามมิให้ผู้ใดทำการล่า หรือมีไว้ในครอบครอง ผู้ใดฝ่าฝืน ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 4 ปี หรือปรับไม่เกิน 4 หมื่นบาท

ดำรง พิเดช อดีตอธิบดีกรมอุทยานสัตว์ป่าและพันธุ์พืช ระบุว่า เสือดำที่ถูกฆ่าครั้งนี้ อาจเป็นเสือดำตัวสุดท้ายที่เหลืออยู่ ซึ่งหากตัวนี้เป็นจริงก็ถือว่าเป็นภัยพิบัติอย่างใหญ่หลวงของประเทศ ที่จะไม่มีให้ลูกหลานได้เห็นอีกต่อไป

เช่นเดียวกับ ไก่ฟ้าหลังเทา เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองที่หายากและใกล้สูญพันธ์ุ ซึ่งจำนวนลดน้อยลงเรื่อยๆ พบได้ทางภาคตะวันตกไปจนถึงคอคอดกระในภาคใต้ เมื่อปี 2558 ในหลวงรัชกาลที่ 9 เสด็จพระราชดำเนินจากวังไกลกังวล อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ ไปยังน้ำตกป่าละอู เพื่อทอดพระเนตรความเขียวชอุ่มของผืนป่า แล้วทรงปล่อยไก่ฟ้าหลังเทา 10 ตัว ไก่ป่าตุ้มหูแดง 19 ตัว รวมถึงนกและเม่น เพื่อสร้างความอุดมสมบูรณ์และรักษาความสมดุลของระบบนิเวศ

นอกจากนี้ ผืนป่าของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ยังเป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสายหลักในกาญจนบุรี คือแม่น้ำแควน้อยและแม่น้ำแควใหญ่ อย่างไรก็ตาม ไฮไลต์ของเขตรักษาพันธุ์ฯ แห่งนี้คือสัตว์ป่าหลายชนิดที่หาชมได้ยาก บางชนิดอยู่ในสภาวะใกล้สูญพันธุ์ และบางชนิดเป็นสัตว์เฉพาะถิ่น รวมทั้งสัตว์คุ้มครองอื่นๆ ได้แก่ ช้างป่า วัวกระทิง เสือชนิดต่างๆ ฯลฯ รวมทั้งไก่ฟ้าหลังเทา เป็ดหงส์ เป็ดก่า นกเงือก และอื่นๆ อีกมากมายที่สะท้อนความสมบูรณ์ของผืนป่าแห่งนี้ได้เป็นอย่างดี