รำลึก Oliver Twist

โดย เพ็ญแข สร้อยทอง 

หนัง Oliver Twist มีอายุครบ 70 ปี ขณะที่หนังเพลงซึ่งเกิดจากหน่อเดียวกันคือ Oliver! ก็กำลังจะอายุครบ 50 ปี ในเดือน ก.ย.นี้

Oliver Twist เป็นผลงานของ เดวิด ลีน ผู้กำกับที่ (น่าจะ) รักงานเขียนของ ชาร์ลส ดิกเคนส์ อย่างมาก เลยนำมาทำเป็นหนัง นอกจากเรื่องนี้แล้วก็ยังมี Great Expectations (1946) ที่ประสบความสำเร็จอย่างมาก

ท่านเซอร์ เดวิด ลีน ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวอังกฤษ ซึ่งมีชีวิตอยู่ระหว่างปี 1908-1991 นอกจากเขานำนวนิยายของ ชาร์ลส์ ดิกเคนส์ มาสร้างเป็นหนังแล้ว เขายังเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางกับสะพานข้ามแม่น้ำแคว หรือ The Bridge on the River Kwai (1957), Lawrence of Arabia (1962), Dr.Zhivaco (1965) และ Passage to India (1984) เขาได้รับสองรางวัลออสการ์ผู้กำกับยอดเยี่ยม ทั้งยังได้รับการยกย่องจากสถาบันภาพยนตร์อังกฤษให้เป็น1 ใน 9 ผู้กำกับยอดเยี่ยมตลอดกาลด้วย

ส่วน ชาร์ลส ดิกเคนส์ เขามีชีวิตอยู่ระหว่างปี 1812-1870 จากเด็กรับใช้ในสำนักงานทนายความ กลายมาเป็นผู้สื่อข่าวหนังสือพิมพ์ รวมถึงนักประพันธ์ชั้นแนวหน้าของอังกฤษและของโลก

สำหรับ Oliver Twist หรือ Parish Boy’s Progress เป็นหนังสือเรื่องที่ 2 ของเขา ตีพิมพ์เป็นตอนๆ ระหว่างปี 1837-1839 นับเป็นงานเขียนสะท้อนเสียดสีสังคม ไม่ว่าจะในมุมของการใช้แรงงานเด็ก การนำเด็กมาประกอบอาชญากรรม ปัญหาเด็กเร่ร่อนริมถนน ฯลฯ นักเขียนดังผู้นี้มีประสบการณ์คล้ายๆ กับ
ตัวละครในเรื่องมาก่อน อีกทั้งเขาอาจจะได้รับแรงบันดาลใจมาจากชีวิตของ โรเบิร์ตบลิงโค นักเขียนดังในยุค 1830 ที่มีอดีตเป็นแรงงานเด็กมาก่อน

Oliver Twist ของ เดวิด ลีน ออกฉายในปี 1948 และได้รับการตอบรับอย่างดีจากผู้ชม ต่อมาปี 1999 สถาบันภาพยนตร์อังกฤษยกให้อยู่ในอันดับที่ 46 ของการจัดอันดับ 100 ภาพยนตร์อังกฤษยอดเยี่ยม และต่อมาในปี 2005 ติดในลิสต์ 50 หนังที่ควรดูก่อนอายุ 14 ปี

เล่าเรื่องราวของ โอลิเวอร์ ทวิสต์ เด็กกำพร้าที่เติบโตขึ้นในโรงทานสำหรับผู้อนาถา เมื่ออาหารไม่พอกิน โอลิเวอร์ ถูกเด็กคนอื่นๆ เลือกให้เป็นตัวแทนไปขออาหารเพิ่มกับผู้ดูแลโรงทาน เขาจึงถูกหมายหัวในฐานะตัวสร้างปัญหา และถูกส่งให้ไปทำงานซึ่งเป็นอันตรายต่อเด็กเล็กๆ ทั้งยังมีเหตุการณ์ทำให้เขาต้องหนีไปลอนดอน

ขณะเหนื่อยล้าและหิวโหย โอลิเวอร์ ผู้ใสซื่อก็ได้กลายมาเป็นสมาชิกของกลุ่มโจร และถูกเข้าใจผิดว่าเป็นคนล้วงกระเป๋ามิสเตอร์บราวน์โลว์ เขาพยายามหลบหนี ในที่สุดก็ถูกจับส่งตัวให้ตำรวจ แต่มิสเตอร์บราวน์โลว์ที่เคยกล่าวหาโอลิเวอร์ กลับมาเป็นผู้ช่วยอุปการะและดูแลอย่างดี แต่โจรล้วงกระเป๋าไม่ยอมปล่อยจึงออกตามล่าตัวโอลิเวอร์กลับมาหนุ่มน้อยจึงถูกเข้าใจผิดว่าหนีไปพร้อมกับเงิน

ต่อมาพวกโจรบังคับให้โอลิเวอร์พากลับมาปล้นบ้านมิสเตอร์บราวน์โลว์ผู้อุปการะ ระหว่างนั้นเขาโดนยิงแต่รอดมาได้ ตำรวจตามไปช่วยที่รังโจร แม้จะถูกทำร้ายต่างๆ นานา แต่โอลิเวอร์ก็อดสงสารเห็นใจโจรร้ายไม่ได้ เขาไปเยี่ยมที่เรือนจำ และสวดภาวนาให้ ก่อนที่โอลิเวอร์เดินทางไปกับมิสเตอร์บราวน์โลว์

นอกจากถูกนำมาดัดแปลงเป็นหนังOliver Twist ยังกลายเป็นละครเพลงและหนังเพลง Oliver! (ดนตรีและเนื้อเพลงโดยไลโอเนล บาร์ต) ทางดิสนีย์ก็สร้างการ์ตูน Oliver & Company ออกมาในปี 1988 และโรมัน โปลันสกี ผู้กำกับชาวฝรั่งเศส-โปล สร้าง Oliver Twist ในเวอร์ชั่นของเขาออกฉายในปี 2005

ส่วนหนัง Oliver! ออกฉายครั้งแรกในปี 1968 เป็นผลงานของผู้กำกับ คาโรล รีด หนังถูกเสนอชื่อเข้าชิงออสการ์ครั้งที่ 41 ถึง 11 สาขารางวัล ก่อนจะคว้าไป 6 ซึ่งรวมถึงภาพยนตร์ยอดเยี่ยม และผู้กำกับยอดเยี่ยม หนัง Oliver! ถูกยกย่องให้เป็นภาพยนตร์ยอดเยี่ยมแห่งศตวรรษที่ 20 ในอันดับที่ 77 และเมื่อปี 2017 ก็ถูกโหวตจากคนในวงการให้เป็นภาพยนตร์อังกฤษที่ดีที่สุดตลอดกาลอันดับที่ 69

ขณะที่ท่านเซอร์ คาโรล รีด (มีชีวิตอยู่ระหว่างปี 1906-1976) ผู้กำกับชาวอังกฤษ ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีจาก Odd Man Out (1947), The Fallen Idol (1948), The Third Man (1949) และดังสุดๆ กับ Oliver!

จากเรื่องแต่งที่สะท้อนสังคมในศตวรรษที่ 18 จนถึงวันนี้ Oliver Twist ไม่ว่าจะในรูปของหนังสือหรือหนังยังเป็นความสุขของผู้คนด้วยหลากหลายเหตุผล ไม่ว่าจะมุมทางประวัติศาสตร์ สังคม รวมทั้งโครงเรื่องอันชวนตื่นเต้น