สงกรานต์สะบัดน้ำ แค่แฉะ...ไม่ต้องเปลือง

โดย...กองบรรณาธิการโพสต์ทูเดย์

“ภัยแล้ง” เป็นเหตุผลสำคัญที่จะทำให้สงกรานต์ปีนี้หลายพื้นที่ทั่วประเทศไทยจะต้องหงอยเหงา และคงไม่ครึกครื้นเหมือนเช่นที่เป็นมาทุกปี

“น้ำ” ที่เหลือเพียงน้อยนิด อย่าไปพูดถึงน้ำสำหรับการทำเกษตรกรรม เอาเพียงแค่ว่าอุปโภคบริโภค ชั่วยามนี้เมืองไทยยังนับว่าลำบาก หลายพื้นที่ประสบปัญหาภัยแล้ง ครั้นหากจะรีดกระหน่ำนำน้ำมาเล่นสงกรานต์ให้สนุกสนาน รัฐเล็งเห็นว่าจะไม่เหมาะสม

กระนั้นเมื่อผลเป็นดังว่า การชูรูปแบบ “เล่นสงกรานต์ตามประเพณี” จึงถูกหยิบยกมาใช้ทันที ทั้งหนุนให้เลือกเข้าวัด อยู่กับครอบครัว หากจะเล่นน้ำก็เพียงแค่ประพรมกันพอให้ชุ่มฉ่ำสวนกับอากาศที่ร้อนระอุ

ย้อนกลับไปมองว่าการเล่นสงกรานต์ตามประเพณีเป็นอย่างไรกันเล็กน้อย เพราะเด็กรุ่นใหม่ วัยโจ๋วัยมันส์อาจจะไม่คุ้นชิน ด้วยว่าเป็นเพราะแต่ไหนแต่ไรตั้งแต่เติบใหญ่ก็เห็นการเล่นสงกรานต์ที่สาดน้ำใส่กันอย่างไม่มีหวง ดื่มกินสนุกสนานพร้อมร่างกายที่เปียกชุ่ม เป็นความสุขที่จะหาได้เพียงแค่ 3 วันในรอบปี

สุหฤท

 

ตามข้อมูลกระทรวงวัฒนธรรมพบว่า ประเพณีสงกรานต์ตลอดวันที่ 13-15 เม.ย.ของทุกปีนั้น เป็นเทศกาลวันสิ้นปีเก่าขึ้นปีใหม่ของคนไทย ซึ่งยึดถือสืบเนื่องมาแต่โบราณ เป็นระยะเวลาเข้าฤดูร้อนที่เสร็จจากการเก็บเกี่ยวข้าว จึงว่างจากการงานประจำ มีการละเล่นสนุกสนานรื่นเริงร่วมกันในแต่ละหมู่บ้าน ตำบลหรือเมืองหนึ่งๆ

เมื่อเป็นงานใหญ่ประเพณีขึ้นปีใหม่ไทย จึงต้องเตรียมงานเป็นการใหญ่และอย่างพิเศษ คือ

1.เครื่องนุ่งห่มเพื่อใส่ในโอกาสไปทำบุญที่วัด ตลอดจนเครื่องประดับตกแต่งร่างกาย

2.ของทำบุญ เมื่อใกล้จะถึงวันงานก็เตรียมของทำบุญเลี้ยงพระ ทำบุญแล้วยังแลกเปลี่ยนแจกจ่ายกันในหมู่บ้านใกล้เคียง

 

3.การทำความสะอาดบ้านเรือนที่อาศัยตลอดจนบริเวณใกล้เคียง เพื่อให้ดูเรียบร้อย โดยเฉพาะที่บูชาพระและที่เก็บอัฐิบรรพบุรุษ แม้เสื้อผ้าที่ใช้สอยก็ต้องซักฟอกให้สะอาดหมดจด โดยถือว่าสกปรกให้สิ้นไปพร้อมกับปีใหม่ และต้อนรับปีใหม่ด้วยความบริสุทธิ์ผุดผ่อง

4.สถานที่ทำบุญ วัดเป็นสถานที่ทำบุญสวดมนต์เลี้ยงพระ และทำต่อเนื่องกันหลายวัน เมื่อทำความสะอาดกุฏิที่อาศัยแล้ว ยังต้องทำความสะอาดหอสวดมนต์ โบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ ตลอดจนลานวัด เพื่อให้ดูร่มรื่นชื่นตาชื่นใจของผู้มาทำบุญในวันสำคัญ เพราะต้องใช้ในกิจกรรมหลายอย่าง ได้แก่ การทำบุญตักบาตร สวดมนต์ เลี้ยงพระ การฟังเทศน์ การก่อเจดีย์ทราย สรงน้ำพระ บังสุกุลอัฐิ การปล่อยนกปล่อยปลา บางวัดชาวบ้านยังใช้ลานวัดเป็นสถานที่รื่นเริงสนุกสนาน เช่น สาดน้ำและมีการเล่นอื่นๆ เช่น ช่วงชัย ชักเย่อ เข้าทรงแม่ศรี เป็นต้น

แน่นอนว่าทุกจังหวัดจะจัดงานตามประเพณีตามข้างต้นเป็นสำคัญ แต่วัยรุ่นก็จดจ่อกับเทศกาลนี้ไม่ต่างกับเหล่าผู้ใหญ่ เพราะพวกเขาได้เล่นน้ำ ได้ประแป้งสาว ได้ดื่มกินอย่างมีความสุข แต่เมื่อวกกลับไปยังเหตุผลที่จำต้องประหยัดน้ำ ทางออกในการเล่นของพวกเขาควรจะทำอย่างไร

ขวัญใจเด็กแนวผู้มีแนวคิดพิสดารอยู่บ่อยครั้ง แต่แทบทุกครั้งก็นับเป็นประโยชน์ สุหฤท สยามวาลา ตอบรับแนวคิดดังกล่าวที่ควรจะให้ประหยัดน้ำว่า เป็นเรื่องที่ดีไม่น้อย แต่อีกมุมจะให้กลับไปเป็นลักษณะเดิมทั้งหมดคงเป็นเรื่องยากและน่าจะเป็นไปไม่ได้ ทั้งเรื่องประพรมน้ำกันพอหอมปากหอมคอ เพราะทุกวันนี้การเล่นน้ำของวัยรุ่นหนุ่มสาวไทยก็พัฒนาไปมากแล้ว แต่เหนืออื่นใด สิ่งที่ควรตระหนักร่วมกันสำหรับคนที่จะออกไปเล่นน้ำ ต้องคำนึงว่าเราไม่มีน้ำล้นหลามหรือเหลือเฟือเหมือนแต่เดิมที่จะมาไล่สาดกันอย่างสนุกสนานได้

“ประหยัดได้ก็ควรช่วยกันประหยัด คือเล่นอย่างระมัดระวัง อาจจะสร้างแนวคิดกันว่าออกมาเล่นน้ำกำหนดน้ำว่าควรเล่นกี่ลิตร คนละ 2-3 ลิตรดีมั้ย จากนั้นก็ไปปาร์ตี้กันแบบแห้งๆ ก็ดีเหมือนกัน คงสนุกไม่ต่างกันนัก” สุหฤท เสนอแนวคิด

สุหฤท มองว่า เป็นเรื่องที่ควรจะช่วยกันคิดช่วยกันประหยัด แต่อีกมุมก็เข้าใจดีว่าเป็นเทศกาลแห่งความสุขสนุกสนาน ที่แน่นอนว่าทุกคนก็รอวันรอคืนได้มาสนุกกัน ถ้าทำได้ทั้งเล่นน้ำแบบประหยัด และกลับไปมองประเพณีดั้งเดิมควบคู่ไปกันด้วยก็คงเป็นเรื่องที่ดีเข้าไปอีก

“แต่ส่วนตัวผมไม่เล่นน้ำสงกรานต์มานานมากแล้วนะ ก็คิดแค่ว่าเป็นอีกเทศกาลที่ได้อยู่กับครอบครัว อีกอย่างผมขี้เกียจจะออกไปเปียกด้วย” สุหฤท ย้ำ

นิติ

 

“ป๋อมแป๋ม” นิติ ชัยชิตาทร พิธีกรชื่อดังแห่งรายการเทยเที่ยวไทย บอกว่า ปกติจะไปเล่นน้ำสงกรานต์แทบทุกปี โดยทุกปีจะตั้งเงื่อนไขกับตัวเองจะไปเล่นน้ำแค่วันเดียว แต่สุดท้ายก็ลงเอยด้วยการลากยาวเล่นทั้ง 3 วันทุกปี (หัวเราะ) อย่างในปีนี้ ป๋อมแป๋ม บอกว่า ยังไม่ได้ฟันธงว่าจะไปเล่นน้ำสงกรานต์ที่ไหนดี แค่มีที่เล็งๆ ไว้อยากจะไป

“ปีนี้อาจจะไปงาน S20 (Songkran Music Festival 2016) เพราะคิดว่าคอนเซ็ปต์งานน่าจะถูกจริตกับเรา แน่นอนว่า ปีนี้เราตั้งใจว่าจะไปวันเดียว แต่ถ้าเจอ 3 วัน ก็ขอให้รู้ว่าไม่ใช่ความตั้งใจของเราแต่ต้น”

ถามว่าจากสถานการณ์น้ำในประเทศไทยขณะนี้ คนไทยควรจะเล่นน้ำสงกรานต์อย่างไรให้สร้างสรรค์ พิธีกรชื่อดังแนะว่า เราทุกคนต้องช่วยกันประหยัดน้ำ ฉะนั้น ก็ไปเล่นน้ำแบบไม่ต้องพกน้ำไปจากบ้าน ให้ไปหาสถานที่เล่นสงกรานต์ที่ทางงานพร้อมจะจัดหาน้ำไว้ให้เราเล่น เช่น บางที่มีติดสปริงเคลอร์ไว้ให้อยู่แล้ว เราก็แค่ไปรองน้ำจากตรงนั้นไว้เล่น

“อีกอย่างที่จะช่วยประหยัดน้ำได้มาก คือ เวลาวัยรุ่นไปเล่นน้ำจะรู้กันว่า ถ้าเราเล็งปืนแล้วฉีดน้ำใส่ใครเป็นการส่งสัญญาณว่าเรากำลังสนใจเขา หันมามองเราหน่อยซิ แต่ปีนี้ด้วยสถานการณ์น้ำแล้งรุนแรง แทนที่จะมัวฉีดน้ำให้เปลือง สู้พุ่งตรงเข้าไปบอกในใจ บอกความรู้สึกเลยดีกว่า เพราะจากประสบการณ์ที่ผ่านมายิงน้ำใส่ไป 10 คน มีโอกาสแค่ 0.5% เท่านั้นที่จะประสบความสำเร็จ เพราะเอาจริงๆ คนหน้าตาดีเขาก็คงโดนฉีดน้ำมาจนเปียกชุ่มแล้ว เพราะฉะนั้นปีนี้เพื่อเป็นการประหยัดน้ำไม่ต้องมัวใช้น้ำเป็นแม่สื่อ ลองใจกล้าเข้าไปบอกความในใจเลย”

ศกุนตลา

 

ต่อด้วยดีเจสาวอารมณ์ดี “ต้นหอม” ศกุนตลาเทียนไพโรจน์ บอกว่า สมัยเด็ก เทศกาลสงกรานต์ทีไรต้องออกไปเล่นสาดน้ำกับก๊วนเพื่อน แต่พอโตมาจนเริ่มเข้าวงการก็แทบไม่ได้มีโอกาสออกไปเล่นน้ำสงกรานต์อีกแม้จะไม่ได้ไปเล่นสนุกในเทศกาลสงกรานต์ ก็อยากฝากถึงทุกคนที่เตรียมออกไปคลายร้อนในเทศกาลนี้ว่า ปีนี้บ้านเราเผชิญปัญหาภัยแล้ง น่าจะเปลี่ยนอุปกรณ์ในการเล่นน้ำสงกรานต์จากที่สาดเป็นขันๆ ลองเปลี่ยนมาใช้อุปกรณ์อย่างปืนฉีดน้ำ เอาแค่ฉีดใส่กันพอเปียก จะได้ไม่สิ้นเปลื้องน้ำเกินไป เอาแค่พอเป็นพิธี

“แต่ถ้าจะหาวิธีในการเล่นน้ำที่สร้างสรรค์กว่านั้น หอมแนะนำว่า สงกรานต์ปีนี้ให้แท็กทีมกันไปทั้งครอบครัวไปเล่นน้ำ แต่ไม่ต้องพกน้ำไป แค่เตรียมสบู่ ยาสระผมไปให้พร้อม พอไปถึงจุดที่จะไปเล่นสงกรานต์ ก็เตรียมตัวชโลมแชมพู ถูสบู่ กลับบ้านจะได้ไม่ต้องเปลืองน้ำสำหรับอาบน้ำสระผมอีก” 

ชาติฉกาจ

 

ส่วน “แอ๊ะ” ชาติฉกาจ ไวกวี ผู้กำกับและช่างภาพสุดอินดี้ บอกว่า สมัยเด็กเป็นแฟนพันธุ์แท้ของเทศกาลสงกรานต์เลยก็ว่าได้ แต่เพราะตอนอายุได้ 11 ปี เกิดไปเล่นสงกรานต์แล้วเจอน้ำสกปรกเข้าจนเกิดติดเชื้อต้องเข้าโรงพยาบาล ตั้งแต่นั้นมาเลยไม่ได้เล่นสนุกในเทศกาลนี้อีก ทุกวันนี้สงกรานต์สำหรับเขา จึงเป็นวันสำหรับขับรถเล่นช่วงเย็นที่คนอื่นเล่นน้ำจนเปียกโชกกันหมดแล้ว หรือไม่ก็หลบไปพักผ่อนต่างจังหวัด

“ผมมีเพื่อนสนิทอยู่ลำปาง เวลาสงกรานต์ผมชอบไปหาเขา บางทีก็ตามเขาไปรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ทำให้ผมได้มีโอกาสสัมผัสกับประสบการณ์ในการเล่นน้ำสงกรานต์อีกครั้ง แต่เป็นสงกรานต์แบบวินเทจ คือแบบสมัยก่อนที่เล่นกันเบาๆ พรมน้ำกัน ไม่ใช่สาดมาทั้งขัน ซึ่งผมว่า นี่คือความงดงามของเทศกาลนี้ คนไทยเราชอบวินเทจแบบฝรั่ง น่าจะหันมาชื่นชมวินเทจแบบไทยบ้าง ยิ่งช่วงนี้เราคนไทยต้องร่วมมือร่วมใจกันประหยัดน้ำ ผมว่าการเล่นสงกรานต์แบบวินเทจด้วยการไปรดน้ำดำหัวขอพรผู้ใหญ่ ใช้น้ำไม่มาก แค่ขวดเดียวก็พอ”

ชาติฉกาจทิ้งท้ายอย่างน่าสนใจว่า ในแต่ละปีไม่ง่ายเลยที่เราจะหาวันว่างยาวๆ แบบช่วงเทศกาลสงกรานต์ เพราะฉะนั้น แทนที่เราจะเอาชีวิตไปเสี่ยงในช่วงเทศกาลดังกล่าว น่าจะถือโอกาสดีนี้เป็นฤกษ์งามยามดีไปขอพรกับผู้ใหญ่ที่เคารพ เหมือนคำพูดของฝรั่งที่ว่า วันหยุดยาวคือการซุ่มตัวเพื่อคิดเรื่องใหญ่ ดังนั้น เราน่าจะใช้โอกาสหยุดยาวเพื่อทำสิ่งดีๆ พอเปิดงานอีกทีจะได้มีพลังมาสานต่อภารกิจต่างๆ