ควายเขายาว

โดย...นพพล ชูกลิ่น

ผมเห็นภาพข่าวที่ปรากฏในสื่อต่างๆ เกี่ยวกับการขโมยวัวหรือควายแล้วออกติดตามกัน บางคนอาจจะคิดว่าเป็นเรื่องตลก ที่ทำไมต้องออกข่าวติดตามกันขนาดนี้ แต่สำหรับผมคิดว่า เป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่งที่เราในฐานะคนไทยควรหันกลับมามองวัวหรือควาย ที่เราคุ้นเคยเห็นกันมาตามท้องทุ่งนาจนเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นเกษตรกรรมของประเทศไทย

แต่สิ่งที่น่าตกใจ คือวัวและควายเป็นอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่มีขบวนการจัดการซื้อขายแลกเปลี่ยนกันอย่างเป็นอุตสาหกรรม แต่เป็นอุตสาหกรรมที่ในความเห็นส่วนตัวผมรู้สึกว่า ขาดขบวนการจัดการอย่างเป็นระบบ เช่น การคัดเลือกแยกแยะสายพันธุ์ การตรวจสอบควบคุมโรค การจัดเก็บข้อมูลทะเบียนรูปพรรณสัตว์ หรือแม้แต่ที่สำคัญคือการคุ้มครองสิทธิของสัตว์ ซึ่งในเรื่องนี้เท่าที่ผมทราบ การคุ้มครองคำนึงถึงเพียงหลักปัจจัยพื้นฐานเท่านั้น สิ่งที่ควรจะต้องปรับปรุง คือ การคำนึงถึงสิทธิของการเป็นสิ่งที่มีชีวิต โดยเฉพาะวัวกับควายที่ถือได้ว่าเป็นสัตว์ที่เป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญของประเทศ รองก็เพียงแต่ช้างเท่านั้น

ผมเองตอนที่เริ่มหัดถ่ายภาพใหม่ๆ มีโอกาสได้ไปถ่ายภาพควายเขายาวตัวนี้ ที่ จ.สุพรรณบุรี เป็นทริปถ่ายภาพหนึ่งที่ผมประทับใจมาก จำได้ว่าเมื่อไปถึงบ้านของคุณลุงเจ้าของทุยเขายาวตัวนี้ ตอนเย็นคุณลุงกำลังจะต้อนเจ้าทุยตัวนี้เข้าคอก อาจารย์ผมขอให้คุณลุงพาเจ้าทุยลงบ่อน้ำ แล้วให้พวกเราถ่ายรูปกัน ผมเองก็ยืนดูด้วยความงงๆ และไม่เข้าใจว่าอาจารย์จะให้ผมถ่ายภาพอะไร แต่หลังจากที่ได้ลองถ่ายภาพแล้วกลับมาดูภาพ ผมรู้สึกประทับใจถึงการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหว่างคุณลุงกับเจ้าทุยเขายาวตัวนี้ ทำให้ผมอยากจะลบคำนิยามที่มักจะใช้เป็นคำเปรียบเปรยที่จะว่าใครสักคนที่เป็นคนโง่ ว่าทำไมโง่เหมือนควาย

สิ่งที่ผมเห็นการสื่อสารความผูกพันที่เกิดจากสัมผัสระหว่างกัน มันช่างดูแล้วนิยามคำเปรียบเปรยโบร่ำโบราณที่ผ่านมา ไม่น่าจะใช่ข้อเท็จจริง ควายเขายาวตัวนี้เป็นควายที่ผ่านการแสดงหนังมาแล้ว หลังจากผมกลับมาไม่นานก็ได้รับข่าวว่าควายเขายาวตัวนี้เสียชีวิตแล้ว ภาพๆ นี้จึงถือได้ว่าน่าจะเป็นภาพประวัติศาสตร์ภาพหนึ่ง ผมอยากเชิญชวนคนไทยหันมาช่วยกันอนุรักษ์เผ่าพันธุ์วัวและควาย สัตว์คู่บ้านคู่เมืองอีกสายพันธุ์หนึ่งที่เราควรจะอนุรักษ์ไว้ เขาเคยเป็นพาหนะที่ช่วยป้องกันบ้านเมืองจากพม่าในศึกบางระจัน แต่ในวันนี้เราต้องนำเข้าควายมาจากประเทศพม่าเพื่อนำมาใช้กับเกษตรกรผู้ยากไร้ที่ไม่สามารถซื้อควายเหล็กมาใช้ได้ ช่วยกันสักนิดนะครับ ควายจะได้ช่วยเกษตรกรไทยผู้ยากไร้ทั้งประเทศ ผลิตข้าวดีๆ มาให้พวกเราได้รับประทานกันตลอดไปนะครับ