"ตู้แดง"ยันต์กันขโมยชั้นดีหรือแค่กล่องเหล็กไร้ค่า?

โดย...นรินทร์ ใจหวัง

ตู้เหล็กสีแดงทรงสี่เหลี่ยม ประทับตราโล่เขนพร้อมระบุชื่อสถานีตำรวจที่ติดไว้ตามประตูบ้าน ย่านชุมชนร้านตลาด แม้แต่จุดเปลี่ยวเสี่ยงต่อการก่อเหตุอาชญากรรม

แม้จะดูปลอดภัยไร้กังวล เป็นที่หวั่นเกรงของบรรดามิจฉาชีพ แต่ขณะเดียวกันก็ถูกมองว่าไร้ประสิทธิภาพ หากเจ้าหน้าที่ตำรวจไม่สอดส่องดูแลอย่างทั่วถึง 

เครื่องมือกันขโมยยอดนิยม

ตู้แดงถือเป็นอีกหนึ่งช่องทางการป้องปรามเหตุอาชญากรรม โดยทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ตำรวจสายตรวจ มีการลาดตระเวนดูแลความเรียบร้อยตลอด 24 ชั่วโมง ลงเวลาและลงรายชื่อสำหรับการออกตรวจตราพื้นที่ในแต่ละครั้ง มีส่วนทำให้ขโมยขโจรทั้งหลายต้องคิดแล้วคิดอีกก่อนลงมือก่อเหตุมิดีมิร้ายขึ้น

หลายคนจึงตัดสินใจติดตั้งตู้แดง เพื่อความอุ่นใจ ด้วยเชื่อว่าจะทำให้ขโมยขโจรเกรงกลัว ไม่ต่างอะไรกับยันต์กันผี
ขอความรู้เกี่ยวกับเรื่องตู้แดงไปที่ พ.ต.อ.สมบัติ หงษ์ทอง ผู้กำกับสถานีตำรวจนครบาลโคกคราม ได้คำตอบว่า ตู้แดงถือเป็นกุศโลบายที่ตั้งใจให้เจ้าหน้าที่ตำรวจเข้าไปตรวจตราความเรียบร้อยในพื้นที่บ่อยๆ เพื่อให้ประชาชนได้เห็นและอุ่นใจ มิจฉาชีพวายร้ายเกิดเกรงกลัว

โดยเฉพาะจุดสำคัญอย่างสถานที่เปลี่ยวร้าง และย่านการค้าที่สำคัญ

“บางจุดเมื่อนำตู้แดงไปติดพบว่าไม่มีคดีเลยตลอด 15 วัน ทางสน.ก็ต้องเปลี่ยนจุด หาพื้นที่เสี่ยงใหม่ไปเรื่อยๆ บางครั้งชาวบ้านเห็นว่ามีตู้แดงติดอยู่ใกล้บ้านแล้วไม่มีเหตุร้าย เขาก็ไม่อยากให้เคลื่อนย้ายตู้ไปไหน”

พ.ต.อ.สมบัติ เผยว่าพื้นที่รับผิดชอบของสน.โคกครามจัดว่ามีพื้นที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของกทม. มีเขตตรวจ 5 เขต มีตู้แดงทั้งสิ้น 60 ตู้  แบ่งการทำงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจสายตรวจออกเป็น 3 กะ ออกลาดตระเวนทุก 4 ชั่วโมง โดยจะร้อยเวรคอยทำหน้าที่ซุ่มตรวจควบคู่ไปด้วยอีกชั้นหนึ่ง

สายตรวจมี 2 ชุด คือสายวันคี่ และวันคู่ โดยเจ้าหน้าที่จะลงพื้นที่ตรวจตรา เซ็นบันทึกประจำวัน พร้อมเก็บสมุดของวันตรงข้าม กลับมารายงานให้ผู้บังคับบัญชารับทราบด้วย ซึ่งหากพบว่าสายตรวจไม่มาปฏิบัติหน้าที่ตามเวลาที่กำหนดก็จะถูกลงโทษแล้วแต่กรณีไป

ตู้นี้ฟรีหรือจ่าย?

หลายครั้งหลายครา ตู้แดงก็ถูกตั้งคำถามจากสังคมสังคมถึงความไร้ประสิทธิภาพ อีกทั้งยังถูกใช้เป็นเครื่องมือหากินในทางทุจริตอีกด้วย

อย่างเช่นข่าวร้านไก่ทอดเดชา ร้านไก่กอดชื่อดังย่านเลียบทางด่วนรามอินทราโดนตีนแมวย่องงัดเข้าไปขโมยทรัพย์สินถึง 3 ครั้งภายในสัปดาห์เดียว ทั้งที่ติดตู้แดงไว้เด่นหรา ช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน โลกออนไลน์ได้เผยแพร่เรื่องอื้อฉาวเกี่ยวกับตู้แดงสายตรวจที่มีประชาชนคนหนึ่งออกมาแฉว่าเพิ่งย้ายเข้าไปอยู่ในบ้านหลังใหม่ ปรากฎว่าวันดีคืนดีมีตู้แดงมาติดไว้หน้าประตู โดยไม่ได้ร้องขอ พร้อมเรียกเก็บเงินรายเดือน เมื่อปฏิเสธกลับถูกมือมืดทุบกระจกรถ

บ๊วย -เชษฐวุฒิ วัชรคุณ ดาราชื่อดัง หนึ่งในหุ้นส่วนร้านไก่ทอดเดชา บอกว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นไม่ได้โทษเจ้าหน้าที่ตำรวจแต่อย่างใด

“ต่อให้ติดตู้แดงไว้หน้าร้าน ตำรวจมาตรวจถี่ยิบแค่ไหน หรือมีคนนอนเฝ้าร้าน ถ้าโจรคิดจะเอามันก็หาทางจนได้”
ผกก.สน.โคกคราม ชี้แจงกรณีแก๊งค์ตู้แดงเถื่อนเรียกเก็บเงินจากชาวบ้านในพื้นที่ว่าได้พยายามติดต่อเจ้าทุกข์แล้ว แต่ไม่มีใครติดต่อกลับ ทุกวันนี้จึงยังไม่สามารถชี้ชัดว่าตกลงเรื่องจริงหรือมั่วกันแน่

“ที่ผ่านมา หลังเอาตู้แดงไปติดแล้วมันไม่มีคดี ชาวบ้านชอบใจ ก็มาขอว่าคงตู้ไว้ได้ไหม เราก็ตอบไปว่าไม่ได้ เพราะถ้าคงตู้ไว้ สายตรวจเขาก็จะต้องเหนื่อยเพิ่มเกินกว่ากำลังพลของเจ้าหน้าที่ นอกจากนี้ยังมีชาวบ้านบางรายติดต่อขอให้ไปติดในที่ที่มีผลประโยชน์กับเขา เช่น บริษัท ร้านค้าต่างๆ พอไม่ได้ดังใจก็เอาผู้ใหญ่มาขอร้องให้คงไว้ ถ้าที่เดียวก็ไม่เป็นไรหรอก แต่นี่มันเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เราก็ทำตามหน้าที่ โดยต้องตรวจตู้บังคับก่อน  ส่วนตู้ที่เป็นการตรวจส่วนตัวก็ต้องเป็นอันดับรองลงไป  บางพื้นที่ไม่มีเหตุอาชญากรรม สายตรวจก็ไม่ได้เข้าไปตรวจตู้บ่อยๆ ชาวบ้านที่ไม่ทราบจึงตำหนิหาว่าละเลยการปฏิบัติหน้าที่”

สุชานัน อ่อนตา ชาวบ้านย่านลาดกระบัง เล่าว่าในหมู่บ้านจะมีการติดตั้งตู้แดงไว้กลางหมู่บ้าน ซึ่งใกล้บ้านของเธอพอดี จึงได้เห็นการทำงานของตำรวจที่แวะเวียนกันเข้ามาดูแลความเรียบร้อย 

เธอบอกว่าไม่เสียเงินค่าติดตั้งและค่ารายเดือน เนื่องจากเป็นโครงการที่ทำงานร่วมกันระหว่างตำรวจและชุมชน 

 “ตำรวจเขาก็จะมาเซ็นชื่อ ถามไถ่  และขับตรวจทุกซอย แต่ไม่เป็นเวลา  บางทีเจอตอนเที่ยง บางทีก็เย็น  น่าจะแล้วแต่เวรของตำรวจ   ก่อนที่จะติดตู้แดง ตำรวจก็มาลงพื้นที่ประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ว่าเขาจะทำงานอย่างไร เราเองในฐานะเพื่อนบ้านกันต้องทำอย่างไร  ควรจะช่วยดูแลกันอย่างไร  ตำรวจจะเข้ามาดูแลความปลอดภัยอีกชั้นหนึ่งมากกว่า ที่ผ่านมา 4 ปี ยังไม่พบว่ามีคดีลักขโมยในหมู่บ้านเลย น่าจะเป็นเพราะตำรวจเข้าออกตลอด รู้สึกดีนะที่มีตู้แดงติดอยู่หน้าบ้าน เหมือนตู้แดงเป็นความรับผิดชอบส่วนหนึ่งของตำรวจ  การที่เขาต้องเข้ามาเพราะมันเป็นหน้าที่  ตู้แดงเป็นสัญลักษณ์ว่าต้องมา”

ขณะที่ นก เจ้าของร้านป้ายไวนิลแห่งหนึ่ง  เผยว่าสาเหตุที่ตัดสินใจติดตั้งตู้แดง เนื่องจากละแวกบ้านมีปัญหาลักทรัพย์เกิดขึ้นบ่อยครั้ง จึงติดต่อไปทางสถานีตำรวจท้องที่ให้เข้ามาดูแล ก่อนที่จะได้รับคำแนะนำว่าให้ติดตู้แดง เพื่อจะมีสายตรวจเข้าไปตรวจตราทุกวัน โดยคิดค่าติดครั้งแรก 500 บาท จากนั้นจะมีการเก็บรายเดือนๆละ 300 บาท

"หลังจากติดตู้แดงก็มีตำรวจมาตรวจบริเวณร้านวันละ 2-3 รอบ เริ่มตั้งแต่ห้าโมงเย็นเป็นต้นไป ก็อุ่นใจนะ ตำรวจมาจริงๆ แต่เหมือนว่าต้องจ่ายเงิน เขาถึงจะมา เอาง่ายๆเราจ้างนั้นแหละ"

“ตู้แดงอัจฉริยะ” มาเร็วเคล็มเร็ว 

ได้รับคำชื่นชมอย่างท่วมท้น สำหรับสถานีตำรวจภูธรหนองขาม อ.ศรีราชา จ.ชลบุรี เจ้าของแนวคิดตู้แดงอัจฉริยะ ยกระดับตู้แดงแบบเก่าที่คร่ำครึให้ทันสมัยด้วยเทคโนโลยีชั้นสูง

พ.ต.ต.เกียรติพงศ์  กมขุนทด สวป.สภ.หนองขาม เล่าว่า สมัยก่อนในพื้นที่เป็นตู้แดงแบบธรรมดาทั่วไป สายตรวจบางคน ไม่ได้ไปตรวจพื้นที่ หรือไปช้ากว่าที่กำหนด แต่ใช้การเซ็นย้อนหลัง เพราะสมุดลงชื่อเป็นเพียงกระดาษธรรมดา ทำให้การทำงานไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร

ต่อมาจึงได้ปฏิวัติตู้แดงใหม่ด้วยการวางโปรแกรมที่เชื่อมกับคอมพิวเตอร์ของสถานีตำรวจ โทรศัพท์มือถือของสายตรวจ และตู้แดง นอกจากจะมีคิวอาร์โค้ดเพื่อให้เจ้าหน้าที่ใช้มือถือสแกนแล้ว ยังมีกล้องวงจรปิดติดที่ตู้ด้วย เพื่อถ่ายภาพขณะกำลังปฏิบัติหน้าที่

“วิธีการทำงาน จะแบ่งการตรวจเป็น2 ช่วง คือกลางวัน เน้นบริเวณร้านทอง ห้างร้าน ธนาคาร ส่วนช่วงกลางคืนจะเน้นบริเวณหอพัก ร้านสะดวกซื้อ และสถานที่เปลี่ยว เมื่อสายตรวจมาถึงตู้แดง เครื่องจะบันทึกใบหน้าของเจ้าหน้าที่ พร้อมกันนั้นสายตรวจต้องนำโทรศัพท์ที่ลงโปรแกรมแล้วขึ้นมาสแกนคิวอาร์โค้ดบนตู้ เป็นอันจบหน้าที่

“เริ่มมาตั้งแต่เดือนเมษายน 2557 ถือว่าเป็นผลงานที่น่าพอใจ คนมาแจ้งความลดลงเยอะ จับคนร้ายได้รวดเร็วขึ้น โดยเฉพาะรถมอเตอร์ไซต์ที่แต่ก่อนหายกว่าเดือนละ10 คัน แต่เดี๋ยวนี้ลดลงจนแทบจะไม่มีให้เห็น สาเหตุที่กำหนดให้ตำรวจออกตรวจหลังเที่ยงคืน เพราะวิเคราะห์มาแล้วพบว่าเป็นช่วงเวลาที่มีการก่อเหตุมากที่สุด บางวันสายตรวจเจอเหตุซึ่งหน้าเลย เช่น  โจรกำลังงัดห้อง ขโมยของ หรือส่งยา ผู้บังคับบัญชาสามารถเปิดดูย้อนหลังดูเมื่อไหร่ก็ได้  แต่ก่อนตู้อัจฉริยะมีเพียง 60 ตู้ แต่ตอนนี้เพิ่มเป็นร้อยตู้ เนื่องจากประชาชนอุ่นใจ และกระแสตอบรับดีมาก”

พ.ต.ต.เกียรติพงศ์  ยอมรับว่าเมื่อประชาชนพึงพอใจในการทำงานของตำรวจ หลายรายจึงมอบเงินเป็นสินน้ำใจเล็กๆน้อยๆให้แก่เจ้าหน้าที่ให้ โดยที่ทางสภ.หนองขามไม่มีการเรียกร้องแต่อย่างใด

“แล้วแต่น้ำใจของผู้ใช้บริการ บางคนให้ค่าน้ำมันรถ บางคนให้เป็นเครื่องดื่ม ซึ่งเราไม่ได้เรียกร้องอะไร เขาก็จะมอบให้ผ่านมาทางสายตรวจ ครั้งละ 500-1000 บาท ผมก็จะเก็บรวบรวม แล้วก็แบ่งเป็นค่าน้ำมัน เบี้ยเลี้ยงให้ลูกน้อง”
แม้ว่าปัจจุบัน สภ.หนองขามต้องเสียค่าดูแลระบบเดือนละกว่า 6,000 บาท แต่ก็คุ้มค่าเมื่อเทียบกับสถิติอาชญากรรมที่ลดลง และความพึงพอใจของประชาชน

ตู้แดงอาจเป็นเพียงกล่องเหล็กไร้ค่า ไม่มีความสลักสำคัญอะไรนัก หากไม่มีแรงขับเคลื่อนจากการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจ และสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามอีกอย่างก็คือการระมัดระวังดูแลสิ่งทรัพย์สินของตัวเองด้วยความไม่ประมาท น่าจะช่วยป้องกันเหตุร้ายที่ดีที่สุดได้อีกทางหนึ่ง