ทัวร์ความตาย

 

“ไปไหนนะ?” ฉันต้องถามย้ำอีกหนแม้จะฟังได้ยินชัดแล้วในครั้งแรก เพราะมะนิลาเมืองหลวงอันวุ่นวายของฟิลิปปินส์จะเงียบสงบไร้วิญญาณ ณ จุดหมายปลายทางในวันนี้ “สุสาน”

สุสานจีน หรือ Chinese Cemetery เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวของกรุงมะนิลา แม้จะฟังดูประหลาดแต่ทัวร์บางบริษัทก็มีสุสานจีนอยู่ในโปรแกรมหากคิดถึงสุสานจีนในไทยจะเป็นภาพของฮวงซุ้ย แหล่งรวมญาติในวันเชงเม้ง คนไทยอย่างเราจึงยิ่งแปลกใจว่าจะให้ไปเที่ยวดูหลุมฝังศพของคนอื่นทำไม ที่ จ.ชลบุรี บ้านเรามีตั้งแยะ ความไม่เข้าใจจึงตั้งคำถามไปตลอดทางขณะนั่งมองการจราจรในมะนิลาอันแออัดไม่ต่างวันศุกร์สิ้นเดือน ยิ่งใกล้จุดหมายเท่าไหร่ร้านขายพวงหรีดก็ยิ่งชุก และเมื่อผ่านร้านสุดท้ายไปรถก็เข้าเกียร์ต่ำเร่งปีนสู่เนินเขาแล่นเข้าสู่ประตู

เหมือนใครกระซิบข้างหู “ขอต้อนรับสู่โลกอนิจจัง” ฉันน่าจะคิดไปเอง

ลักษณะสุสานไม่เป็นอย่างที่คิด ไม่มีเนินดิน ไม่มีป้ายหลุมศพ แต่เป็นหมู่บ้านแบบทาวน์เฮาส์ที่ไม่มีคนอาศัย พอมองไปข้างในก็มีแต่รูปเจ้าของบ้าน บ้านแต่ละหลังมีลักษณะต่างกัน บ้างเป็นประตูเหล็กดัดแน่นหนา บ้างไม่มีประตูหน้าต่าง บ้างคล้ายออฟฟิศ บ้างเป็นทรงสามเหลี่ยมซ้อนชั้นสไตล์โมเดิร์น บ้างเป็นบ้านคนจีนและบ้างมีซุ้มประตูโค้งคล้ายโบสถ์ในศาสนาคริสต์ ภายในมีเฟอร์นิเจอร์ทุกอย่างเหมือนบ้านปกติ เช่น ห้องครัว โต๊ะกินข้าว ห้องน้ำ ส่วนกลางบ้านจะเป็นที่เก็บศพมีภาพแขวนอยู่บนฝาบ้าน เหมือนว่าให้คนที่อยู่ในสุสานไว้ใช้ตามปกติในชีวิตประจำวัน

สุสานจีนแห่งมะนิลาถือเป็นสุสานที่เก่าเป็นอันดับ 2 รองจากสุสานทางเหนือ (North Cemetery) ที่อยู่ไม่ห่างจากกัน ถูกสร้างขึ้นเพื่อฝังศพชาวจีนที่ปฏิเสธการทำพิธีแบบคาทอลิกในช่วงที่เป็นอาณานิคมของสเปน แต่ก็น่าแปลกที่บางบ้านก็มีสัญลักษณ์ไม้กางเขนและพระแม่มารีอยู่ในบ้าน

 

สังคมคนตายก็มีการแบ่งชนชั้น อย่างบ้านที่เป็นทาวน์เฮาส์อย่างที่กล่าวถึงนั้น คือ เศรษฐีที่มีเงินพอให้ลูกหลานซื้อบ้านให้อยู่หลังเสียชีวิต แต่สุสานที่อยู่ด้านนอกบริเวณลานกลางแจ้งมีฐานะที่ด้อยลงมา เพราะไม่มีบ้านให้อยู่แต่มีเป็นพื้นที่ว่างให้ร่างได้นอนแนบดินเคียงข้างร่างอื่นที่อาจไม่รู้จักกัน สุสานจีนแห่งนี้จึงมีคนเรียกหยอกๆ ว่า ลิตเติ้ลเบเวอร์ลี่ฮิลล์ หรือย่านคนรวยที่ราคาอสังหาริมทรัพย์แพงหูฉี่ แต่คงไม่มีใครอยากเข้ามาอยู่แม้ว่าสุดท้ายจะหนีไม่พ้น

ลูกหลานยุคนี้คงหาบ้านแบบนี้ไม่ได้ง่ายๆ เพราะมะนิลามีประชากรมากกว่า 19.55 ล้านคน ซึ่งเคยติด 5 อันดับแรกของเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในโลก สุสานจีนจึงกลายเป็นแหล่งประวัติศาสตร์แห่งหนึ่งที่อธิบายได้ถึงค่านิยมและวัฒนธรรมการฝังศพแบบจีนในอดีตที่รุ่นปัจจุบันคงทำตามได้ยาก

 

ณ ดินแดนคนตาย มีเพียงตัวเราที่ยังหายใจ ทำให้คิดถึงวลีบนตาลปัตรพระที่ว่าไว้ “ไปไม่กลับ หลับไม่ตื่น ฟื้นไม่มีหนีไม่พ้น” ฉันได้เห็นแล้วว่าโลกอนิจจังที่ใครบางคนกระซิบบอกเป็นอย่างไร

ขณะเดียวกันโลกแห่งชีวิตจริงก็กำลังดำเนินไป รถได้แล่นลงจากเนินเขาผ่านเขตชุมชนแออัด เกือบเฉี่ยวคนไร้บ้านที่ใช้บาทวิถีหลับนอน ฉันเห็นใครบางคนกำลังหายใจแต่กลับไม่มีแม้ชายคาให้ซุกหัวนอน