กุ้งอวกาศ แค่มองดูก็อยู่ของเขาได้

คุณอยากเลี้ยงสัตว์น้ำสักชนิดที่ไม่จำเป็นต้องดูแลเลยตลอดอายุขัยของมันบ้างไหมครับ แบบว่าไม่ต้องคอยเปลี่ยนน้ำ

โดย...โยธิน อยู่จงดี

คุณอยากเลี้ยงสัตว์น้ำสักชนิดที่ไม่จำเป็นต้องดูแลเลยตลอดอายุขัยของมันบ้างไหมครับ แบบว่าไม่ต้องคอยเปลี่ยนน้ำ ให้อาหาร แค่วางสวยๆ ในบ้านมันก็มีชีวิตอยู่ของมันอย่างระรื่นชื่นบาน ว่าแล้วก็เฉลยเลยละกันครับว่ากุ้งที่ว่านี่มีชื่อว่า กุ้งอวกาศ หรือที่เรียกว่า อีโค สเฟียร์ หรือมีอีกชื่อหนึ่งที่คล้ายๆ กันก็คือ ไบโอ สเฟียร์ เป็นกุ้งเลี้ยงในโหลแก้วใสที่จำลองระบบนิเวศครบกระบวนการ จนกลายเป็นของเล่นของคนอินเทรนด์ที่ต้องหาซื้อมาเป็นของตกแต่งประดับบ้าน

กุ้งอวกาศ คืออะไร

กุ้งอวกาศ เริ่มต้นมาจากการทดลองของนักวิทยาศาสตร์ที่ชื่อ ดร.แคลร์ โฟลซัม มหาวิทยาลัยวอชิงตัน ร่วมมือกับ ดร.โจ แฮนเซน นักวิจัยของนาซา ที่ต้องการทดลองสร้างระบบนิเวศจำลองแบบปิดขึ้นมาเมื่อประมาณปี ค.ศ. 1960 เพื่อทดลองดูว่าสัตว์ทดลองนั้นจะสามารถมีชีวิตอยู่ได้นานแค่ไหน

ด้วยการสร้าง อีโค สเฟียร์ เป็นโหลแก้วปิด ภายในจะบรรจุน้ำทะเลที่ผ่านการฆ่าเชื้อโรค แต่เติมแบคทีเรียที่จำเป็นต้องการต่อการย่อยสลายซากและเปลี่ยนให้เป็นอาหาร ต้นไม้น้ำที่ช่วยในการสังเคราะห์แสงและเพิ่มออกซิเจน และสุดท้ายก็คือกุ้งขนาดเล็กเพื่อกินอาหารจากต้นไม้และเปลี่ยนออกซิเจนให้เป็นคาร์บอนเป็นอากาศให้ต้นไม้หายใจได้ จากนั้นจึงปิดตายโหลแก้วไม่ให้มีอากาศและสิ่งภายนอกเข้าไปปน และไม่มีทางใดที่จะเปิดโหลแก้วนี้ได้นอกจากทุบทิ้งเสีย

แต่ผลจากการทดลองปรากฏว่าได้ผลดีเกินคาดเพราะ 12 ปีต่อมาในโหลแก้วนั้นกุ้งก็ยังคงมีชีวิตอยู่ ออกลูกหลานและล้มตายกันไปรุ่นต่อรุ่นเวียนว่ายกันเป็นวัฏจักร ทั้งหมดไม่สามารถขาดอย่างใดอย่างหนึ่งไปได้พวกมันต้องพึ่งพิงอาศัยซึ่งกันและกัน

จากผลสำเร็จดังกล่าวก็มีการทดลองนำกุ้งอวกาศนี้ไปเลี้ยงอยู่ในอวกาศเพื่อดูกุ้งจะอยู่ได้อย่างไรในสภาพไร้น้ำหนัก ซึ่งผลที่ได้ก็ไม่แตกต่างกับผลที่เลี้ยงอยู่บนโลก ตราบเท่าที่มีแสงไฟให้พืชสังเคราะห์อาหารกุ้งของเราก็อยู่ได้ แม้ในสภาพไร้น้ำหนัก ที่จริงแล้วอยู่ในน้ำก็เหมือนอยู่ในสภาพไร้น้ำหนักอยู่แล้ว งานนี้กุ้งอวกาศของเราก็ผ่านฉลุย จนได้ชื่อเล่นมาว่ากุ้งอวกาศนั่นเอง

จนกระทั่งราวๆ ปี ค.ศ. 1984 ก็มีนักการตลาดหยิบมาเป็นสินค้าวางขายในท้องตลาดโดยเริ่มจากการโฆษณาด้วยตัวมันเองก่อนพิพิธภัณฑ์สิ่งแวดล้อมและอวกาศ สมิธโซเนียน จนเป็นที่สนใจของสื่อต่างๆ รวมทั้งองค์ความรู้การทำก็ได้แพร่กระจายไปอย่างรวดเร็ว จนถึงวันนี้มีกุ้งอวกาศมากกว่า 1 ล้านชิ้นถูกส่งขายไปทั่วโลกและในประเทศไทยเราเองก็มีคนเลี้ยงกุ้งอวกาศนี้ด้วยเช่นกัน

โลกของกุ้ง โลกของเรา

แชมป์ -วรอัศว์ ฉัตรวัฒนลักษณ์ เจ้าของบริษัท เฌอแตมรีเทล และ สไปก้า คอสเมติก (ไทยแลนด์) 2 บริษัทเครื่องสำอาง รวมทั้งเป็นเจ้าของฟาร์มปลาคาร์ป ก็หาซื้ออีโค สเฟียร์นี้มาเป็นของประดับคอนโดของเขาเช่นกัน

หนุ่มแชมป์บอกกับเราว่า กุ้งอวกาศนี้ ทำงานด้วยการพึ่งพิงกัน โดยสาหร่ายต้นไม้จะสังเคราะห์แสงให้ออกซิเจนและอาหารกับกุ้ง และตัวกุ้งเองก็จะให้คาร์บอนไดออกไซด์และให้อาหารกับต้นไม้กลับไปเหมือนกัน เมื่อโหลโดนแสงแดดก็จะระเหยเป็นไอไปเกาะอยู่ด้านบนของโหลแก้ว

กลั่นตัวลงมาคล้ายกับฝนเป็นการจำลองระบบนิเวศเหมือนของโลกเราไว้ ที่ซื้อมาก็เพราะเราเคยเห็นในเว็บไซต์รู้จักและอยากได้มานานเหมือนกัน แต่ว่าต้องสั่งซื้อจากเว็บไซต์ต่างประเทศ และมีความยุ่งยากในการขนส่งมาก เพราะถ้าสะเทือนมากทรายข้างล่างจะกระจายพอตกตะกอนก็อาจจะทับกุ้งตายได้ แต่ชิ้นนี้ไปเดินเจอที่พารากอนในร้านขายของตกแต่งบ้านเลยซื้อมาประดับคอนโด กุ้งในโหลนี้มีอยู่ประมาณ 7 ตัวเวลาเจอคนอื่นมาใกล้จะค่อนข้างขี้อาย เป็นกุ้งลาวาอาศัยอยู่ในทะเล

ซึ่งนาซาเองก็ได้นำอีโค สเฟียร์นี้ไปเป็นสัตว์เลี้ยงให้นักบินอวกาศเวลาปฏิบัติหน้าที่ในอวกาศเพื่อแก้เหงา เพราะข้างบนนั้นก็ไม่มีอะไรนอกจากในยานแคบๆ โลกและอวกาศ ถ้าได้มีสิ่งมีชีวิตอื่นอยู่เป็นเพื่อน มีอะไรที่เคลื่อนไหวได้ในยานก็ช่วยให้นักบินอวกาศหายเหงาได้

มีชีวิตอยู่ได้นานแค่ไหน

เชื่อว่าคำถามที่ทุกคนสงสัยก็คือ แล้วเจ้ากุ้งที่ว่านี้จะมีชีวิตอยู่ได้นานขนาดไหน จากการทดลองนั้นบางลูกสามารถอยู่ได้นานถึง 10 กว่าปี แต่โดยเฉลี่ยแล้ว กุ้งอวกาศที่วางขายโดยทั่วไปจะมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 2-3 ปี ขึ้นอยู่กับว่าเป็นกุ้งพันธุ์อะไร มีชีวิตแต่ละรุ่นได้นานแค่ไหน และผู้สร้างได้ออกแบบระบบไว้ดีพอที่จะให้กุ้งอยู่ได้กี่รุ่นเป็นต้น ราคาขายจะอยู่ที่ประมาณ 3,000 บาทขึ้นไป ขึ้นอยู่กับจำนวนกุ้ง ขนาดโหลแก้ว และการออกแบบภายใน (ใครอยากมีกุ้งอวกาศเป็นของตัวเองลองไปสืบหาที่ห้างพารากอน หรือที่ eco-sphere.com)

แต่ประเด็นที่มีคนเปรยถึงอยู่บ่อยๆ ก็คือจะมีการทรมานสัตว์เกินไปไหมให้อยู่ในที่แคบๆ ตลอดชีวิตของมัน แต่หากเราจะคิดกันอย่างจริงๆ จังๆ เราทุกคนก็ล้วนเบียดเบียนกุ้งด้วยการบริโภคกันอยู่ทุกวัน แต่อีโค สเฟียร์ คือโลกของกุ้งอย่างแท้จริง โลกในโหลแก้วกลมที่เราก็ไม่มีสิทธิแม้แต่จะจับต้องถึงตัวเขา ได้แต่มองด้วยความเพลิดเพลินเจริญตาอยู่ห่างๆ นั่นก็พอแล้ว

&<2288;

 

&<2288;