ทบทวนเช่าที่ 99 ปี

นโยบายการเปิดให้ต่างชาติเช่าที่ดินของรัฐจาก 50 ปี เป็น 99 ปี เป็นสิ่งที่รัฐบาลควรพิจารณาทบทวนให้รอบคอบอย่างยิ่ง

แม้ว่าพื้นฐานของนโยบายดังกล่าวจะมาจากหลักฐานที่พบว่า ระยะเวลาการเช่า 50 ปี ไม่จูงใจให้เกิดการลงทุนขนาดใหญ่ที่ใช้เงินทุนสูง และมีระยะเวลาการคืนทุนที่ยาวนาน อีกทั้งประเทศรอบบ้านของไทยให้สิทธิประโยชน์แก่นักลงทุนต่างชาติในการเช่าที่ดินเป็นระยะเวลานาน อาทิ สิงคโปร์ มาเลเซีย 99 ปี เวียดนาม 70 ปี หากไม่มีการปรับปรุงสิทธิประโยชน์ก็อาจทำให้ไทยตกขบวนได้

รัฐบาลจึงหมายมั่นปั้นมือไว้ว่า จะเปิดที่ดินในเขตเศรษฐกิจพิเศษ รวมทั้งที่ดินการรถไฟแห่งประเทศไทย ที่จะต้องโอนมาให้กรมธนารักษ์ เป็นโครงการนำร่องในการเปิดให้เอกชนเช่าเพื่อการลงทุนในระยะยาว

อย่างไรก็ดี การกำหนดนโยบายโดยมองแค่ผลประโยชน์การลงทุนเพียงอย่างเดียวคงไม่เพียงพอและรอบด้านพอ เพราะรัฐบาลคือผู้อภิบาลของรัฐ และรัฐก็ไม่ได้มีหน้าที่แค่ดูแลนักลงทุนเพียงกลุ่มเดียว แต่ต้องดูแลประชาชนกลุ่มอื่นๆ ทั้งประเทศ ซึ่งระยะเวลานานถึง 99 ปีเช่นนี้ นานถึง 3 ชั่วอายุคน นานเท่ากับอังกฤษที่เช่าเกาะฮ่องกงจากจีน และมีผลในเชิงสังคมวิทยา โดยเฉพาะวัฒนธรรมและสำนึกของคนในพื้นที่

นอกจากนี้ สิ่งที่ตามมาคือผลกระทบในแง่รัฐศาสตร์ เช่น กรณีผู้เช่ามีกรณีพิพาทกับรัฐ หรือสร้างความเสียหายแก่ประชาชนชาวไทย ก็ยังเป็นคำถามว่ารัฐบาลสามารถเลิกสัญญาหรือสั่งให้เยียวยาความเสียหายได้จริงหรือไม่

นอกจากนี้ ระยะเวลาการเช่า 3 ชั่วอายุคนเช่นนี้ จะเป็นข้อติดขัดในการวางนโยบายพัฒนาของรัฐเสียเอง หากในอนาคตสภาพเศรษฐกิจและสังคมเปลี่ยนไป รัฐต้องการปรับเปลี่ยนทิศทางการพัฒนา ก็จะติดขัดในเรื่องสัญญาเช่าที่ยาวนานขาดความยืดหยุ่นเป็นอย่างมาก

เราเห็นว่านโยบายที่สุ่มเสี่ยงเช่นนี้ สมควรมีการดำเนินการอย่างรอบคอบ ค่อยๆ ทำทีละจุด และวางแผนการพัฒนาที่ชัดเจนว่าต้องการพัฒนาพื้นที่ให้เป็นอย่างไร ต้องการการต่อยอดจากการลงทุนของต่างชาติอย่างไร และคนไทยจะได้ประโยชน์อะไรอื่นอีกนอกจากเงินค่าเช่า

ที่สำคัญ ประเทศไทยยังมีอะไรน่าส่งเสริมอีกมาก ที่ประชุม World Economic Forum ที่เมืองดาวอส สวิตเซอร์แลนด์ เพิ่งประกาศว่าไทยเป็นประเทศที่ดีที่สุดอันดับที่ 21 ของโลก ไทยยังครองตำแหน่งสำคัญของโลกอีกหลายประเภทเช่น อันดับ 1 ด้านประเทศที่ดีที่สุดในการเริ่มต้นทำธุรกิจใหม่ อันดับ 4 ด้านประเทศที่น่ามาเยี่ยมเยือน อันดับ 4 ด้านประเทศที่น่ามาอยู่อาศัย อันดับ 10 ด้านประเทศที่เปิดโอกาสทางธุรกิจ อันดับ 10 ด้านประเทศที่เดินทางคนเดียว ฯลฯ

สิ่งเหล่านี้ต่างหาก ที่รัฐบาลควรกำหนดเป็นนโยบายหลักในการสนับสนุนและส่งเสริมเพื่อต่อยอดการลงทุน มากกว่าจะมองแค่ดึงดูดนักลงทุนและกับการปล่อยเช่าที่ดิน 99 ปี ที่จะสร้างปัญหาระยะยาว