เปิดตำนาน "ตาม่องล่าย" หลังเหตุหนุ่มติดบนเขา18ชม.

โดย...ทีมข่าวภูมิภาค

ปฎิบัติการช่วยเหลือเป็นไปอย่างทุลักทุเล ก่อนที่เจ้าหน้าที่จะสามารถนำ "มนต์ชัย ทองทับทิม" หรือต้น หนุ่มใหญ่วัย 38 ปี ชาว อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี หลังปีนขึ้นไปติดซอกหินบนเขาตาม่องล่าย ต.อ่าวน้อย อ.เมือง จ.ประจวบคีรีขันธ์ นานกว่า 18 ชั่วโมง

หนุ่มรายนี้ติดอยู่บนซอกเขาและตะโกนให้ช่วยเหลือตั้งแต่ 2 ทุ่มของวันที่ 4 ม.ค.จนบ่าย 2 ของอีกวัน เจ้าหน้าที่ได้ปีนขึ้นตามซอกเขา แล้วใช้เชือกและรอกจำนวน 3 เส้น ผูกไว้กับแนวหิน ทางด้านบนเหนือซอกภูเขา จากนั้นทีมกู้ภัยได้โรยตัวเข้าไปยังจุดที่หนุ่มรายนี้ติดซอกหินจึงพาขี่หลังลงมาถึงพื้นในสภาพอิดโรยและหิวโหย ซึ่งหนุ่มรายนี้ก็ยังไม่รู้ว่าขึ้นไปได้อย่างไร

เขาตาม่องล่ายมีตำนานเล่าขานมายาวนาน โดยมีการบันทึกเอาไว้ใน อนุสารจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ “งานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ” โดย สิทธิศักดิ์ ทองคำ รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งมีเนื้อหาที่น่าสนใจดังนี้

‘ตาม่องล่าย’หรือ‘เขาตาม่องล่าย’ นี้ชาวประจวบคีรีขันธ์รู้จักกันเป็นอย่างดี เนื่องจากเป็นนิทานพื้นบ้านของที่เล่าสืบต่อกันมาช้านาน และเชื่อว่าเป็นสถานที่มีอาถรรพณ์

อดีตกาลพื้นริมชายทะเลประจวบคีรีขันธ์ มีบ้านหลังหนึ่งตั้งอยู่บนเนินเขาริมหนองน้ำบ้านอ่าวน้อย ในท้องที่อ.เมืองประจวบคีรีขันธ์  (ปัจจุบันสถานที่ตั้งบ้านและหนองน้ำยังมีปรากฏอยู่บนเนินเขาตาม่องล่าย) เป็นที่พำนักอาศัยของครอบครัวครอบครัวหนึ่ง หัวหน้าครอบครัวคือตาม่องล่าย มีเชื้อสายจีน เมียของตาม่องล่ายชื่อนางรำพึง มีลูกสาวคนหนึ่งชื่อสาวยมโดย มีอาชีพทำประมงและทำไร่

สาวยมโดย เป็นคนขยันขันแข็ง รูปร่างหน้าตาสะสวยงดงามยากที่จะหาสาวใดเปรียบได้ เป็นที่เลื่องลืออยู่ในละแวกบ้านอ่าวน้อยและบ้านใกล้เคียง เป็นที่หมายปวงของชายหนุ่มทั้งใกล้ไกล

ชาวเรือประมงและพ่อค้าวานิชที่จับปลาค้าขายผ่านไปมา เมื่อได้ยลโฉมความงามของสาวยมโดย ก็ต้องตา พึงใจ กันแทบทุกคน จึงเล่าลือกันต่อๆไป เลื่องลือไปจนเป็นที่รู้จักกันในท้องถิ่นแถบชายฝั่งทะเลแถบนี้

มีหมู่บ้านหนึ่งใกล้แดนเมืองเพชรบุรี ชาวบ้านตั้งถิ่นฐานทำมาหากินในที่ดินที่อุดมสมบูรณ์ริมขุนเขา มีเจ้าบ้านปกครองอยู่กันมาด้วยความร่มเย็นเป็นสุข เจ้าบ้านมีลูกชายคนหนึ่งชื่อว่าเจ้าลาย มีรูปร่างหน้าตาหล่อเหลาเป็นเยี่ยมในถิ่นนั้น

ครั้น "เจ้าลาย" ได้ยินกิตติศัพท์เลื่องลือถึงความงามของสาวยมโดย ทำให้เจ้าลายอยากจะเห็นโฉมของสาวยมโดยว่าจะมีโฉมงามสมดั่งคำเล่าลือจริงหรือไม่ จึงปลอมตัวเป็นชาวเรือประมงเที่ยวหาปลาและแวะขึ้นฝั่งไปค้าขายปลา ณ หมู่บ้านอ่าน้อยที่ตาม่องล่ายอาศัยอยู่

ชาวบ้านอ่าวน้อย เมื่อได้เห็นรูปร่างหน้าตาอันหล่อเหลาของเจ้าลาย ก็นำไปเล่าขานกันจนกระทั่งรู้ไปถึงหูยายรำพึงและสาวยมโดย และอยากจะเห็นเจ้าลายว่าจะมีรูปร่างหน้าตาตามคำเล่าลือหรือไม่ จึงออกอุบายให้ชาวบ้านบอกแก่เจ้าลายให้นำปลามาขายที่บ้านของนาง จนได้รู้จักกัน เมื่อสาวยมโดยและเจ้าลายได้พบกัน ต่างรู้สึกพอใจซึ่งกันและกัน เหมือนรักแรกพบ

นับตั้งแต่นั้นมา เจ้าลายก็หมั่นไปมาหาสู่สาวยมโดย อย่างสม่ำเสมอ และเมื่อมาครั้งใดก็จะมีข้าวของมาฝากยายรำพึงเสมอๆ จนเป็นที่คุ้นเคย สนิทสนมเป็นอันดี และเป็นที่โปรดปรานของยายรำพึงยิ่งนัก

ส่วนตาม่องล่ายไม่ใคร่จะเห็นด้วยเท่าใดนัก จึงแสดงออกถึงความรังเกียจเจ้าลายอย่างออกหน้าออกตาให้กับยายรำพึงเห็นเสมอๆ และในช่วงนั้นสองตายายโกรธกันและแยกกันอยู่คนละบ้าน ส่วนสาวยมโดยนั้นพักอยู่กับแม่ ซึ่งอยู่ไม่ห่างไกลกันมากนัก

ในที่สุด ทั้งเจ้าลายและสาวยมโดย ต่างก็มีความรักใคร่ต่อกันอย่างลึ้กซึ้ง ความรักของคนทั้งสองเริ่มมีอุปสรรค เมื่อกิตติศัพท์ความงามของสาวยมโดยแพร่สะพัดไปเรื่อยๆ จนไปถึงหูของวานิชหนึ่งเจ้าของเรือสำเภาใหญ่ ซึ่งเคยนำสำเภามาจอด ณ บ้านอ่าวน้อยหลายครั้งหลายคราว ชาวบ้านรู้จักนายสำเภาชาวจีนผู้นี้เป็นอันดีว่าชื่อ“เจ้ากรุงจีน”

คำเล่าลือความงามของสาวยมโดยรู้ถึงเจ้ากรุงจีน ก็อยากจะยลโฉมงามสาวยมโดยเป็นอย่างยิ่ง จึงสอบถามถึงที่อยู่ของนาง เมื่อทราบแล้ว เจ้ากรุงจีนได้พยายามหาวิถีทางผูกมิตรไมตรีกับตาม่องล่าย และนำของมาขายที่บ้าน ตาม่องล่าย

เมื่อเจ้ากรุงจีนได้ยลโฉมสาวยมโดยเข้า ก็หลงใหลในความงามของนางก็ผูกมัดรัดตรึงใจเจ้ากรุงจีนยิ่งนัก โดยที่เจ้ากรุงจีนไม่ใส่ใจยายรำพึงนัก ตั้งแต่นั้นมา เจ้ากรุงจีนก็พยายามแวะเวียนมาเยี่ยมเยือน และแสดงไมตรีอันดีกับตาม่องล่ายอยู่เสมอ มาครั้งใดก็จะมีแก้วแหวนเงินทองมาฝากตาม่องล่ายเสมอ ๆ แต่มิได้มีโอกาสติดต่อกับยายรำพึงเลย

เมื่อถึงคราวจะเกิดเหตุใหญ่ ฝ่ายเจ้าลาย ส่งผู้ใหญ่มาสู่ขอสาวยมโดยต่อยายรำพึง ซึ่งมีความพอใจเจ้าลายอยู่เป็นทุนเดิมอยู่แล้ว ก็ตกปากรับคำยกสาวยมโดยให้แก่เจ้าลาย และรับสินสอดทองหมั้นไว้โดยมิได้บอกตาม่องล่าย

ข้างฝ่ายเจ้ากรุงจีน ก็แต่งเถ้าแก่มาสู่ขอสาวยมโดยเช่นกัน โดยมาสู่ขอกับตาม่องล่าย ตาม่องล่าย ก็รับปากตกลงยกสาวยมโดยให้แก่เจ้ากรุงจีน โดยมิได้ปรึกษายายรำพึงเช่นกัน

เหตุการณ์ไม่คาดฝัน เมื่อทั้งสองฝ่ายทั้งยายรำพึงและตาม่องล่ายได้นัดวันแต่งงานสาวยมโดย ตรงกันวันเดียวกัน ถึงวันแต่งงานขบวนขันหมากทั้งสองฝ่ายก็แห่กันมาอย่างอึกทึกครึกโครม ขบวนช้างม้า หาบเงินหาบทองของฝ่ายเจ้าลาย ขบวนเรือขันหมากปานประหนึ่งทัพน้ำของเจ้ากรุงจีนก็ยกมาจนเนืองอ่าว แขกของงานทั้งสองฝ่ายก็มาพร้อมกันมากมาย

ครั้นขันหมากสองขบวนมาประจันหน้ากัน เหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดก็เกิดขึ้น ตาม่องล่ายและยายรำพึง ต่างก็เกิดทะเลาะทุ่มเถียงกัน ยายรำพึงก็อ้างว่า “ลูกสาวของข้าจะยกให้เจ้าลาย” ตาม่องล่ายก็ไม่ยอม อ้างว่าสาวยมโดยก็เป็นลูกสาวของเขาเหมือนกัน “ข้าจะยกให้เจ้ากรุงจีน”

ต่างฝ่ายต่างไม่ยอมกัน เกิดการทะเลาะกันเสียงอื้ออึง ยายรำพึง โกรธเต็มที่ ฉวยหมวกได้ก็กว้างเข้าใส่ตาม่องล่าย หมวกลอยไปตกชายทะเลไกล้ ๆ ละแวกบ้านอ่าวน้อยนั้นกลายเป็น “เขาล้อมหมวก” อยู่บริเวณชายทะเลอ่าวเกาะหลักหรืออ่าวประจวบ อ.เมืองประจวบคีรีขันธ์นั่นเอง

ตาม่องล่ายฉุนโกรธขึ้นมาบ้าง คว้ากระบุงที่วางอยู่ใกล้ๆตัว ขว้างยายรำพึงด้วยแรกโกรธสุดขีด กระบุงเลยลอยไปตกไกลถึงจังหวัดตราด กลายเป็น “เกาะกระบุง” อยู่ในกิ่งอ.เกาะช้าง จ.ตราด

ยายรำพึง คว้างอบได้ก็ขว้างเข้าใส่ตาม่องล่ายอย่างแรงเช่นกัน งอบเลยกระเด็นไปตกกลายเป็น ”แหลมงอบ” อยู่ในอ.แหลมงอบ จ.จันทบุรี

ตาม่องล่ายบันดาลโทษะจัด ฉวยสากได้ก็ไล่ตียายรำพึง ยายรำพึงวิ่งหนี ตาม่องล่ายเลยเอาสากขว้างตามไป สากไปโดนเกาะชายทะเลทำให้เกาะทะลุเป็นช่องโหว่ จึงเรียกเกาะนี้ว่า “เกาะทะลุ” มาจนทุกวันนี้ ซึ่งอยู่ในท้องที่อ.บางสะพานน้อย จ.ประจวบคีรีขันธ์ ส่วนสากนั้นยังไม่สิ้นแรงลอยไปตกยังชายทะเลตะวันออก กลายเป็น “เกาะสาก” อยู่ในอ.บางละมุง จ.ชลบุรี

ฝ่ายยายรำพึงเกิดความกลัวตาม่องล่ายที่จะทำร้ายเธอ จึงหนีตาม่องล่ายมุ่งหน้าไปยังบ้านเดิมของนางและไปรำพึงรำพันด้วยความเศร้าโศรกเสียใจอยู่ใกล้อ่าวชายทะเลบางสะพานจนตัวตายกลายเป็น “เขาแม่รำพึง” อยู่เคียงข้างอ่าว อ่าวนั้นได้ชื่อว่า “อ่าวแม่รำพึง” อยู่ในท้องที่อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์

ตาม่องล่ายโกรธจัดเลยพาลพาโล ขาดสติ ว่าเหตุที่เกิดยุ่งก็เพราะสาวยมโดยคนเดียวแท้ ๆ ยายรำพึงผู้เป็นแม่ก็ยกให้แก่เจ้าลาย เขาเองก็ยกให้แก่เจ้ากรุงจีน ไหน ๆ ต่างก็ยกให้กันแล้ว เพื่อไม่ให้เสียวาจา ก็เลยคิดจะแบ่งให้ทั้งสองฝ่าย เพื่อมิให้ได้เปรียบเสียเปรียบกัน ว่าแล้วก็จับสาวยมฉีกออกเป็นสองซีก ขว้างไปทางทิศเหนือซึ่งเป็นบ้านของเจ้าลายซีกหนึ่ง ไปตกกลายเป็น “เกาะนมสาว” อยู่ที่บ้านบางปู ปัจจุบันอยู่ในอ.สามร้อยยอด จ.ประจวบคีรีขันธ์ อีกซีกหนึ่งขว้างไปทางทิศตะวันออกซึ่งเป็นทิศทางบ้านของเจ้ากรุงจีน ไปตกกลายเป็น ”เกาะนมสาว” อยู่ในเขตอ.แหลมสิงห์ จ.ชลบุรี

ลูกก็ตาย เมียก็ตาย ความกลุ้มของตาม่องล่ายก็ถึงขีดสุด หมากพลู ขนมจีน จาน กระจก ตะเกียบ ขันหมากและสิ่งของต่าง ๆ ตาม่องล่ายก็หยิบขว้างกระจัดกระจายจนหมดสิ้น บ้างก็ไปตกในทะเล บ้างก็ไปตกในพื้นแผ่นดินยังสถานที่ต่าง ๆ กลายเป็นสิ่งต่างๆเกิดขึ้นมากมาย 

ส่วนแขกที่มาร่วมงาน เห็นเหตุการณ์โกลาหลวุ่นวาย ไม่สามารถหยุดความบ้าคลั่งของตาม่องล่ายได้ เห็นตาม่องล่ายอาละวาดใหญ่ ต่างก็พากันแยกย้ายกลับบ้าน

เจ้าลายและเจ้ากรุงจีน เห็นพิธีมงคลเสีย ก็พาสมัครพรรคพวกกลับถิ่นฐานบ้านเดิม

เจ้าลาย เสียใจเพราะรักสาวยมโดยมาก เมื่อกลับถึงบ้านก็ไม่ยอมกินข้าวปลาอาหาร เศร้าโศรกเสียใจจนตัวตายกลายเป็น “เขาเจ้าลาย” อยู่ในท้องที่อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี

ส่วนตาม่องล่าย ก็เสียใจที่เขาบันดาลโทษะจนทำให้เสียลูกเสียเมียไป ก็คว้าไหเหล้าไปนั่งดื่มคนเดียวบนไหล่เขาด้วยความกลุ้มใจหมดสติและตายคาไหเหล้ากลายเป็นก้อนหินอยู่ข้างไหล่ภูเขา เขาลูกนี้ก็ได้ชื่อว่า “เขาตาม่องล่าย”ปรากฏให้เห็นอยู่จนทุกวันนี้

ตำนานนิทานเรื่องตาม่องล่าย ไม่ปรากฏหลักฐานว่าผู้ใดแต่งขึ้นมา แต่ก็มีเล่ากันมาเป็นตำนาน เป็นนิทานคู่บ้านคู่เมืองประจวบคีรีขันธ์ สันนิษฐานว่าผู้แต่งต้องเป็นผู้ที่รอบรู้ภูมิประเทศ ภูมิศาสตร์ แถบชายทะเลตะวันออกนี้เป็นอย่างดี จึงสามารถผูกเรื่องราวต่าง ๆ ให้เข้ากับชื่อสถานที่ต่าง ๆ รอบบริเวณจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และจังหวัดใกล้เคียง ได้อย่างน่าทึ่ง

เรื่อง “ตาม่องล่าย”นี้ แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ ระหว่างเพื่อนบ้านใกล้เคียง การติดต่อค้าขายกับต่างชาติ ต่างภาษา ต่างอาชีพและภูมิประเทศแถบชายฝั่งทะเลของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งประกอบด้วยภูเขา เกาะแก่งใหญ่น้อยสวยงาม แปลกตา ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญ ทำให้เกิดจินตนาการนำมาผูกเป็นเรื่องเชื่อมโยงกับตัวละครซึ่งเล่าขานสืบต่อ กันมาแต่อดีต ทำให้อนุชนรุ่นหลังได้เรียนรู้สภาพภูมิศาสตร์ สภาพภูมิประเทศไปกับตำนาน นิทานพื้นบ้านเรื่องนี้ได้อย่างน่าสนใจ