คนไทมาทีหลัง

โดย...กรกิจ ดิษฐาน

เมื่อปีที่แล้วผมเขียนบทความเรื่องการสืบสาวที่มาที่ไปของคนไทยจากดีเอ็นเอ หลังจากสนทนากับมิตรสหายบางคนเรื่องทฤษฎีถิ่นฐานบรรพชนไทจากเทือกเขาอัลไต ที่เขียนบทความนั่นก็เพื่อหวังที่จะกระตุ้นให้เกิดความสนใจการศึกษาที่มาของคนไทยอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ เพราะที่ผ่านมาผมเห็นนักโบราณคดี-นักประวัติศาสตร์ ส่วนใหญ่ทั้งมืออาชีพมือสมัครเล่น มักอ้างหลักฐานเอกสารที่เก่าคร่ำครึ และไม่เป็นวิทยาศาสตร์ แถมยังย้อนแย้ง คือต้องการหักล้างทฤษฎีเก่าด้วยเอกสารที่โบราณบุรมสมกัลป์ไม่แพ้กัน

สำหรับชนชาติที่ไม่สนใจจะบันทึกที่มาที่ไปของตัวเองอย่างเป็นระบบ วิธีที่ดีที่สุดที่จะสาวพงศาวดารของคนกลุ่มนี้ได้ดีที่สุด คือการสืบจากโครโมโซม

ปัญหาของการศึกษาที่มาของคนไท (และลาว) คือ เราแทบไม่สนใจการศึกษาเรื่องโครโมโซม ดีเอ็นเอเลย ทั้งๆ ที่มีการตรวจสอบโครโมโซมคนไทมานานแล้วเพื่อพิสูจน์ทฤษฎีการอพยพ น่าตกใจว่า เมื่อพูดถึงข้อมูลทางพันธุศาสตร์เรื่องคนไทยมาจากไหน หลายแห่งยังอ้างศาสตราจารย์ชิน อยู่ดี กันอยู่เลย

ในแผ่นดินไทยทุกวันนี้ มีชนชาติต่างๆ ตั้งหลักแหล่งก่อนหน้าคนไท (ย) อยู่จำนวนหนึ่ง แต่ทราบแน่นอนว่า คนไทเป็นกลุ่มที่มาทีหลังสุด

ถามว่ารู้ได้อย่างไรว่าใครมาก่อนมาหลัง?

รู้ได้จากการศึกษา โครโมโซมวาย (Y Chromosome) ที่สืบทอดจากฝ่ายชาย ผลการศึกษาทำให้เราสามารถจำแนกได้ว่า ชนชาตินั้นๆ มีโครโมโซมหลักชื่อว่าอะไร และผสมกับโครโมโซมของชนชาติใดบ้าง และอพยพมาจากแหล่งกำเนิดมาถึงถิ่นที่อยู่ปัจจุบันเมื่อไร โดยโครโมโซมของคนพูดภาษาไท คือ Haplogroup O1a พบมากทางตะวันออกเฉียงใต้ของจีน

สำหรับชนชาติต่างๆ ที่เคยและยังตั้งถิ่นฐานในแถบประเทศไทยทุกวันนี้ มีดังนี้

1.กลุ่มเมลานีเซียน (Melanesian) หรือชนเผ่าที่มีผิวคล้ำผมหยิก เช่น ชาวซาไก ตั้งหลักเป็นกลุ่มแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ดำรงชีวิตด้วยการล่าสัตว์หาของป่า ทุกวันนี้ก็ยังทำเช่นนั้น

2.กลุ่มพูดภาษา AustroAsiatic เช่น มอญ-เขมร อพยพมาจากชายขอบภาคใต้ของจีน ตั้งรกรากในพื้นที่เหมาะสำหรับเพาะปลูกในเมียนมา ไทย และกัมพูชา บางกลุ่ม กระโดดไปอยู่ที่เกาะชวา ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์มาก ดังจะพบว่าชาวชวามีส่วนผสม AustroAsiatic สูงมาก ทั้งๆ ที่ชาวชวาเป็นกลุ่มพูดภาษา Austronesians

3.เดิมนั้นเชื่อกันว่า กลุ่มพูดภาษา Austronesians เช่น พวกมลายู ชาวเกาะอินโดนีเซีย ชาวเกาะฟิลิปปินส์ ซึ่งเป็นชาวทะเล เก่งด้านเดินเรือ ตั้งรกรากก่อนพวก AustroAsiatic แต่จากการพบพันธุกรรมของชาวชวาว่า มีส่วนผสมของชาว AustroAsiatic มาก และยังมีชาวเมนตาวีบนเกาะชวามีพันธุกรรมเหมือนชนท้องถิ่นไต้หวันเกือบจะเป๊ะๆ ทำให้เชื่อว่า ชาว Austronesians น่าจะอพยพตามมาทีหลังด้วยการเดินเรือจากไต้หวันเป็นจุดเริ่มต้น สังเกตได้ว่า Austronesians ปักหลักตามหมู่เกาะของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มากกว่า

3.กลุ่ม SinoTibetan คือชาวพม่าอพยพจากภาคใต้ของจีนเมื่อราว 1,000 ปีที่แล้ว และกลายเป็นชนส่วนใหญ่เหนือพวก AustroAsiatic ในเมียนมา คือชาวมอญ ชาวมอญถูกเทียบว่าเป็นชาวกรีกเพราะเป็นผู้วางรากฐานอารยธรรมให้พม่าและไทยที่มีอารยธรรมด้อยกว่าในตอนแรกและพัฒนาของมอญให้จำเริญขึ้น ทำนองเดียวกับกรีกสอนวิชาให้โรมัน แต่กรีกกลับอยู่ภายใต้อำนาจโรมัน

4.กลุ่ม Tai-Kadai เช่น คนไทกลุ่มต่างๆ และคนลาว อพยพมาจากภาคใต้ของจีนไม่เกินไปกว่า 1,000-1,500 ปีก่อน และครอบงำกลุ่ม AustroAsiatic เดิมในประเทศสยาม คือพวกมอญและเขมร แต่ยังไม่ชัดเจนว่าเป็นการเข้ามาอยู่แทนที่ชนกลุ่มเดิม (ตามตำนานที่พื้นที่นี้เคยถูกน้ำท่วมใหญ่) หรือเป็นการกลืนกันทางเชื้อชาติ อนึ่ง คนไทในสยามกับชาวจ้วงในจีนมีลักษณะทางพันธุกรรมคล้ายกันมาก เพียงแต่คนไทในสยามมีองค์ประกอบของชนชาติอื่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ผสมอยู่ด้วย และจากการตรวจสอบลักษณะทางพันธุกรรม พบว่าคนไทในสยามส่งมอบลักษณะทางพันธุกรรมใช้ชนชาติที่มีอยู่เดิมเช่นกัน แสดงถึงการกลืนกันทางเชื้อชาติ แสดงว่าการอพยพของคนไทเป็นการอพยพที่ตัวคน ไม่ใช่การขยายตัวทางภาษา

คนม้ง-เย้า-ไท มีพันธุกรรมคล้ายกันมาก สอดคล้องกับข้อเสนอของนักวิชาการจีนที่บอกว่า คนไท-ม้ง-เย้า เป็นกลุ่มที่ประกอบกันขึ้นเป็นพวกไป่เยว่ ครอบครองพื้นที่ภาคใต้ของแม่น้ำฉางเจียง (แยงซีเกียง) เป็นกลุ่มคนหลักในแคว้นเยว่และแคว้นฉู่ ต่อมาจิ๋นซีฮ่องเต้ผนวกภาคใต้ พวกไป่เยว่จึงแตกกระจายร่นลงใต้มาเรื่อยๆ

สาเหตุที่คนไท-ลาว สามารถยึดพื้นที่เดิมของมอญ-เขมรได้ คาดว่าเพราะรบเก่งกว่าและมีเทคโนโลยีเกษตรที่ก้าวหน้ากว่า และคาดว่าแถบลุ่มเจ้าพระยามีการตั้งชุมชนเบาบาง (อาจเพราะเกิดวิกฤตการณ์อย่างใดอย่างหนึ่ง) ตอนแรกอาจเข้ามาเพียงกลุ่มเล็กๆ แล้วค่อยๆ กลืนไปเรื่อยๆ สุดท้ายก็กลายเป็นชนชาติหลัก แต่แล้วก็ต้องรับวัฒนธรรมและภาษามอญ-เขมรอยู่ดี ในทำนองเดียวกับพม่าทำกับมอญ