ศาลเจ้ากวนอู ประวัติศาสตร์ คู่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา

โดย...ภัทรชัย ปรีชาพานิช

มีโอกาสผ่านไปแถว “ศาลเจ้าพ่อกวนอู” แห่งนี้ ซึ่งตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาตรงบริเวณชุมชนชาวตลาดสมเด็จเจ้าพระยา ถ้าจะนับอายุก็กว่า 280 ปี ในปีนี้

เมื่อ 200 ปีก่อนหน้านั้น สถานที่ตั้งศาลเจ้าพ่อแห่งนี้ เป็นแหล่งที่เรือสำเภาจีนแทบทุกลำต้องมาจอดเทียบท่า ที่ตรงนี้จึงเป็นจุดกำเนิดของศาลเจ้าพ่อกวนอู ที่สำคัญในศาลนี้ได้ประดิษฐานองค์ “เทพเจ้ากวนอู” ด้วยกัน 3 องค์ โดยมีขนาดต่างกันไป คือ องค์เล็ก องค์กลาง และองค์ใหญ่

ในช่วงแรกมีชาวจีนฮกเกี้ยนท่านหนึ่งได้อัญเชิญรูปปั้นเทพเจ้ากวนอูองค์เล็กสุดเข้ามาประทับในเก๋งจีนนี้ เพื่อให้ประชาชนทุกคนได้มากราบไหว้บูชาขอพร จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างศาลเจ้าพ่อกวนอูเป็นครั้งแรกในปี 2279 ในรัชสมัยเฉียนหลงฮ่องเต้ จักรพรรดิเจ้าอยู่หัวบรมโกศแห่งราชวงศ์บ้านพลูหลวง ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย

ในปี 2345 ได้มีการอัญเชิญเทพเจ้ากวนอูองค์กลางเข้ามาประดิษฐาน ซึ่งตรงกับรัชสมัยเจียชิ่งฮ่องเต้ จักรพรรดิลำดับที่ 5 แห่งราชวงศ์ชิง ซึ่งตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ในปี 2365 จึงได้มีการอัญเชิญเทพเจ้ากวนอูองค์ที่ 3 ซึ่งเป็นองค์ใหญ่ที่สุดเข้ามาประดิษฐาน ในสมัยรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

ทั้งนี้ ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาได้มีเหตุการณ์สำคัญครั้งหนึ่งเกิดขึ้นที่แสดงให้เห็นถึงความศักดิ์สิทธิ์ของศาลเทพเจ้ากวนอู ในปี 2509 ที่หิ้งบูชา ถ้วยน้ำชา และกระถางธูป เกิดการสั่นสะเทือนขึ้นตลอดระยะเวลา 3 เดือน จนเป็นที่กล่าวขาน แม้จะไม่ได้วนเวียนไปสักการะอยู่เป็นนิจ สำหรับครั้งแรกที่ได้ไปก็ทำให้ผมค้นพบแง่งามของประวัติศาสตร์ที่สะท้อนให้เห็นถึงรากเหง้าของสายสัมพันธ์ไทย-จีน บนแผ่นดินแห่งนี้