NARIT เผย พบสัญญาณบ่งชี้สิ่งมีชีวิต บนดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ
NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ เผย พบ 'สัญญาณชีวภาพ' บนดาวเคราะห์ K2-18b นอกระบบสุริยะ เปิดประตูสู่การค้นหาสิ่งมีชีวิตต่างดาว
"นี่เป็นหลักฐานที่ชัดเจนที่สุดเท่าที่เคยมีมาว่าอาจมีสิ่งมีชีวิตบนดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ นักดาราศาสตร์จะสามารถยืนยันสัญญาณนี้ภายใน 1-2 ปีข้างหน้า”
- ศาสตราจารย์ Nikku Madhusudhan หัวหน้าทีมวิจัย
NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ได้เปิดเผยข้อมูลผ่านทาง Facebook โดยระบุว่ากล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ เผยสัญญาณบ่งชี้ทางชีวภาพในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ K2-18b
ทีมนักดาราศาสตร์นำโดย ศาสตราจารย์ Nikku Madhusudhan มหาวิทยาลัย Cambridge ใช้กล้องโทรทรรศน์อวกาศ เจมส์ เว็บบ์ (James Webb Space Telescope: JWST)
ตรวจพบโมเลกุลไดเมทิลซัลไฟด์ (Dimethyl Sulfide, DMS) และ ไดเมทิลไดซัลไฟด์ (Dimethyl Disulfide, DMDS) ในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์นอกระบบ K2-18b ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งชี้ทางชีวภาพ (Biosignatures) ที่สำคัญ
งานวิจัยนี้ได้รับการเผยแพร่ในวารสาร The Astrophysical Journal Letters วันที่ 17 เมษายน 2025
ดาวเคราะห์ K2-18b เป็นดาวเคราะห์นอกระบบประเภท Sub-Neptune มีขนาดใหญ่กว่าโลกประมาณ 2.6 เท่า และมีมวลมากกว่าโลกประมาณ 8.6 เท่า อยู่ห่างจากโลกประมาณ 124 ปีแสง
โคจรรอบดาวฤกษ์อยู่ในเขตเอื้อต่อการอยู่อาศัย (Habitable Zone) ซึ่งอาจมีน้ำในรูปของเหลวบนพื้นผิวดาวเคราะห์ ทำให้นักดาราศาสตร์ตั้งสมมติฐานว่า
ดาวเคราะห์ K2-18b อาจเป็นดาวเคราะห์แบบ Hycean Planet หรือดาวเคราะห์ที่มีมหาสมุทรปกคลุมภายใต้ชั้นบรรยากาศที่ประกอบด้วยแก๊สไฮโดรเจน
นักดาราศาสตร์สามารถศึกษาธาตุและองค์ประกอบของชั้นบรรยากาศดาวเคราะห์นอกระบบผ่านการสังเกตการณ์สเปกตรัมของแสงดาวฤกษ์ที่ส่องทะลุผ่านบรรยากาศของดาวเคราะห์ ขณะที่เคลื่อนที่ผ่านหน้า (Transit) เรียกว่า Transmission spectroscopy
โดยขณะที่ดาวเคราะห์กำลังเคลื่อนที่ผ่านหน้าดาวฤกษ์ โมเลกุลในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์จะดูดกลืนแสงของดาวฤกษ์บางส่วนไว้ ทำให้นักดาราศาสตร์สามารถระบุองค์ประกอบของชั้นบรรยากาศดาวเคราะห์ได้
ในปี 2019 ได้มีการศึกษาชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ K2-18b ด้วยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล พบว่าบรรยากาศของดาวเคราะห์ K2-18b ประกอบด้วย น้ำและมีเทน
และจากการศึกษาเพิ่มเติมในปี 2023 ด้วยอุปกรณ์ NIRISS และ NIRSpec บนกล้องโทรทรรศน์อวกาศ เจมส์ เว็บบ์ (JWST) พบว่า
ชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ K2-18b มีองค์ประกอบของแก๊สคาร์บอนไดออกไซค์อยู่ รวมถึงมีการตรวจพบสัญญาณโมเลกุลไดเมทิลซัลไฟด์ (Dimethyl Sulfide) อย่างอ่อนด้วย
จนกระทั่งในปี 2025 ทีมวิจัยของศาสตราจารย์ Nikku Madhusudhan ได้ใช้อุปกรณ์ MIRI บนกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ (JWST) ศึกษาชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ K2-18b ในช่วงความยาวคลื่นอินฟราเรดกลาง (Mid-Infrared)
พบสัญญาณของโมเลกุลไดเมทิลซัลไฟด์ (Dimethyl Sulfide, DMS) และไดเมทิลไดซัลไฟด์ (Dimethyl disulfide, DMDS) ในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ K2-18b ที่ชัดเจน ด้วยความเชื่อมั่นที่ระดับ 99.7%
ซึ่งเป็นระดับความเชื่อมั่นที่สูงในการตรวจจับสัญญาณ และมีโอกาสที่บรรยากาศของดาวเคราะห์ K2-18b จะมีอัตราส่วนผสมของโมเลกุลทั้งสองในชั้นบรรยากาศสูงถึง 1% ซึ่งนับว่าสูงกว่าที่พบในชั้นบรรยากาศของโลกมาก
การตรวจพบโมเลกุล DMS และ DMDS ในชั้นบรรยากาศดาวเคราะห์นอกระบบสำคัญอย่างยิ่งต่อการค้นหาสัญญาณบ่งชี้ทางชีวภาพ (Biosignature)
เนื่องจากบนโลกของเรานั้น DMS และ DMDS ผลิตได้จากกระบวนการทางชีวภาพเท่านั้น โดยเฉพาะจากสิ่งมีชีวิตอย่าง “แพลงก์ตอน” ในทะเล
ดังนั้น การค้นพบ DMS และ DMDS บนดาว K2-18b จึงเป็นหนึ่งในหลักฐานที่ชัดเจนที่สุดในปัจจุบันที่อาจบ่งชี้ถึงการมีอยู่ของสิ่งมีชีวิตนอกโลก
อย่างไรก็ตาม การค้นพบนี้ยังต้องการการยืนยันเพิ่มเติม ทั้งในส่วนของการวัดซ้ำ การอธิบายสัดส่วนโมเลกุล DMS และ DMDS ที่สูงกว่าที่พบในชั้นบรรยากาศของโลกมาก
และการพิจารณาความเป็นไปได้ที่โมเลกุลเหล่านี้อาจมีแหล่งกำเนิดจากกระบวนการที่ไม่เกี่ยวข้องกับสิ่งมีชีวิต
ทั้งนี้ ปัจจุบัน NARIT ค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะแล้วรวม 13 ดวง (พฤศจิกายน 2566)