ส้มตำหอยเชอร์รีที่คนอีสานเรียกว่า ‘ตำซั่วหอย’

โดย...เสนาะ วรรักษ์

อาหารการกินของชาวอีสานมีอยู่มากมาย “ส้มตำ” หรือที่คนอีสานเรียก “ตำบักหุ่ง” หรือตำมะละกอ นับว่าเป็นอาหารที่มีคนกินมากที่สุดในบรรดาอาหารอีสานทั้งหลาย นับตั้งแต่คนรากหญ้าคนงานที่มีรายได้น้อยซื้อกินได้ง่ายเพราะมีราคาถูก ครกเดียวสามารถกินกับข้าวเหนียวได้ 23 คนเลยทีเดียว ถ้าหากว่าจะไปกินมื้อเที่ยงก็สั่งส้มตำไก่ย่าง ลาบ ต้ม มาผสมกลมเกลียวกับอาหารอย่างอื่นได้

วิธีการปรุงส้มตำนั้นหลายคนคงจะรู้ เพราะว่าเมื่อไปซื้อส้มตำมักจะไปยืนรอแม่ค้าเขาตำ เริ่มต้นด้วยการสับมะละกอให้เป็นเส้นๆ จากนั้นใส่พริกสด กระเทียม ลงไปโขลก ตามด้วยมะละกอ น้ำปลา น้ำปลาร้า มะนาว มะเขือเทศ วิธีนี้เราเห็นก็ทั่วๆ ไป แต่...มีเคล็ดให้เด็ดอร่อยที่ผู้เขียนเป็นนักกินส้มตำมากล่าวให้ฟัง ถ้าจะให้อร่อยต้องใช้พริกอ่อนพื้นบ้านไม่ใช่พริกชี้ฟ้าสีแดงๆ เพราะมันจะเผ็ดจี๊ดจ๊าด อยากให้ดีไปกว่านี้ต้องใส่มะกอกเข้าไปเสริม เพราะมะกอกจะทำให้ไปประสานรสชาติให้กลมกล่อม เหมือนสูบบุหรี่ก้นกรองนั้นเอง

ยังมีส้มตำเต็มสูตรที่เรียกกันว่า “ตำซั่ว” ตำซั่วก็เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันกับส้มตำ เพียงแต่เพิ่มเส้นขนมจีนเข้าไปและใส่เนื้อ “หอยเชอร์รี” หั่นเป็นชิ้นๆ เข้าไปตำคลุกเคล้ากันไป

หอยเชอร์รีที่เอามาเป็นอาหารนี้ เป็นตัวเดียวอันเดียวกับที่กำลังระบาดหนักในนาข้าวทั่วไป นัยหนึ่งมันเป็นที่ไม่ต้องการของชาวนา แต่อีกส่วนหนึ่งมันเป็นที่ต้องการของตลาด โดยชาวบ้านจะจับมันไปขายให้พ่อค้าคนกลางรับซื้อ โดยการเอาไปต้มให้สุกแล้วแกะเปลือกออกเอาเนื้อหอยใส่ถุงพลาสติกไปขาย โดยใส่ตู้แช่น้ำแข็งส่งไปขายที่ตลาดไทและตลาดสี่มุมเมือง จะมีพ่อค้าแม่ค้ามาซื้อเอาไปปรุงอาหาร เช่น ตำซั่ว และลาบก้อยหอยเชอร์รี นอกจากนี้ยังประกอบเป็นอาหารได้อีกหลายชนิด ที่พ่อค้ารับซื้อไม่อั้น

ที่ร้านป้าสมศรี ของ สมศรี ศรีสำอาง ตั้งอยู่เยื้องกันกับโรงเรียนเทศบาล 2 ถนนเทพา ต.เมืองเหนือ อ.เมือง จ.ศรีสะเกษ นอกจากจะมีอาหารอีสานทั่วไปแล้วยังมีเมนูเด็ดอีกชนิดหนึ่งเรียกว่า “ตำป่า” ก็เหมือนส้มตำทั่วไปอีกนั่นแหละ แต่มีเครื่องปรุงที่ครบเครื่องมากขึ้น เช่น หมูยอ หน่อไม้ดอง ผักชีฝรั่ง ผักกระเฉด ถั่วงอก ขนมจีน

ที่ขาดไม่ได้ก็คือหอยเชอร์รีหั่นเป็นชิ้นโรยหน้า หากไม่มีหอยเชอร์รีให้เห็นเป็นต้องโกรธกันล่ะ อาหารจานนี้เป็นที่โปรดปรานของนักศึกษา จนเกิดเป็นคำศัพท์ประจำร้านว่า “ตำนักศึกษาหนึ่งจาน” เป็นอันรู้กัน ร้านนี้ยังมียำหอยเชอร์รี หอยเชอร์รีชุปแป้งทอด เอากับป้าศรีสิช่างเสกสรรอาหารมาปรุงให้ลูกค้าได้ติดใจทีเดียว

ใครจะคิดว่าหอยเชอร์รีที่น่าชัง จะกลายเป็นตัวเงินตัวทองของชาวบ้านที่เอามาขาย แล้วยังกลายเป็นอาหารจานเด็ดในขณะนี้ เพราะมันมีสถานนิวาสบ้านเกิดอยู่ที่อเมริกาใต้ ชื่อของมันจึงไพเราะแบบฝรั่งมีคนนำมาเลี้ยงอยู่ในตู้ปลาแล้วแพร่ระบาดลงสู่แหล่งน้ำ ซึ่งในตัวหอยเชอร์รีมีโปรตีนสูงถึง 3453% ไขมัน 1.66% ใช้ประกอบอาหารได้หลายชนิด ใช้ทำเป็นน้ำปลา น้ำหมักชีวภาพ เลี้ยงเป็ด ไก่ หมู ทั้งเปลือกสามารถปรับสภาพเป็นกรดเป็นด่างของดินได้

เห็นไหมละ คุณประโยชน์ของมันอเนกอนันต์จริงๆ