แสงที่ปลายอุโมงค์กู่จี้

โดย...กาญจน์ อายุ

“โฮจิมินห์” ชื่อนี้สำคัญต่อชาติเวียดนาม หนึ่งเป็นชื่อเมืองเศรษฐกิจทางตอนใต้ที่ปัจจุบันเต็มไปด้วยอาคารทันสมัยและโรงแรมห้าดาว สองเป็นนามของอดีตประธานาธิบดีเวียดนามเหนือ ผู้ที่คนทั่วไปต่างเรียกขานว่า “ลุงโฮ”

ลุงโฮนั่งสงบนิ่งคู่เด็กหญิงหน้าศาลาว่าการในเมืองโฮจิมินห์ เป็นตัวแทนให้คนเวียดนามรุ่นแล้วรุ่นเล่าระลึกถึงวีรกรรมของ “ผู้รวมชาติ” หลังจากที่เขาสามารถนำคนเวียดนามปฏิวัติฝรั่งเศสได้สำเร็จ เวียดนามได้แตกเป็นเหนือและใต้ เหนือมีลุงโฮเป็นประธานาธิบดี ส่วนใต้มีนายโงดึ่นห์เหยี่ยม เป็นประธานาธิบดีโดยมีอเมริกาหนุนหลัง อเมริกาต่อต้านไม่ให้เกิดการเลือกตั้ง เพราะเกรงว่าหากเลือกแล้วประชาชนจะเลือกโฮจิมินห์และการรวมชาติก็จะสำเร็จ

ลุงโฮจัดตั้งกองกำลังแบบกองโจรทางใต้หรือ “เวียดกง” ร่วมกับประชาชนเวียดนามต่อต้านรัฐบาล ก่อเกิดเป็น “สงครามเวียดนาม” ระหว่างเหนือและใต้ ผลของสงครามคือเวียดนามเหนือมีชัย ลุงโฮสมดั่งหวังแต่อนิจจังไม่ได้เห็นด้วยตา เพราะเขาได้เสียชีวิตไปก่อนที่จะรวมชาติได้สำเร็จ

ร่องรอยการต่อสู้ยังมีอยู่อย่างเด่นชัดที่ “อุโมงค์กู่จี้” (Cu Chi Tunnel) ห่างจากเมืองโฮจิมินห์ประมาณ 70 กม. สองมือของคนเวียดนามได้สร้างเมืองใต้ดินหรือฐานทัพลับ ขุดเป็นห้องและเส้นทางทะลุถึงกันเป็นเครือข่ายมีความยาวกว่า 200 กม. เป็นกลยุทธ์การทำสงครามที่ทำให้อเมริกางงเป็นไก่ตาแตก เพราะแม้จะทิ้งฝนเหลืองจากอากาศเพื่อให้ต้นไม้ตายแต่ก็ยังหาตัวพวกเวียดกงไม่เจอ

ทหารเวียดกงต้องใช้ชีวิตเป็นขอมดำดินกว่า 30 ปี อยู่ในอุโมงค์คับแคบ อับชื้น และเต็มไปด้วยพาหะโรคร้ายมีทหารป่วยตายเพราะไข้มาลาเรียมากถึงหมื่นคน แต่การสูญเสียไม่สูญเปล่าด้วยชัยชนะเหนือทหารอเมริกัน ชาติที่มีอาวุธล้ำหน้าแต่ไม่ได้ก้มมองแผ่นดินที่เหยียบอยู่เลย

ปัจจุบันอุโมงค์กู่จี้เปิดเป็นสถานที่ท่องเที่ยวให้คนเข้าชมอุโมงค์บางส่วนและจำลองเหตุการณ์จริงไว้ เช่น ห้องประชุม ห้องบัญชาการ ห้องพยาบาล ห้องพักผ่อน ห้องครัว ซึ่งเป็นแค่เสี้ยวหนึ่งเท่านั้น แสดงพอให้เข้าใจความลำบาก ความอดทน และความเฉลียวของคนเวียดนาม ความรู้สึกที่คนปัจจุบันยากจะเข้าใจสงคราม สถานการณ์ที่ต้องดิ้นรนเอาชีวิตรอดแต่ก็ยอมพลีกายถวายชาติ มิใช่สงครามน้ำลายอย่างเช่นปัจจุบัน

ชมเว็บไซต์อุโมงค์กู่จี้ที่ www.cuchitunnel.org.vn

ขอขอบคุณรายการ “เขียนแผ่นดินสุวรรณภูมิเวียดนาม” ที่ได้ชวนไปเขียนแผ่นดินด้วยกัน