ผลกระทบของการค้า ต่อการพัฒนาสปป.ลาว

โดย...สถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (ITD)www.itd.or.th

สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) กำลังอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่านจากประเทศด้อยพัฒนาสู่การเป็นประเทศกำลังพัฒนาจากการดำเนินนโยบายการค้าระหว่างประเทศ โดยเฉพาะการส่งออกทรัพยากรธรรมชาติซึ่งได้แก่ ป่าไม้ เหมืองแร่ และไฟฟ้าจากพลังน้ำ โดยมีประเทศไทยเป็นตลาดส่งออกสำคัญ

ทั้งนี้ สปป.ลาวกำหนดเป้าหมายที่จะหลุดพ้นจากประเทศด้อยพัฒนาภายในปี 2563 โดยพยายามรักษาสมดุลการพัฒนาทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมไปด้วยกันรัฐบาล สปป.ลาวให้ความสำคัญกับนโยบายการเปิดเสรีการค้าจากการเข้าร่วมเป็นสมาชิกเขตการค้าเสรีอาเซียนเมื่อปี 2541 และเป็นสมาชิกองค์การการค้าโลกเมื่อปี 2556

สปป.ลาว มีการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่องจากนโยบายการส่งออก ส่งผลให้สัดส่วนความยากจนลดลงจากร้อยละ 33.5 เมื่อปี 2540 เหลือร้อยละ 28 ในปี 2550 แต่ถึงกระนั้นก็ตามสัดส่วนความยากจนใน สปป.ลาว ยังอยู่ในระดับสูง ขณะที่ความเหลื่อมล้ำก็ยังปรับตัวเพิ่มขึ้น แสดงให้เห็นว่านโยบายการเปิดเสรีทางการค้าของ สปป.ลาว ส่งผลทั้งทางบวกและทางลบต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ

การเปิดเสรีการค้าส่งผลให้ สปป.ลาว ประสบปัญหาขาดดุลการค้าเรื้อรัง ตั้งแต่ปี 2529 เนื่องจาก สปป.ลาว นำเข้าสินค้าหลากหลายประเภท รวมถึงสินค้าอุตสาหกรรมหนักและอุตสาหกรรมเบาอาหารแปรรูปสิ่งทอและเสื้อผ้าสำเร็จรูปโดยนำเข้าสินค้าจากประเทศไทยเป็นหลักและมีตลาดส่งออกหลัก ได้แก่ ประเทศไทย สหภาพยุโรป กลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกและเวียดนาม ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าการค้าของ สปป.ลาว มีการพึ่งพาประเทศในทวีปเอเชียเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะกลุ่มประเทศเพื่อนบ้าน

การศึกษาของ ITD พบว่า สวัสดิการครัวเรือนที่เกิดจากการลดภาษีศุลกากรของ สปป.ลาว ไม่ได้เป็นไปอย่างเท่าเทียมกัน แต่มีความแตกต่างกันไปตามลักษณะของครัวเรือนผู้ที่ได้ประโยชน์จากการลดภาษีศุลกากรคือครัวเรือนเขตเมือง โดยเฉพาะในเมืองเวียงจันทน์รวมถึงครัวเรือนที่ไม่ยากจนในเขตเมืองหลักอื่นๆ โดยครัวเรือนอื่นที่ไม่อยู่ในกลุ่มนี้เป็นผู้เสียประโยชน์จากการดำเนินนโยบายการเปิดเสรีทางการค้าทั้งด้านรายได้ครัวเรือนที่ลดลงและสัดส่วนความยากจนที่เพิ่มขึ้น

นอกจากนั้น จากการศึกษาพบว่า เนื่องจาก สปป. ลาว มีกฎระเบียบและมาตรการด้านสิ่งแวดล้อมที่ไม่เข้มแข็ง การเปิดเสรีทางการค้าจึงจึงก่อให้เกิดมลภาวะและทำลายทรัพยากรธรรมชาติจากการปล่อยมลภาวะที่เป็นอันตรายสู่อากาศ น้ำ และดิน รวมถึงประสบปัญหาจากการบริหารจัดการขยะที่เพิ่มมากขึ้น จากผลกระทบของการเปิดเสรีทางการค้าที่เกิดขึ้นส่งผลให้รัฐบาล สปป.ลาว ใช้มาตรการทางการนำเข้าที่เข้มงวดขึ้น รวมทั้งเข้มงวดกับการปกป้องสิ่งแวดล้อมมากขึ้นซึ่งจะส่งผลกระทบต่อประเทศคู่ค้ารวมทั้งประเทศไทยด้วย