เวเนซุเอลา… ดินแดนแห่งความงาม

โดย...ทีมงานโลก 360 องศา [email protected]

จังหวะนี้ ถ้าเกริ่นชื่อ ประเทศเวเนซุเอลาขึ้นมา หลายคนคงนึกถึงวิกฤตเศรษฐกิจ ปัญหาเงินเฟ้ออาชญากรรม และวิกฤตเศรษฐกิจ ทั้งที่ก่อนหน้านี้คนไทยเคยรู้จักกับเวเนซุเอลาในฐานะประเทศแห่งนางงาม ซึ่งแม้ว่าปัญหาต่างๆ จะรุมเร้าประเทศนี้อยู่จริง แต่ในมุมของความงาม ก็เชื่อว่ายังไม่มีประเทศไหนในโลกที่จะฉกเอาฉายาประเทศแห่งสาวงามไปได้

“สาธารณรัฐโบลีวาร์แห่งเวเนซุเอลา” คือ ชื่ออย่างเป็นทางการของประเทศนี้ โดยมีภาษาสเปนเป็นภาษาราชการ (เพราะเคยเป็นอาณานิคมของสเปนมาก่อน) และมีคาราคัส เป็นเมืองหลวงของประเทศ  ซึ่งเมื่อก่อน เคยได้ชื่อว่า สรวงสวรรค์แห่งอเมริกาใต้ แต่ปัจจุบันได้ขึ้นชื่อว่า “เมืองอันตรายที่สุด!”

 

ภายหลังการค้นพบน้ำมันในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 เวเนซุเอลากลายเป็นหนึ่งในประเทศผู้ส่งออกน้ำมันรายใหญ่ของโลก ที่มีน้ำมันสำรองมากที่สุด แต่ภาวะน้ำมันล้นตลาดในทศวรรษ 1980 ทำให้ประเทศเศรษฐีน้ำมันพากันเดือดร้อนถ้วนหน้า รวมทั้งเวเนซุเอลา ซึ่งหนี้สินภายนอกประเทศที่ล้นพ้นตัว นำมาสู่วิกฤตเศรษฐกิจอันยาวนาน และภาวะเงินเฟ้อที่พุ่งสูงขึ้นกำลังจะแตะ 700% จนทุกวันนี้ เรียกว่า เวเนซุเอลาเข้าสู่วิกฤตเศรษฐกิจแบบเต็มขั้น

นักวิเคราะห์ต่างพยายามอธิบายถึงสาเหตุที่นำมาสู่วิกฤตการณ์ในปัจจุบัน ซึ่งส่วนใหญ่ก็จะมุ่งประเด็นไปที่นโยบายการบริหารประเทศในยุคก่อนๆ ที่ส่งผลมาถึงทุกวันนี้ ซึ่งหลักใหญ่ใจความของนโยบายยุคก่อนๆ ก็คือการยึดเอาจากคนรวยมาเป็นของรัฐ แล้วเอาผลประโยชน์มาแจกจ่ายคนจน โดยหวังว่าแนวคิดดังกล่าวจะช่วยลดช่องว่างระหว่างคนจนกับคนรวยได้จริง

นอกจากนั้น ยังมีความพยายามกีดกันเงินตราจากต่างชาติ และพยายามควบคุมค่าเงินเพื่อสร้างความได้เปรียบในการค้าขายกับต่างชาติ แต่อาจผิดพลาดตรงที่ไม่ได้กำหนดให้สอดคล้องกับกลไกที่แท้จริงของตลาด อีกทั้งยังมีการบังคับราคาสินค้าให้ต่ำกว่าความเป็นจริง เพื่อให้คนจนมีโอกาสซื้อ แต่สุดท้ายก็ทำลายกลไกลตลาด จนเกิดตลาดมืดขึ้น และท้ายที่สุดก็เข้าสู่ภาวะเงินเฟ้อ และการขาดแคลนสินค้า ดังเช่นปัจจุบัน

 

ปัญหาใหญ่ ณ เวลานี้ คือ การขาดแคลนอาหาร ซึ่งคนจนจะได้รับผลกระทบมากที่สุด เพราะนอกจากจะมีสินค้า ปริมาณจำกัดแล้ว ข้าวของบางอย่างก็ราคาสูงมากเกินกว่าที่จะซื้อหาได้ ยกตัวอย่างเช่น เนื้อสัตว์ ราคากิโลกรัมละ 8,000-10,000 โบลิว่า ในขณะที่เงินเดือนขั้นต่ำคือ 20,000 โบลิว่า ดังนั้น คนทั่วไปแทบจะไม่มีสิทธิได้กินเนื้อสัตว์เลยก็ว่าได้

ภาวะขาดแคลนสินค้า จนรัฐบาลต้องจำกัดปริมาณการซื้อสินค้าจำเป็น จำพวก แป้ง นม น้ำตาล ในขณะที่เครื่องใช้จำเป็นในชีวิตประจำวัน ก็ขาดตลาด เช่น สบู่ แชมพู และกระดาษชำระ

สถานการณ์ที่เกิดขึ้นทำให้เมืองแห่งความงามนี้ กลายเป็นประเทศที่เราต้องระมัดระวังตัวมากที่สุด หากต้องการไปเยือน เพราะจากประสบการณ์ตรงสอนพวกเราว่า ไม่มีใครไว้ใจได้ แม้แต่ตำรวจ

แต่ถ้ามองข้ามวิกฤตการณ์ที่กำลังเกิดขึ้น เราจะพบว่าประเทศนี้เป็นประเทศที่สวยงามมาก คือ ภูมิประเทศก็สวย แถมมีความหลากหลาย ส่วนคนก็สวยจริง อย่างที่เขาร่ำลือกัน ในสมัยที่ยังรุ่งเรือง จึงมีชาวยุโรปจำนวนมากที่อพยพเข้ามาแสวงหาความมั่งคั่งจากธุรกิจน้ำมัน และเมื่อหลายคนมาลงหลักปักฐาน และมีลูกมีหลานที่นี่แล้ว ทำให้คนเวเนซุเอลาส่วนใหญ่เป็นลูกครึ่งหรือลูกเสี้ยว ที่เรียกว่า “เม็สติโซ่”(Mestizo) ซึ่งเหตุนี้ทำให้คนที่นี่เป็นคนเปิดกว้าง และยอมรับกับวัฒนธรรมที่หลากหลาย ดังนั้น ถ้าไม่มีความเครียดและความกดดันจากปัญหาเศรษฐกิจเข้ามาเป็นเงื่อนไข เราเชื่อว่าคนเวเนฯ ส่วนใหญ่ เป็นคนคบได้ทั้งนั้น

 

ประเด็นหนึ่งที่หลายคนตั้งข้อสงสัยว่า ภายใต้สภาพเศรษฐกิจเช่นนี้ คนจะยังสนใจเรื่องประกวดนามงามอยู่หรือไม่ เพราะตามหลักแล้ว เรื่องนี้น่าจะเป็นกิจกรรมบันเทิงที่ไม่จำเป็น ซึ่งควรถูกตัดทิ้ง เป็นลำดับต้นๆ แต่ในความเป็นจริงแล้ว กิจกรรมเหล่านั้นยังมีอยู่ แต่จะแตกต่างจากเดิม ก็ตรงระดับความเข้มข้นในการแข่งขัน ที่เพิ่มทวีคูณขึ้นหลายเท่าตัว เพราะชัยชนะที่ได้อาจเป็นทางลัด ให้ใครบางคนหลุดพ้นจากปัญหาเศรษฐกิจไปเลยก็ได้

มีนางงามผู้ชนะการประกวดหลายคนในอดีตที่เป็นดารา เป็นนักการเมือง ​และได้แต่งงานกับเศรษฐี หรือคนมีชื่อเสียง จึงเป็นความเชื่อว่า ตำแหน่งนางงามนี่แหละ คือ บันไดสู่ความสำเร็จในชีวิตของหญิงสาวชาวเวเนซุเอลา

สำหรับครอบครัวชาวเวเนซุเอลา ส่วนใหญ่มักมีพื้นฐานทางความคิดว่า หากมีลูกชาย ก็อยากให้ได้เป็นนักฟุตบอลทีมชาติ หากมีลูกสาวก็อยากให้ได้เป็นนางงาม หลายครอบครัวถึงขนาดยอมทุ่มทุน เพื่อให้ลูกหลานได้รับโอกาส โดยเด็กผู้ชายจะถูกส่งไปเข้าชมรม หรือเข้าสโมสรฟุตบอล ในขณะที่เด็กผู้หญิง ก็จะถูกปูเส้นทางเข้าสู่ถนนนางงามตั้งแต่อายุ 5-6 ขวบเลยทีเดียว ซึ่งทั้งหมดคือ รายจ่ายที่ไม่น้อย ดังนั้น ครอบครัวที่ไม่ได้ร่ำรวย ที่อยากให้ลูกได้รับโอกาสแบบเดียวกัน ก็อาจยอมทุกวิถีทาง (ไม่ว่าจะถูกหรือผิดศีลธรรม) ท้ายที่สุดแล้ว สิ่งต่างๆ ได้หล่อหลอมแล้วก็เกิดเป็นค่านิยมทางสังคมขึ้นมาว่า ถ้าสวยหรือเป็นนางงามแล้ว ก็จะได้รับอะไรดีๆ ในชีวิต

 

ทุกคนไม่ได้เกิดมาสวยและสมบูรณ์แบบ ดังนั้น ถ้าใครอยากสวย ก็ต้องยอมศัลยกรรม ถ้าใครอยากสมบูรณ์แบบ ก็ต้องไปฝึก ต้องไปอบรม และกำจัดจุดด้อยของตนเองออกไป จึงเกิดเป็นธุรกิจที่คอยสนับสนุนความฝันของสาวๆ เหล่านั้น ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียนเตรียมนางงาม โมเดลลิ่ง สถานเสริมความงาม และคลินิกศัลยกรรม ซึ่งต่อมาก็พัฒนาจนกระทั่งเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรม ที่มีมูลค่ามหาศาล ดังนั้น จึงไม่ต้องแปลกใจว่า แม้เศรษฐกิจไม่ดี แต่ก็ยังมีการประกวดนางงาม

แต่ก็ใช่ว่าจะมีแต่สาวงามเท่านั้น ประเทศนี้ก็ยังมีธรรมชาติที่งดงามด้วยเช่นกัน เพราะได้ขึ้นชื่อว่ามีความหลากหลายทางภูมิประเทศอย่างมาก โดยมีตั้งแต่เทือกเขาแอนดีสทางตะวันตก ไปจนถึงป่าฝนอะเมซอนทางตอนใต้  ตอนกลางก็มีที่ราบยาโนสอันกว้างใหญ่ ส่วนทางตะวันออกและตอนเหนือ ก็ยังเป็นชายฝั่งทอดยาวไปตามแนวทะเลแคริบเบี้ยนอันสวยงามอีกด้วย ซึ่งแน่นอนว่า ปัญหาเศรษฐกิจที่เกิดขึ้น ไม่ได้ส่งผลต่อความสวยงามของภูมิประเทศเหล่านี้เลย

ดังนั้น เราจึงเชื่อว่า เวเนซุเอลา จะยังเป็นดินแดนแห่งความสวยงามต่อไป ทั้งในส่วนของสาวงาม และในส่วนของธรรมชาติอันงดงาม สมชื่อ “เวเนซุเอลา ดินแดนแห่งความงาม”