อัยการไขข้อข้องใจ รัฐบาล ใช้งบข้ามปี แจกเงินดิจิทัล 1หมื่นได้ ไม่ผิดกฎหมาย

นายธนกฤต วรธนัชชากุล อัยการผู้เชี่ยวชาญได้โพสต์เฟซบุ๊คส่วนตัวให้ความเห็น เกี่ยวกับ เงินโครงการดิจิทัลวอลเล็ต ปีงบประมาณ 2567 ถ้าใช้ไม่ทัน ขอกันเงินไว้เบิกเหลื่อมปี ได้หรือไม่ว่า ตามปกติแล้วการใช้จ่ายงบประมาณรายจ่ายของปีงบประมาณใดจะต้องใช้จ่ายให้เสร็จสิ้นภายในปีงบประมาณนั้นตามพระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2561 มาตรา 43 หากหน่วยงานรัฐใด ไม่สามารถใช้จ่ายเงินงบประมาณให้เสร็จสิ้นภายในสิ้นปีงบประมาณ ก็ต้องขอกันเงินไว้เบิกเหลื่อมปีตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดไว้ใน พ.ร.บ.วิธีการงบประมาณฯ มาตรา 43 และระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยการเบิกเงินจากคลัง การรับเงิน การจ่ายเงิน การเก็บรักษาเงิน และการนำเงินส่งคลัง พ.ศ. 2562 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ข้อ 105 และ 106 โดยหลักเกณฑ์สำคัญในการขอกันเงินไว้เบิกเหลื่อมปีนั้น จะต้องมีการก่อหนี้ผูกพันไว้ก่อนสิ้นปีงบประมาณ

สำหรับงบประมาณของโครงการเติมเงิน 10,000 บาท ผ่านดิจิทัลวอลเล็ต ไม่เคยมีการดำเนินโครงการในลักษณะนี้มาก่อน ทำให้มีข้อถกเถียงและข้อห่วงกังวลว่า งบประมาณปี 2567 สำหรับการดำเนินโครงการดิจิทัลวอลเล็ต ที่จะได้รับจากการพิจารณาให้ความเห็นชอบร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 หากไม่สามารถใช้จ่ายเงินให้เสร็จสิ้นภายในสิ้นปีงบประมาณ 2567 หรือภายในวันที่ 30 กันยายน 2567 จะสามารถขอกันเงินไว้เบิกเหลื่อมปี หรือเรียกให้เข้าใจได้ง่ายว่าใช้เงินข้ามปี ได้หรือไม่ 
 

โดยมีประเด็นสำคัญระบุว่า การแจกเงินในโครงการดิจิทัลวอลเล็ตเป็นการก่อหนี้ผูกพันซึ่งเป็นเงื่อนไขสำคัญในการขอกันเงินไว้เบิกเหลื่อมปีตามกฎหมายและระเบียบดังกล่าวข้างต้นหรือไม่

ในเรื่องนี้ หากพิจารณาจากการที่รัฐบาลโดยกระทรวงการคลังประกาศเปิดให้ประชาชนที่สนใจและมีคุณสมบัติครบถ้วนตามเงื่อนไขที่กำหนด ลงทะเบียนเข้าร่วมโครงการเติมเงิน 10,000 บาท ผ่านดิจิทัลวอลเล็ต ระหว่างวันที่ 1 สิงหาคม ถึง 15 กันยายน 2567 ประกาศของรัฐบาลโดยกระทรวงการคลังดังกล่าวถือเป็นคำเชื้อเชิญให้ประชาชนที่สนใจเข้าร่วมโครงการดิจิทัลวอลเล็ต ตามแนวคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1825/2522 และ 2802/2523

เมื่อประชาชนที่สนใจได้ลงทะเบียนเข้าร่วมโครงการก็ถือว่าเป็นการทำ คำเสนอ แล้ว ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และเมื่อกระทรวงการคลังได้ทำการตรวจสอบสิทธิของประชาชนที่ลงทะเบียนในเรื่องคุณสมบัติตามเงื่อนไขของโครงการ เช่น อายุ รายได้ และเงินฝาก เป็นต้น แล้วเห็นว่ามีคุณสมบัติครบถ้วนตามเงื่อนไขที่ประกาศกำหนด แล้วแจ้งตอบกลับการได้รับอนุมัติสิทธิไปยังประชาชนที่ลงทะเบียนว่าเป็นผู้มีสิทธิเข้าร่วมโครงการ ก็ถือว่ากระทรวงการคลังได้ทำ คำสนอง ไปยังประชาชนผู้ทำคำเสนอตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์แล้ว
 

เมื่อคำเสนอและคำสนองอันเกิดจากการแสดงเจตนาของประชาชนที่ลงทะเบียนและกระทรวงการคลังที่แจ้งตอบการได้รับอนุมัติสิทธิถูกต้องตรงกัน จึงทำให้เกิดนิติกรรม 2 ฝ่าย ซึ่งก่อให้เกิดผลต่อทุกฝ่าย และเป็นสัญญาเกิดขึ้นตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และตามแนวคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2419/2534 และ 707/2535 มีผลผูกพันให้รัฐบาลโดยกระทรวงการคลังมีหน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติตามสัญญาที่เกิดขึ้นในการเติมเงิน 10,000 บาท ผ่านโครงการดิจิทัลวอลเล็ตที่ได้ประกาศไว้ แก่ประชาชนที่ลงทะเบียนและมีคุณสมบัติครบถ้วนตามเงื่อนไขที่กำหนด

และเมื่อมีผลผูกพันตามสัญญาดังกล่าวแล้ว จึงทำให้เกิดเป็นหนี้ผูกพันขึ้นแก่กระทรวงการคลังให้มีหน้าที่ต้องใช้จ่ายงบประมาณให้เป็นไปตามโครงการเติมเงิน 10,000 บาท ผ่านดิจิทัลวอลเล็ตไปสู่ประชาชนผู้มีสิทธิ ซึ่งกระทรวงการคลังย่อมสามารถขอกันเงินงบประมาณโครงการดิจิทัลวอลเล็ตสำหรับปีงบประมาณ 2567 ไว้เบิกเหลื่อมปีได้ตาม พ.ร.บ.วิธีการงบประมาณฯ มาตรา 43 และระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยการเบิกเงินจากคลังฯ ข้อ 105 และ 106 ดังกล่าว หากไม่สามารถใช้จ่ายเงินให้เสร็จสิ้นภายในสิ้นปีงบประมาณ 2567

นอกจากนี้ เมื่อวันที่24ก.ค. หลังการแถลงข่าว โครงการดิจิทัลวอลเล็ต 10,000 บาท ของรัฐบาล นายจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ รมช.คลัง ได้ตอบคำถามผู้สื่อข่าวถึงความกังวล การใช้งบกลางปี ที่จะสิ้นสุดก.ย.67 จะโยกไปใช้ปลายปีได้อย่างไรว่า กลไกทางงบประมาณสามารถดำเนินการได้ เป็นเรื่องปกติหากมีความจำเป็นต้องกันข้ามปีงบประมาณ สามารถทำได้ เมื่อมีการเสนอและสนองที่ครบถ้วน การเสนอคือ ประชาชนกดขอรับสิทธิ์ การสนอง คือ รัฐยืนยันว่า ท่านมีสิทธิ์ครบถ้วน จะเป็นการผูกพันธ์งบประมาณที่ต้องล็อกไว้ให้กับประชาชน เพราะผูกพันธ์สัญญากันแล้ว