เจาะลึกญี่ปุ่น-สิงคโปร์ สถานบันเทิงครบวงจร สร้างรายได้มหาศาล

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาได้จัดทำบันทึกวิเคราะห์สรุปสาระสำคัญของร่างพระราชบัญญัติ  การประกอบธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจร พ.ศ. ......หลังคณะรัฐมนตรีมีมติให้เสนอร่างพระราชบัญญัติฯต่อสภาผู้แทนราษฎร สรุปดังนี้

จากการศึกษาแนวทางการจัดตั้งสถานบันเทิงครบวงจรในต่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากกรณีศึกษาของประเทศญี่ปุ่นและสิงคโปร์ พบว่าการมีกฎหมายที่ชัดเจนและครอบคลุมเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนและบริหารจัดการธุรกิจประเภทนี้ให้ประสบความสำเร็จและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศชาติ

กรณีศึกษาประเทศญี่ปุ่น 

ญี่ปุ่นได้มีการตรากฎหมายหลัก 2 ฉบับเพื่อรองรับการจัดตั้งสถานบันเทิงครบวงจร (Integrated Resort - IR) ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของรัฐบาลในการส่งเสริมการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจภูมิภาคอย่างเป็นระบบ

กฎหมายฉบับแรก (พ.ศ. 2559): วางกรอบหลักการพื้นฐานและวัตถุประสงค์ของการส่งเสริม IR โดยเน้นย้ำถึงศักยภาพในการกระตุ้นการเติบโตทางเศรษฐกิจ การท่องเที่ยว และการลงทุน รัฐบาลญี่ปุ่นมีบทบาทสำคัญในการกำหนดพื้นที่ที่เหมาะสม

สำหรับการจัดตั้ง IR โดยคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ เช่น ศักยภาพการท่องเที่ยว ความสามารถในการแข่งขัน และผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่จะเกิดขึ้น รวมถึงการจัดสรรผลกำไรจากธุรกิจกาสิโนคืนสู่สังคม นอกจากนี้ กฎหมายยังเปิดช่องให้รัฐบาลสามารถออกกฎหมายเพิ่มเติมได้หากจำเป็นภายใน 1 ปีหลังการบังคับใช้

กฎหมายฉบับที่สอง (พ.ศ. 2561)  เป็นการขยายความในรายละเอียดและเจตนารมณ์ของกฎหมายฉบับแรก โดยแบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลัก คือ การจัดตั้ง IR และการกำกับดูแลสถานกาสิโนอย่างเฉพาะเจาะจง IR ในความหมายของกฎหมายฉบับนี้ครอบคลุมถึงกลุ่มของสถานที่ต่างๆ ที่ดำเนินการโดยเอกชน เช่น กาสิโน ศูนย์ประชุม สถานที่จัดแสดงสินค้า สถานที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวและวัฒนธรรม

รัฐบาลกลางมีหน้าที่กำหนดนโยบายพื้นฐาน ในขณะที่รัฐบาลท้องถิ่นมีหน้าที่จัดทำนโยบายเชิงปฏิบัติการที่สอดคล้อง โดยกำหนดรายละเอียดเกี่ยวกับพื้นที่ ลักษณะอาคาร การคัดเลือกเอกชน และมาตรการลดผลกระทบด้านลบจากการมีกาสิโน หากท้องถิ่นไม่สามารถดำเนินการได้ เอกชนก็สามารถเสนอแผนต่อท้องถิ่นได้

สาระสำคัญที่ได้กรณีศึกษาของญี่ปุ่น 

การมีกฎหมายแม่บทที่ชัดเจน: กำหนดหลักการและวัตถุประสงค์ของการส่งเสริมสถานบันเทิงครบวงจร
การแบ่งบทบาทหน้าที่ที่ชัดเจน: ระหว่างรัฐบาลกลางและรัฐบาลท้องถิ่นในการกำหนดนโยบายและการปฏิบัติ
 

การให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของภาคเอกชน: ในการพัฒนาและบริหารจัดการสถานบันเทิงครบวงจร
 

การคำนึงถึงผลกระทบทางสังคมและเศรษฐกิจ: และมีมาตรการในการควบคุมและป้องกันผลกระทบด้านลบ

กรณีศึกษาประเทศสิงคโปร์ 

สิงคโปร์มีกฎหมายที่ครอบคลุมและเข้มงวดในการจัดตั้งและกำกับดูแลสถานบันเทิงครบวงจรและกาสิโน โดยมีองค์กรกำกับดูแลเฉพาะ (Gambling Regulatory Authority of Singapore - GRA) ทำหน้าที่หลักในการอนุญาต ควบคุม และบังคับใช้กฎหมาย 

กฎหมายหลัก (พ.ศ. 2565): กำหนดนิยามของกาสิโนและการเล่นพนัน โดย GRA เป็นผู้มีอำนาจในการออกใบอนุญาต (จำกัดไม่เกิน 2 ใบ) และกำหนดเงื่อนไขต่างๆ ที่ผู้ประกอบการต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด รวมถึงคุณสมบัติของผู้ถือหุ้น การยื่นขออนุญาต และค่าธรรมเนียมต่างๆ

มาตรการควบคุมและกำกับดูแล: GRA มีอำนาจในการออกคำสั่ง ตรวจสอบการดำเนินงาน และควบคุมการทำสัญญาของผู้ประกอบการกาสิโน รวมถึงการควบคุมการจ้างงานพนักงานในตำแหน่งสำคัญ (Special Employee) ที่ต้องได้รับการอนุมัติจาก GRA ก่อน

มาตรการเกี่ยวกับผู้ประกอบกิจการกาสิโน: GRA สามารถกำหนดแนวทางการดำเนินงานต่างๆ เช่น ผังของกาสิโน กฎกติกาการเล่นเกม การแสดงป้ายประกาศ และข้อห้ามต่างๆ เช่น การรับเงินเดิมพันที่ไม่ใช่เงินสดหรือชิป การให้ยืมเงิน และการทำตลาดที่เจาะจงพลเมืองสิงคโปร์

มาตรการยุติข้อพิพาท: มีกระบวนการในการแก้ไขข้อพิพาทระหว่างผู้ประกอบการและลูกค้า โดยมีผู้ตรวจสอบและคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์

มาตรการห้ามและจำกัดการเข้าเล่น: กำหนดอายุขั้นต่ำ (21 ปี) และมีการเก็บค่าเข้าสำหรับพลเมืองและผู้มีถิ่นพำนักในสิงคโปร์ รวมถึงมีกลไกในการออกคำสั่งห้ามหรือจำกัดการเข้าใช้บริการ สำหรับผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับการพนัน

การควบคุมการโฆษณา: การโฆษณาต้องได้รับการอนุมัติจาก GRA และต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด
การจัดเก็บภาษี: มีการจัดเก็บภาษีจากรายได้ของกาสิโนในอัตราที่แตกต่างกันสำหรับผู้เล่นระดับพรีเมียมและผู้เล่นทั่วไป

มาตรการอื่นๆ: มีการจัดตั้งสภาแก้ไขปัญหาการติดพนันแห่งชาติ (NCPG) เพื่อช่วยเหลือและป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้น

สาระสำคัญกรณีศึกษาสิงคโปร์ 

การมีองค์กรกำกับดูแลที่มีอำนาจและประสิทธิภาพ ในการควบคุมและบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด การให้ความสำคัญกับการป้องกันปัญหาการติดพนัน มีมาตรการที่ชัดเจนในการจำกัดการเข้าถึงสำหรับกลุ่มเสี่ยง การสร้างสมดุลระหว่างการส่งเสริมเศรษฐกิจและการควบคุมผลกระทบทางสังคม อย่างรอบคอบ การจัดเก็บภาษีที่เป็นระบบ เพื่อนำรายได้มาพัฒนาประเทศ 

บทสรุปและข้อเสนอแนะ 

จากกรณีศึกษาของประเทศญี่ปุ่นและสิงคโปร์ สะท้อนให้เห็นว่าการมีสถานบันเทิงครบวงจรสามารถเป็นเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและส่งเสริมการท่องเที่ยวได้จริง หากมีการวางแผนและออกกฎหมายที่รอบคอบและมีประสิทธิภาพ

ร่างพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจรของประเทศไทยจึงควรนำเอาบทเรียนและแนวปฏิบัติที่ดีจากทั้งสองประเทศมาปรับใช้ โดยเฉพาะการกำหนดวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่ชัดเจน ของการมีสถานบันเทิงครบวงจรในประเทศไทย

การมีองค์กรกำกับดูแลที่เป็นอิสระและมีอำนาจ ในการออกใบอนุญาต ควบคุม และบังคับใช้กฎหมาย การกำหนดมาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหาการติดพนัน ที่มีประสิทธิภาพและครอบคลุม การสร้างความสมดุลระหว่างผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจและผลกระทบทางสังคม โดยคำนึงถึงทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง

การมีกระบวนการที่โปร่งใสและตรวจสอบได้ ในการออกใบอนุญาตและการบริหารจัดการ การผลักดันให้เกิดสถานบันเทิงครบวงจรภายใต้กฎหมายและการกำกับดูแลที่เหมาะสม จะไม่เพียงแต่สร้างรายได้มหาศาลให้กับประเทศ แต่ยังเป็นการยกระดับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวของไทยให้สามารถแข่งขันได้ในระดับสากล และสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจใหม่ๆ ให้กับประชาชน อีกด้วย