เรามีเต่าเป็นเพื่อน ที่สวนเต่าบ้านกอก

โดย...สมแขก

ถ้าไปเมืองขอนแก่นแล้วอยากเห็นเต่าจำนวนเป็นร้อยๆ พันๆ ออกมาเดินทั่วหมู่บ้านประหนึ่งเจ้าถิ่นล่ะก็ ต้องตามไปดูที่หมู่บ้านเต่า บ้านกอก อ.มัญจาคีรี จ.ขอนแก่น เด้อพี่น้อง! ให้ขับรถออกไปจากตัว อ.เมือง ประมาณ 50 กิโลเมตร ก็จะเจอหมู่บ้านที่มีเต่าเพ็กกระจายตัวอยู่เกือบทั่วทุกมุมของหมู่บ้าน

บ้านกอก เป็นหมู่บ้านเก่าแก่ ผู้เฒ่าในหมู่บ้านมีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่า เต่าเพ็กที่บ้านกอกมีอายุยืนยาวสืบเชื้อสายกันมาพร้อมๆ กับการก่อตั้งบ้านกอก เมื่อประมาณปี 2310 เชื่อกันว่า เจ้าคุณปู่เป็นชายแก่รูปร่างสูงใหญ่ นุ่งขาวห่มขาวมีเต่าเพ็กเป็นบริวาร เต่าเพ็ก เป็นชื่อที่คนภาคอีสานใช้เรียกเต่าเหลือง เต่าเทียน หรือเต่าแขนง ทั้งหมดคือเต่าชนิดเดียวกันคือเต่าบก ไม่สามารถอยู่ในน้ำได้ ลักษณะกระดองจะมีสีเหลืองแก่ปนน้ำตาล โดยมากเราจะพบเต่าเหลืองในป่า และแม้ว่าจะไม่สามารถอยู่ในน้ำได้ แต่เต่าเหลืองก็ชอบอาศัยอยู่ในที่ชื้นเย็น

ก่อนเข้าไปในตัวหมู่บ้านซึ่งเป็นโฮมสเตย์สำหรับต้อนรับนักท่องเที่ยวด้วย ด้านซ้ายมือเราจะเจอดอนเต่า หรือสวนเต่า มีพื้นที่ประมาณ 4 ไร่ พื้นที่บริเวณนี้ใกล้กับวัดของหมู่บ้าน ดอนเต่ามีกอไผ่อยู่ทั่วไป ป่าไผ่และใบไผ่ที่ร่วงทับกัน เป็นที่อาศัยของเต่าได้ดี ซึ่งนอกจากที่อยู่ตามธรรมชาติแล้ว ชาวบ้านยังสร้างบ้านเต่าเพื่อเอาไว้หลบร้อนไว้ให้เป็นจุดๆ เราจึงสามารถเห็นเต่าพักผ่อนในบ้านบ้าง หรือซุกตัวใกล้กอไผ่บ้าง พื้นที่ของดอนเต่ายังเป็นที่ตั้งของศาลเจ้าพ่อมเหศักดิ์ ศาลเจ้าคุณปู่ฟ้าระงึม ชาวบ้านเชื่อกันว่าเต่าในบริเวณดอนเต่านี้ เป็นสัตว์เลี้ยงของเจ้าปู่ฟ้าระงึม จึงเรียกเต่าพวกนี้ว่าเต่ามเหศักดิ์อีกชื่อหนึ่ง คนในหมู่บ้านกับเต่าจึงอยู่ร่วมกันเสมอมา

ด้วยความเชื่อของชาวบ้านกอกที่ว่า เต่าเพ็กเป็นเต่าสัตว์เลี้ยงของเจ้าปู่ฟ้าระงึม นอกจากจะไม่ทำอันตรายแล้ว ยังเลี้ยงดูปูเสื่ออย่างดี นอกจากในดอนเต่า มีเต่าอีกไม่น้อยที่อยู่ใต้ถุนเรือนของชาวบ้านเพื่อรออาหาร บ้างก็เดินอยู่ตามถนนในหมู่บ้าน หรืออาศัยกินผักและผลไม้สดจากร้านค้าในหมู่บ้าน และเป็นที่น่าสังเกตว่าแต่ละบ้านจะไม่สร้างรั้วหรือกำแพงสูง เพื่อให้เต่าสามารถเข้ามาหลบร้อน หรือกินอาหารได้สะดวก

ชาวบ้านบอกว่า เต่าเพ็กอยู่ร่วมกับสัตว์อื่นๆ ในหมู่บ้าน เช่น วัว ควาย เป็ด ไก่ ฯลฯ ได้ปราศจากปัญหา และสัตว์แต่ละชนิดจะไม่เบียดเบียนกัน และเต่าเพ็กมีสัญชาตญาณในการกินอาหารดีมาก เต่าที่อยู่นอกดอนเต่า จะไปรวมตัวกันใกล้ร้านขายของชำ ที่มักจะมีเศษอาหารมารวมกันไว้ ทำให้ในแต่ละวันเมื่อแดดร่ม ถนนไม่ร้อนในช่วงเย็นๆ นักท่องเที่ยวจะเห็นภาพการเดินทางของเต่าเพ็กในหมู่บ้านอย่างสนุกสนาน

สำหรับนักท่องเที่ยวที่มาเยือนหมู่บ้านเต่าไม่ตรงกับเวลาเต่าออกหากิน สามารถชมได้ที่สวนเต่า จะสามารถชมเต่าได้ในเวลากลางวัน แต่ถ้าอยากมาเห็นบรรยากาศที่เขาเล่ากันต้องมานอนค้างคืน เพราะเต่าจะออกเวลา 5-6 โมงเย็น อาหารของเต่าเพ็กในหมู่บ้าน ได้แก่ ขนุน สับปะรด แตงไทย พืชผักพวกแตงกวา ผักบุ้ง ผักกาด กะหล่ำปลี หน่อไม้ และซากสัตว์ ส่วนอาหารสำหรับเต่าในสวนเต่า จะมีจำหน่ายเพื่อเป็นทุนในการบำรุงสถานที่ และมีมัคคุเทศก์น้อยพานำชมเที่ยวรอบๆ หมู่บ้านเต่า สิ่งควรรู้เมื่อไปเยี่ยมเต่า คือไม่จับเต่าหงายท้อง เพราะมีผลต่อการวางไข่ ไม่จับเต่าลงน้ำ เนื่องจากเป็นเต่าบก ไม่เคาะกระดองเต่า นอกจากนี้ไม่ควรนำอาหารด้านนอกสวนเต่ามาให้เต่าโดยไม่ล้างให้สะอาดก่อน เนื่องจากมีเต่าตายเพราะสารเคมีจากผักและผลไม้ที่มีสารเคมีตกค้างมาแล้ว

ถ้าอยากเรียนรู้ความเป็นไปในการดำเนินชีวิตของชาวหมู่บ้านเต่า โดยอยู่ร่วมกันกับชาวบ้าน ที่นี่ก็มีบ้านพักโฮมสเตย์หมู่บ้านเต่าให้ได้มากินมานอนแบบเจาะลึก ซึ่งรับรองว่าจะได้รับอัธยาศัยและไมตรีจิตอย่างอบอุ่นของชาวหมู่บ้านกอก และที่ขาดไม่ได้เลยคือการทำกิจกรรมภายในหมู่บ้าน เช่น เข้าชมงานฝีมือของกลุ่มอาชีพต่างๆ เป็นทั้งอาชีพเสริมและเป็นอาชีพหลักของชาวบ้าน เช่น กลุ่มอาชีพเครื่องจักสานด้วยไม้ไผ่ กลุ่มอาชีพทอกระเป๋า กลุ่มอาชีพทอผ้าไหม กลุ่มอาชีพทำกระติบข้าวเหนียวด้วยเชือกไนลอน ที่ยังคงอนุรักษ์เครื่องมือแบบโบราณที่เป็นมรดกตกทอดมาตั้งแต่ปู่ ย่า ตา ยาย

จะไปหมู่บ้านเต่า ไม่ยากเลยเมื่อเดินทางถึงขอนแก่น ให้ไปตามทางหลวงหมายเลข 12 (ขอนแก่น-ชุมแพ) จากนั้นให้ไปตามถนน ขอนแก่น-มัญจาคีรี ตรงไปประมาณ 54 กม. ก่อนถึง อ.มัญจาคีรี 2 กม. จุดสังเกตคือปากทางเข้าหมู่บ้านเต่า จะเห็นรูปเต่าจำลองอยู่บนแท่นหิน จากนั้นเลี้ยวซ้ายใช้เส้นทางลูกรังข้างวัด เข้าสู่เขตหมู่บ้านกอก