การรู้จักคุณค่าตนเอง Self Esteem

โดย...ทายาท ศรีปลั่ง กรรมการผู้จัดการ บริษัท เดอะไนล์

Self Esteem แปลว่า การเคารพตนเอง หรือความภาคภูมิใจในตนเอง ผมหยิบเรื่องนี้มาคุยเพราะผมตั้งคำถามเสมอว่า คนไทยภาคภูมิใจในตนเองมากน้อยแค่ไหน การที่คนไทยมีทัศนคติและพฤติกรรมบางอย่าง เช่น เอาผลงานคนอื่นมาเป็นผลงานตนเอง อวดว่าตนเองมีของแพงหรือแบรนด์เนม โยนความผิดตนเองให้คนอื่น ชอบยืมเงินหรือยืมของคนอื่นจนเป็นนิสัย พฤติกรรมเหล่านี้เกิดเพราะเราขาดความภาคภูมิใจในตนเอง หันมาขับรถแพงเพื่อให้คนสนใจ โยนความผิดตนเองให้คนอื่นเพราะกลัวว่าเราไม่สามารถรับผลความผิดนั้นได้ นอกจากนี้ คนมี Self Esteem ต่ำจะชอบวิจารณ์ผลงานหรือความสามารถคนอื่นมากกว่าลงมือทำเอง และคนกลุ่มนี้มักชอบความรุนแรง ติดสุรา ยาเสพติด มีเพศสัมพันธ์ก่อนวัย

Nathaniel Branden เขียนหนังสือ The Six Pillars of Self-Esteem ขยายความหมาย Self-Esteem ให้ครอบคลุมบุคคลที่รับผิดชอบต่อการกระทำของตัวเอง ซื่อสัตย์ ภูมิใจในผลสำเร็จของงาน บุคคลซึ่งมีความคิดริเริ่ม มุ่งมั่นที่จะแก้ปัญหา และรับผิดชอบปัญหาที่จะเกิดตามมา เป็นคนที่คนอื่นรักและรักคนอื่น เป็นบุคคลที่สามารถควบคุมตัวเอง เพื่อให้บรรลุเป้าหมายของงาน สรุปแล้วคนมี Self-Esteem สูง หมายถึงคนมีความคิดสร้างสรรค์ ความรับผิดชอบสูง และซื่อสัตย์

คนมี Self-Esteem ต้องมีความสมดุลของความต้องการผลสำเร็จหรืออำนาจ ความรู้จักคุณค่า ความมีเกียรติ และความซื่อสัตย์ อาจหมายถึงจิตใต้สำนึกและพฤติกรรมนั่นเอง จิตใต้สำนึกคนมี Self-Esteem ต้องรู้จักบาปบุญคุณโทษ รู้สิ่งใดดี สิ่งใดไม่ดี ความซื่อสัตย์ ความมีเกียรติ ส่วนพฤติกรรม Self-Esteem คือมีความสามารถคิดแก้ปัญหา เชื่อมั่นในความคิดและความสามารถของตัวเอง สามารถเลือกวิธีตัดสินใจที่ถูกต้อง หากสูญเสียความสมดุลจะเกิดปัญหา เช่น หากจิตใต้สำนึกไม่แข็งแรงพอจะทำให้คนเกิดพฤติกรรมเชื่อมั่นตัวเองมากเกินไป หยิ่งยโส ดูถูกคนอื่น หากจิตใต้สำนึกดีแต่ไม่มุ่งมั่นที่จะประสบผลสำเร็จ ชีวิตก็อาจไม่ถึงเป้าหมาย ดังนั้นบุคคลที่ชอบพูดถึงแต่ตัวเอง อวดดี ดูถูกคนอื่น คนพาล ชอบเอาเปรียบคนอื่น โทษคนอื่น ไม่ถือว่ามี Self-Esteem

ความเชื่อมั่นตนเอง รู้คุณค่าตัวเองเป็นส่วนสำคัญในการดำเนินชีวิต ความคิดอย่างเดียวไม่สามารถสร้างความมั่นใจในตัวเองได้ ความมั่นใจจะเริ่มสร้างตั้งแต่เด็กกระทั่งตาย ความมั่นใจกระทบการตัดสินใจ ดังนั้นทุกคนควรสร้างความมั่นใจให้ตัวเองสม่ำเสมอ เช่น หากคนจะเปลี่ยนอาชีพต้องมั่นใจในตัวเอง หรือมีคนอื่นเห็นความสามารถของเขาที่จะทำให้สำเร็จ เมื่อผิดหวังหรือเครียด ความมั่นใจหรือเชื่อมั่นในตัวเองจะช่วยแก้ไขสถานการณ์ให้ผ่านไปด้วยดี

สังคมปัจจุบันเปลี่ยนเร็ว ความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจ คนที่จะอยู่รอดในสังคมได้คือคนที่มั่นใจและมีความสามารถตัดสินใจ มีความคิดริเริ่มใหม่ ปฏิบัติงานเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ มีความสามารถแก้ปัญหา ความสามารถสื่อสารกับผู้อื่นเพื่อให้เข้าใจเหมือนกัน การเสริมสร้าง Self-Esteem เพื่อเป็นคนมีประสิทธิภาพสูงทำได้โดยหาเวลาหนึ่งชั่วโมงตอนเช้าพัฒนาตัวเอง อาจนั่งสมาธิ พิจารณาตัวเอง อ่านหนังสือสร้างความเชื่อมั่น ฟังเทปคำสอน การเริ่มต้นที่ดีจะทำให้มั่นใจและประสบผลสำเร็จ มองปัญหาและมองโลกในแง่ดี เลิกบ่นสิ่งไม่ดีเกี่ยวกับตัวเอง ลองหากระดาษสักแผ่นจดความคิดที่ดีเกี่ยวกับตัวเองด้านหนึ่ง อีกด้านจดสิ่งไม่ดีแล้ววิเคราะห์ว่ามีสิ่งไม่ดีหรือดีมากกว่ากัน

หานามบัตรจดสิ่งที่ดีหรือคำขวัญที่ดีไว้กระตุ้นเตือนตัวเองตลอดเวลา หาวันละ 10 นาทีพิจารณาจุดยืนตัวเอง สิ่งที่สำคัญของชีวิตคืออะไร เราบรรลุหรือยัง เราเดินผิดแนวทางหรือไม่ คบคนที่มองโลกในแง่ดีหรือคนมี Self-Esteem เพราะเพื่อนจะกระตุ้นให้เรามั่นใจและมุ่งมั่นเพิ่มขึ้น ตรงกันข้ามหากคบคนมองโลกในแง่ร้ายจะทำให้เรามองโลกแง่ร้าย ความมั่นใจจะสูญเสียด้วย ดังนั้นเลิกคบคนมองโลกแง่ร้าย เลิกเปรียบเทียบตัวเองกับผู้อื่น เพราะคนเราไม่สมบูรณ์ 100% หากเราเปรียบเทียบกับคนอื่นจะเกิดปัญหาที่ไม่สามารถแก้ไขได้มากมาย ให้หาคนที่เป็นต้นแบบเป็นแนวทางดำเนินชีวิต อย่าดูถูกตัวเอง อย่ามองตัวเองไม่มีความสามารถ หากเราคอยตอกย้ำจุดด้อยของเราจะไม่มีทางประสบผลสำเร็จ

สุดท้าย ผมแนะนำให้จดสิ่งที่ดีเกี่ยวกับตัวคุณ เช่น ความซื่อสัตย์ ความคิดริเริ่ม ความมุ่งมั่น ความเอื้ออาทร อ่านสิ่งเหล่านี้บ่อยๆ จดผลงานที่คุณชื่นชมหรือประสบผลสำเร็จ 10 อย่าง เช่น ผลการศึกษา การได้รางวัล การช่วยเหลือผู้อื่น จดคำขวัญไว้ในที่เห็นชัดและนำมาท่องเมื่อมีโอกาส เช่น ผมยอมรับความสามารถตัวเอง ผมเป็นคนลิขิตชะตาชีวิตผมเอง หนูภูมิใจและเชื่อมั่นในตัวเอง