หัวหิน

โดย ถาวร หลีกภัย

ยังจำได้ว่าตอนเรียนมัธยมปลาย ผมจะนั่งรถไฟจากตรังเข้ากรุงเทพฯ เมื่อถึงสถานีรถไฟหัวหิน จะเป็นช่วงเช้าของวันใหม่ พ่อค้าแม่ค้าจะมาเร่ขายของ น้ำก็มีขายด้วย ขันละ 1 บาท เพื่อให้บริการผู้โดยสารท่านที่จะอยากล้างหน้าล้างตา หลังจากนั่งหรือนอนบนรถไฟมาตลอดคืน ผลไม้ก็มีขาย แต่หัวหินมีผลไม้พิเศษอยู่อย่างหนึ่งที่ไม่มีขายสถานีไหน มีแต่สถานีหัวหินคือทับทิม และสินค้าที่ขาดไม่ได้มีขายทั้งปี เป็นของฝากทำจากเปลือกหอยเป็นที่ระลึกจากหัวหินเมืองชายทะเล

จากสถานีรถไฟหัวหิน ถ้ามองไปทางตะวันออก จะเห็นชายทะเลอยู่ไม่ไกลเลย บริเวณนั้นมีหาดทรายขาวสวยงาม ทรายเม็ดละเอียดเป็นเสน่ห์ของหัวหิน และเป็นมนตร์ขลังให้ผู้คนได้มาเยี่ยมเยือนหัวหินอยู่เสมอ

พอรถไฟเคลื่อนจากสถานีรถไฟ มองไปทางตะวันตกจะเป็นหินขาวโผล่ให้เห็นตัดกับสีเขียวของทิวไม้ ผมมีข้อสงสัยมานานแล้วว่าหินสีขาวที่ผมเคยเห็น มันคือหินอะไร

ปลายปี 2554 ผมหนีน้ำท่วมใหญ่ในกรุงเทพฯ มาพักที่หัวหินหลายสัปดาห์ เกือบทุกวันผมจะมาเดินเล่นที่ชายหาดหัวหินบริเวณหน้าโรงแรมรถไฟเก่า ซึ่งเป็นบริเวณที่ผมคิดว่าน่าจะเป็นหาดทรายที่สวยที่สุดของหัวหิน ได้เห็นสภาพชายทะเลในเวลาน้ำขึ้นและน้ำลง และได้เข้าใจแล้วทำไมที่นี่จึงชื่อหัวหิน ก็เพราะว่าเวลาน้ำลดจะมีหินโผล่มากมายที่บริเวณชายหาด หินโผล่ (Outcrop) เป็นพวกหินไนส์ (Gneiss) บริเวณใต้ชายหาดก็จะเป็นหินไนส์เป็นส่วนใหญ่ การกัดเซาะของคลื่นได้กัดกร่อนหินอยู่ทุกวัน จะเห็นหินบางแห่งแตกหักผุพังลง แร่ควอตซ์หรือ Sio2 ซึ่งอยู่ในหินไนส์ คงทนมากกว่าแร่อื่น จะคงเหลือเป็นเม็ดทรายให้กับชายหาดด้วย

สำหรับหินสีขาวที่โผล่ให้เห็นตัดกับทิวไม้สีเขียวนั้นอยู่บริเวณเชิงเขา แท้จริงแล้วเป็นส่วนบนของสายแร่ควอตซ์ (Quartz Vein) หรือจะเรียกพนังควอตซ์ (Quartsz Dike) ก็ได้ พนังควอตซ์ ประกอบด้วย SiO2 จะแข็งทนทานกว่าหินท้องที่ (Country Rock) จึงทำให้พนังควอตซ์โผล่พ้นดินเห็นเป็นกำแพงหิน

จากบริเวณพนังควอตซ์ที่เชิงเขา ผมได้เดินขึ้นเขาจนมาถึงที่ราบสูงบนเขาซึ่งอยู่ไม่ไกลกัน ผมได้พบเหมืองเก่า เป็นเหมืองแร่ควอตซ์มีร่องรอยการทำเหมืองในสายแร่ควอตซ์ มีความกว้างไม่น้อยกว่า 5 เมตร และมีความยาวกว่า 100 เมตร คำนวณปริมาณแร่ควอตซ์ที่ถูกทำเหมืองไปแล้วหลายหมื่นตัน และแร่ควอตซ์ก้อนที่ยังตกค้างอยู่ที่เหมืองก็กว่าร้อยต้น

พนังควอตซ์หรือสายแร่ควอตซ์เกิดจากแร่ควอตซ์แทรกตัวตกผลึกตามระบบแนวรอบแตก (Fractures) ของหินท้องที่ ดังนั้นพนังควอตซ์ทั้งบริเวณเชิงเขาและบนเขา จะเกิดในแนวที่ขนานกันทั้งสิ้น

สำหรับประโยชน์ของแร่ควอตซ์ หรือแร่เขี้ยวหนุมาน ใช้ทำเครื่องประดับอุปกรณ์ในกล้องจุลทรรศน์เลนส์ ทำปริซึมเลนส์ นาฬิกาควอตซ์ ทำแก้ว และถ้ามีมลทินสูง ก็ใช้ทำกระดาษทราย เป็นต้น

สำหรับแร่ควอตซ์ที่มีคุณภาพสูงมาก SiO2 มากกว่า 99.20% ก็สามารถนำไปผลิตโซลาร์เกรด ที่ใช้เป็นวัตถุดิบที่สำคัญในการผลิตเซลล์แสงอาทิตย์ (Solar Cells) ซึ่งจะเป็นการเพิ่มมูลค่าแร่ควอตซ์ราคาถูกให้มีมูลค่ามหาศาล และประเทศไทยก็มีศักยภาพสูงในเรื่องสายแร่ควอตซ์ที่จะนำมาใช้เป็นวัตถุดิบในเรื่องนี้ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็มีข้อมูลในเรื่องนี้อยู่แล้ว

หัวหินในวันนี้เป็นเมืองท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง ทรัพยากรธรรมชาติ ภูเขา ทะเล และหาดทราย ที่สวยงาม ชาวหัวหินต้องช่วยกันดูแลและรักษาไว้ การทำเหมืองแร่ควอตซ์ในเขตเมือง มีการเจาะ การระเบิด ย่อมส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชน อย่างไรก็ตาม การทำเหมืองแร่ควอตซ์ในเขตเมืองหัวหินนี้ได้หยุดกิจการไปแล้ว

หัวหินเมื่อวันวาน มีทั้งเหมืองแร่ควอตซ์ และภาพถ่ายที่ผมเคยได้ถ่ายไว้ยืนยันได้ว่า หัวหินเคยมีเหมืองหินอ่อนบนเขาที่อยู่ในเขตเมืองด้วย แต่หัวหินในวันนี้เป็นเมืองตากอากาศที่มีชื่อเสียงไปทั่วโลก (ดังในภาพ) แต่หัวหินในวันนี้เป็นเมืองตากอากาศที่มีชื่อเสียงไปทั่วโลก ดังนั้นการจะพูดถึงการทำเหมืองแร่ในเขตเมืองแค่คิดก็ผิดแล้ว