มหาสงกรานต์ลายดอก

ทำไมเราต้องใส่เสื้อลายดอกในวันสงกรานต์ด้วย?

เห็นจั่วหัวอยู่ในเว็บบ้างอะไรบ้าง แสดงความสงสัยยังไงเหมือนเราเด๊ะ ก็เสื้อลายดอกน่ะมายังไง? ทำไมจู่ๆ กลายมาเป็นเสื้อที่ต้องใส่ในวันสงกรานต์ไปได้ ทั้งๆ ที่แนวนี้มันมาจากฮาวายแคชชวลเชิ้ต ไม่ใช่เหรอตัว

แล้วเสื้อม่อฮ่อม เสื้อคนเมือง มะหยังบ่ดัง เหมือนเปิ้น??

ที่มาของลายดอก!?!

เสื้อลายดอก กลายมาเป็นเสื้อหน้าเทศกาลวันสงกรานต์ไทยไปอย่างเนียนๆ เมื่อไรก็ไม่รู้ได้ รู้ตัวอีกทีก็ใส่เสื้อลายดอกไปเที่ยวเฮเล่นน้ำกับเขา ภาพเสื้อลายดอกดวงโตใหญ่ๆ อีกสีสันก็เจิดจ้าแจ่มใส เหลือง ฟ้า ส้ม ชมพู เขียวปื๋อ เข้ากันดีกับหน้าเทศกาลแห่งความสนุกสนาน คนไทยหัวใจไทยจึงโอบอุ้มรับเสื้อลายดอกไว้จนเต็มประตูทรวง ต่อมาจึงผูกโยงเงื่อนความเป็นไทย ลงสลักไว้อีกชั้นหนึ่ง ประมาณว่าสงกรานต์ก็ต้องไทยๆ อย่างไทยๆ นี่ก็ต้องออกลูกทุ่ง ลูกทุ่งก็ต้องลายดอก (ไม่รู้ยังไงเหมือนกัน) ควบคู่กับรายละเอียดอื่นๆ เช่น การหวีผมเรียบแปล้ และผ้าขาวม้า (ถ้ามี)

เอนก นาวิกมูล นักเขียนสารคดี นักสะสมของเก่า และผู้ก่อตั้งบ้านพิพิธภัณฑ์ ออกตัวว่าไม่ทราบความเป็นมาที่แน่ชัดของเสื้อลายดอก เพราะไม่เคยมีการศึกษาค้นคว้าเรื่องนี้อย่างจริงจัง

“แต่เท่าที่ดูจากจิตรกรรมฝาผนัง จะเห็นว่าเสื้อลายดอกมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ สันนิษฐานว่าน่าจะเกิดจาก 2 กรณี กรณีแรก คือ สั่งซื้อจากชาวต่างชาติ พวกแขก อังกฤษ อเมริกัน อีกกรณีหนึ่ง คือ คนไทยออกแบบ แล้วส่งไปพิมพ์ลายที่ประเทศอินเดีย เพราะเสื้อผ้าไทยดั้งเดิมมักจะมีสีเรียบนวล ไม่นิยมการพิมพ์ลาย

รูปแบบของเสื้อลายดอกส่วนมากมักจะเป็นแบบสวมคอ เพื่อให้สวมใส่ง่าย เนื่องจากการตัดเย็บเสื้อเชิ้ตในอดีตค่อนข้างยุ่งยาก ทั้งขั้นตอนการตัดเย็บ วิธีการสวมใส่ รวมทั้งต้องว่าจ้างช่างที่มีฝีมือ”

เสน่ห์ของเสื้อลายดอก คือ ความมีสีสัน สว่างสดใส สบายตา เรียบง่าย เป็นกันเอง ไม่เป็นทางการจนเกินไป เหมาะสมกับการสวมใส่ในพื้นที่ที่มีสภาพอากาศร้อน ทำให้คนไทยนิยมสวมใส่เป็นพิเศษ

“โดยเฉพาะช่วงสงกรานต์ อากาศร้อนจัด ประกอบกับคนไทยชอบอะไรที่ง่ายๆ เสื้อลายดอกก็เป็นเสื้อผ้าที่หยิบง่าย สวมใส่สบาย เนื้อผ้าโปร่งจึงแห้งได้ง่าย

หากจะเปรียบเทียบกับเสื้อผ้าทั่วไป ลองพิจารณาระหว่างนักการเมืองที่สวมเสื้อผ้าเป็นทางการ กับนักการเมืองที่สวมเสื้อลายดอกเข้าหาชาวบ้าน ฝ่ายใดจะเข้าถึงและเอาชนะใจชาวบ้านได้มากกว่ากัน ทั้งนี้ต้องพิจารณากาลเทศะที่เหมาะสมควบคู่กันไปด้วย”

ขณะเดียวกันทางสภาเมืองพัทยาก็มีนโยบายน่ารักๆ ต้อนรับวันสงกรานต์ ด้วยการให้เจ้าหน้าที่สวมเสื้อลายดอกมาทำงานทุกวันตลอดเดือน เม.ย.นี้

จุดเริ่มต้นเกิดจาก สนธยา คุณปลื้ม รมว.วัฒนธรรม เริ่มนโยบายให้ข้าราชการทั่วประเทศสวมเสื้อลายดอกทุกวันศุกร์ แต่เนื่องจาก จ.ชลบุรี มีชื่อเสียงในด้านกิจกรรมวันสงกรานต์ คือ กิจกรรมวันไหล ซึ่งจะมีนักท่องเที่ยวเดินทางเข้ามามาก โดยเฉพาะชาวต่างชาติ จึงเป็นโอกาสดีที่จะได้เผยแพร่วัฒนธรรมทางการแต่งกายให้นักท่องเที่ยวได้เห็น

ประกอบกับเสื้อลายดอกมีสีสันสดใส เนื้อผ้าโปร่งสบาย สะท้อนความเป็นไทยแท้ และเป็นเอกลักษณ์ของวันสงกรานต์ ผู้ว่าราชการจังหวัดชลบุรีจึงมีนโยบายพิเศษให้เจ้าหน้าที่สวมเสื้อลายดอกทุกวัน ตั้งแต่วันที่ 1 เม.ย.15 พ.ค. หลังจากนั้นจึงกลับมาสวมเสื้อลายดอกทุกวันศุกร์ตามเดิม โดยเริ่มต้นปีนี้เป็นปีแรก

“ก็น่าจะทำทุกปีต่อเนื่องไป เนื่องจากเจ้าหน้าที่ก็ชอบ เสื้อผ้ามีสีสัน ใส่แล้วไม่ร้อนเหมือนชุดทำงานปกติ ส่งผลให้อารมณ์ดี ผู้มาติดต่อราชการก็รู้สึกสดชื่นที่ได้เห็นสีสันในสถานที่ราชการและได้รับการบริการที่ดี” เป็นคำบอกเล่าของ รัตนชัย สุทธิเดชานัย ประธานการท่องเที่ยวและวัฒนธรรม สภาเมืองพัทยา

ด้าน พิกุล สมนวล ประธานชุมชนซอยไปรษณีย์ เมืองพัทยา ผู้ผลิตสินค้าโอท็อปเสื้อลายดอก เปิดเผยว่า ผลิตเสื้อลายดอกออกจำหน่ายเป็นสินค้าโอท็อปมากว่า 7 ปีแล้ว โดยเป็นช่างตัดเย็บเสื้อผ้ามาก่อน เห็นว่าในช่วงเทศกาลผู้คนนิยมสวมเสื้อลายดอกกันมาก จึงขอเงินทุนจากโครงการพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านและชุมชน โดยทางกลุ่มจะสั่งผ้าจากโรงงาน เลือกลายและสี แล้วจึงส่งไปตัดที่โรงงาน จากนั้นนำไปให้ชาวบ้านเย็บ

“ฉันจะเป็นหัวหน้าทีมคอยสอนวิธีการ เมื่อวางจำหน่ายก็ได้รับความนิยม เนื่องจากพัทยาเป็นเมืองชายทะเล นักท่องเที่ยวจึงนิยมเสื้อผ้าที่เข้ากับบรรยากาศแบบชุดลายดอกไม้ สีสันฉูดฉาด ทำให้สวมใส่กันมากจนกลายเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของพัทยาไปแล้ว” แม่ค้าขายเสื้อลายดอก กล่าวด้วยใบหน้ายิ้มแย้ม

เจ้าพ่อลายดอก

ไปถามเจ้าพ่อลายดอกตัวจริงดีกว่า เจนภพ จบกระบวนวรรณ ถ้าเป็นเรื่องของเสื้อลายดอกแล้ว ต้องเขาคนนี้ เพราะเขาคือตัวจริงเสียงจริง ผู้สวมใส่เสื้อลายดอก 24 ชั่วโมง มาตั้งแต่ปี 2518 เจนภพ เล่าถึงจุดเริ่มต้นของการใส่เสื้อลายดอกแห่งชีวิตของเขาว่า สวมใส่เพราะความรู้สึกโหยหาของเด็กบ้านนอก ที่คิดถึงลมหายใจของธรรมชาติและเพลงลูกทุ่ง ส่วนหนึ่งของการดิ้นรนแห่งหัวใจ อันเป็นไปเอง มิได้ดัดจริตเสแสร้ง

“ผมเป็นคนนครชัยศรี จ.นครปฐม ย้อนกลับไปเมื่อ 4050 ปีที่แล้ว นครชัยศรีเป็นบ้านนอก ผมเข้ามาเรียนหนังสือที่คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ต้องเรียกว่าบ้านนอกเข้ากรุง ก็คิดถึงบ้าน คิดถึงท้องทุ่งนาเสียจัง เมื่อหลุดจากปี 1 มีอิสรเสรีในการเลือกใส่เสื้อผ้า ก็ไม่รอที่จะคว้าเสื้ออะไรก็ได้ ที่มันออกแนวบ้านทุ่งมาใส่ให้หายคิดถึง” เจนภพ เล่า

สมัยนั้นวัยรุ่นบ้าสี่เต่าทอง แต่งฮิปปี้ แต่เจนภพเป็นนิสิตคนเดียวที่เดินลอยชายด้วยเสื้อลายดอก สำหรับเขาแล้วมันเป็นเจตนารมณ์ปลอบประโลมตัวเองให้ผ่อนคลายจากการคิดถึงบ้าน ต่อมาจึงมีจุดมุ่งหมายในแง่ของการแสดงออกด้านสิ่งแวดล้อมและการแสดงออกซึ่งรากแห่งสังคมไทย พัฒนาเป็นเสื้อลายดอกแบบไทยๆ ที่สะท้อนถึงลายดอกไม้ไทยโบราณ หรือดอกไม้ใบไม้เก่าๆ ที่หายไปจากสังคมไทย

“คุณไม่สนใจรากเหง้าความเป็นไทย ผมก็ไม่ได้ต่อสู้แบบนั้น ผมแค่อยากใส่เสื้อลายดอกของผม ที่อาจทำให้คุณเอะใจขึ้นมาว่า เอ๊ะ ดอกไม้ใบไม้แบบนี้หายไปจากสายตานานแล้ว ก็ในฐานะคนวัฒนธรรมคนหนึ่ง เสื้อลายดอกคือส่วนหนึ่งของผม มันยังคงอยู่ในความเป็นเจนภพเสมอ” เจนภพ เล่า

เสื้อลายดอกที่พึ่บพั่บใส่กันในช่วงสงกรานต์ เจนภพว่าดี เพราะอย่างน้อยปีหนึ่งก็ใส่ลายดอกกันทีหนึ่ง แต่เป็นที่น่าเสียใจว่า ตัวเจ้าพ่อลายดอกเสียเอง ที่จากนี้ไปไม่ได้ก็ใส่เสื้อลายดอกอีกแล้ว สืบเนื่องจากเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ปลายปี 2554 ซึ่งทำให้พิพิธภัณฑ์เพลงลูกทุ่งที่ซอยจรัญสนิทวงศ์ 13 ของเขาเสียหายเกือบหมด สิ่งที่สะสมไว้ทั้งชีวิตสูญสลายหมดสิ้น ทำให้หมดอาลัย ประกอบกับแหล่งผ้าฝ้ายที่เขาซื้อตัดประจำ ก็พลัดที่นาคาที่อยู่ ไม่ทำออกมาขายอีก

“ผมมีร้านประจำอยู่ที่สำเพ็ง เป็นแหล่งผ้าฝ้ายลายไทย ที่ผมจะซื้อและนำมาตัดเย็บในแบบของผมเอง คือ มีคอกลม กระดุม 3 เม็ด มีกระเป๋า 2 ข้าง แต่แหล่งเขาเลิกผลิตแล้ว ผมก็ไม่รู้จะไปตามที่ไหน ลำพังพิพิธภัณฑ์ก็จะใช้เวลากู้อีกนานแค่ไหนก็ไม่รู้ ตอนนี้ใส่เสื้อคอตตอน 100% ที่พอแทนกันได้ แต่จริงๆ ก็แทนกันไม่ได้ เสื้อแบบนี้ร้อนกว่าผ้าฝ้ายลายดอกไทยๆ ของเราเยอะ” เจนภพ เล่า

เสื้อลายดอก...ทำหน้าที่อะไร และมีที่มาอย่างไร ก็สุดจะคิด แต่เพียงแค่ว่า ร้อนนี้ได้เห็นและได้ร่วมใส่เสื้อลายดอกกับใครๆ เขา อย่างน้อยก็เป็นความรู้สึกอบอุ่นใจในความเป็นอันหนึ่งอันเดียว ออกไปร่วมเล่นน้ำสาดน้ำกันให้เปียกฉ่ำ ก็เชื่อว่าจะทำให้หัวใจชุ่มชื้น ที่ร้อนนักก็ร้อนน้อย ที่กลุ้มนักก็พอจะหายกลุ้ม

ร้อนนี้จึงอย่ารอช้า มาใส่เสื้อลายดอกออกไปเที่ยวสาดน้ำกันดีกว่า...เย้

ล้อมกรอบ

เทรนด์ลายดอกรับซัมเมอร์ แต่งยังไงให้ดูเต็มและดูดี

นับวันอุณหภูมิประเทศไทยก็มีแต่ร้อนมากขึ้นทุกๆ วัน แฟชั่นสีจัดจ้านคือความสดใสในอากาศร้อนๆ ดีไซเนอร์ชื่อดังก็ทยอยออกคอลเลกชัน ทั้งสีสด ลายกราฟฟิก และที่เข้ากับซัมเมอร์นี้คงหนีไม่พ้นลายดอก นำเสนอสู่ฤดูกาลแห่งซัมเมอร์นี้อีกครั้ง หนุ่มๆ สาวๆ หยิบลายดอกมาสวมใส่กัน เพราะแสดงถึงความสดใส วัยเยาว์ และดูสบายๆ ไม่เป็นทางการมากนัก แท้จริงแล้วก็ซ่อนความมีระดับและคลาสสิกได้เช่นกัน

นับตั้งแต่ดีไซเนอร์หน้าใหม่ของโลกอย่างอาทิ อเล็กซานเดอร์ แมคควีน หรือสาวนักออกแบบอังกฤษเมืองผู้ดีสายเลือดใหม่ที่แรงสุดอย่าง แมรี แคทแทนซู ก็สร้างความโก้หรูจากลายดอกไม้สารพัดชนิดมานักต่อนักแล้ว เพียงแค่เทคนิคการเพิ่มเลเยอร์ให้กับการแต่งตัวมากยิ่งขึ้น

สำหรับชายหนุ่มที่รักการแต่งตัวและแฟชั่นกูรูในอินสตาแกรมอย่าง เอกลักษณ์ เชิดชู ที่มีแฟนคลิกติดตามกว่า 2 หมื่นคน (instagram.com/popdot) แนะนำว่า สงกรานต์นี้ลองเลือกเสื้อยืดลายดอกไม้ ไม่ว่าจะเป็นแพตเทิร์นดอกไม้ทั้งตัว หรือลายสกรีนดอกไม้ ขนาดไซส์พอดีตัว คลุมทับด้วยแจ็กเกต หรือสูทสลิมฟิต

หรือแม้แต่เบลเซอร์ตัวเก่ง และสวมทับด้วยกางเกงผ้ายีนส์ หรือผ้าอื่นๆ เน้นย้ำว่า ต้องสีเข้มทรงกระบอก ขนาดพอดีตัว เพื่อสร้างความโก้ขรึมและแต่งเติมด้วยแอกเซสซอรีอย่างเข็มขัดหัวสีเงิน และรองเท้าโลฟเฟอร์สีเข้มหรือน้ำตาลก็ได้อีกสักคู่ เพียงเท่านี้ลุคดูดีมีระดับ และมีสไตล์ในแบบหนุ่มๆ ช่างแต่งตัว ก็สร้างได้ง่ายๆ แล้ว เชื่อสิว่า เกิด! รับรอง!!!!

มาถึงสาวๆ กันบ้าง สาวหุ่นบางร่างนางแบบและมั่นใจในรูปร่างนั้น ชุดบอดี้คอนเนื้อผ้าโพลีเอสเตอร์พิมพ์ลายดอกไม้สารพัดสีจะเหมาะกับคุณที่สุด เพราะความพิเศษของชุดบอดี้คอนนั้นจะเป็นชุดที่เน้นส่วนเว้าส่วนโค้งของสรีระของผู้หญิง และเมื่อคุณเดินหรือเคลื่อนไหวลายดอกไม้เล็กๆ ที่อยู่รอบชุดของคุณจะมีชีวิตชีวาขึ้นมาในทันใด นี่คือความสุดเก๋และสุดแกรม เราจึงขอแนะนำคุณว่าสีสันลายดอกมีแต่ทำให้ “ลุคเริ่ด” ขึ้น โพสต์ในไอจี หนุ่มๆ คลิกไลค์เพิ่มมากขึ้น