แย้แต่ไม่ยี้

โดย...ปริญญา ผดุงถิ่น

สารภาพว่าผมไม่ค่อยถูกโฉลกกับพวกสัตว์เลื้อยคลาน ยิ่งเวลาเห็นเซียนสัตว์ป่าเมืองนอก เอากิ้งก่าตุ๊กตามาพร่ำพรรณนาถึงความน่ารักทางทีวี ก็ได้แต่ขนลุก พลางบอกตัวเอง...ยังเข้าไม่ถึงว่ะ

อย่างไรก็ดี ยังมีสัตว์เลื้อยคลานที่ผมชอบส่องดู (ห่างๆ) นั่นก็คือ แย้

แย้เป็นสัตว์ที่คล้ายกิ้งก่าที่สุดแล้ว จะมีแตกต่างเหนือชั้นก็ตรงที่ขนาดล่ำและยาวกว่า พร้อมสีสันเพริศแพร้วพรรณราย (ดูจากรูปเลย ไม่ต้องบรรยายให้เมื่อย อิอิ)

ขณะที่กิ้งก่าเน้นผงกหัวเย่อหยิ่งอยู่บนต้นไม้เป็นหลัก แย้ก็แยกถิ่นของตัวเองมาเป็นขาใหญ่บนพื้นดิน ยกเว้นจะมีกิ้งก่าตัวไหนซ่าลงจากต้นไม้มาอยู่บนพื้น เจ้าพ่อติดดินอย่างแย้ก็จะไล่กวดให้ไปอยู่บนต้นไม้ตามเดิม (ฟังจากคำบอกเล่าชาวบ้านมานะ ไม่ยืนยัน)

ทำเลอาศัยของแย้มักเป็นพื้นที่ละเมาะไม้โปร่งๆ แล้งๆ ป่าที่เขียวชอุ่มเกินไปจะไม่พบตัวแย้ เท่าที่ผมเที่ยวๆ ป่ามา ก็คิดว่าห้วยขาแข้งนี่แหละ น่าจะยกให้เป็นเมืองหลวงหรือศูนย์กลางความเจริญของพวกแย้

ชื่อภาษาอังกฤษของมันคือ Butterfly Lizard จากสีที่สวยราวกับผีเสื้อ หนังสวยๆ ของมันไม่ได้รัดรึงตึงเปรี๊ยะแต่อย่างใด ตอนสายๆ แดดเริ่มอุ่น แย้ชอบแผ่หนังตัวออกจนเป็นแบนๆ ทำหน้าที่ราวกับจานรับรังสี เพื่ออุ่นเครื่องตัวเองให้กระฉับกระเฉง

อย่างไรก็ดี ภาพที่เราเห็นบ่อยมากกว่า จะเป็นตอนแย้คลานหลบลงรูเมื่อมีคนเข้าไปใกล้ เดี๋ยวรูโน้นรูนี้ ดูประทับใจคนรุ่นปู่ย่าตาทวดอย่างไรไม่ทราบได้ เอามาเป็นชื่อการละเล่นพื้นเมือง “แย้ลงรู”

ผมเองเพิ่งจะมารู้พฤติกรรมน่ารักของแย้ในการไปนอนแคมป์ห้วยขาแข้งหนล่าสุดนี่เอง

ที่โผล่หัวออกมาจากรู ไม่ใช่แย้ตัวเดียว กลับมีลูกแย้ตัวผอมๆ บอบบางๆ ชูหัวชะเง้อชะแง้ตามแม่มันขึ้นมาด้วยหลายตัว พอเห็นว่าปลอดภัย ก็คลานออกมาไล่งับกินมดรอบๆ

แล้วพอมีอะไรทำให้ตกใจ ทั้งแม่และลูกๆ ก็วิ่งพรวดกลับลงรูอันปลอดภัยอย่างรวดเร็ว

ผมก็เลยเพิ่งรู้เดี๋ยวนั้น ว่าสัตว์เลื้อยคลานยี่ห้อนี้ ไม่ใช่พวกไข่ทิ้ง แต่เป็นพวกฟูมฟักดูแลลูกน้อยอย่างใกล้ชิด

กลางคืนคนยังต้องปิดประตูบ้าน ฉันใดฉันนั้น แย้ก็ปิดปากรูจนมิดชิด แล้วค่อยคุ้ยเปิดตอนกลางวัน

จากหนัง “จูราสสิก ปาร์ก” ผมจำได้ มีการพูดถึงไดโนเสาร์ที่ปล่อยไว้ในปาร์ก ดันออกไข่ได้หน้าตาเฉย ทั้งที่เพาะพันธุ์คัดไว้แต่ตัวเมียล้วนๆ

โดยมีคำอธิบายว่า มีกบบางชนิดในโลก เวลาโลกโหดร้ายไร้ตัวผู้ พวกตัวเมียก็สามารถดิ้นรนจนมีลูกกันเองได้

สิ่งนี้ใกล้ตัวเรากว่าที่คิด เพราะแย้ที่อาศัยในปักษ์ใต้ของเรา จะเกิดมามีแต่ตัวเมียล้วนๆ เลย แต่ก็พลิกแพลงออกลูกออกหลานได้จริงๆ แบบในหนังว่าไว้เป๊ะ

ต้องยกให้เป็นสายพันธุ์ “ซูเปอร์แย้”