อย.ต้องเร่งมือปลดล็อก กม.! เหตุเพิ่ม % ของ rPET ในบรรจุภัณฑ์สัมผัสอาหารและเครื่องดื่ม สามารถนำธุรกิจไทยก้าวสู่เศรษฐกิจหมุนเวียนได้

แบรนด์สินค้าชั้นนำระดับโลกโดยเฉพาะในอุตสาหกรรมเครื่องดื่มซึ่งเป็นอุตสาหกรรมที่ใช้ขวด PET  เป็นจำนวนมากในแต่ละปี ต่างประกาศพันธกิจว่าด้วยแนวทางสร้างความยั่งยืนของธุรกิจผ่านกระบวนการผลิตสินค้าที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม มีการกำหนดอัตราเปอร์เซ็นต์การใช้เม็ดพลาสติกรีไซเคิล (rPET) เป็นส่วนประกอบในการผลิตขวดบรรจุเครื่องดื่มอย่างเป็นขั้นตอน  ตัวอย่างเช่น  ในสหรัฐอเมริกาและยุโรป มีการกำหนดเปอร์เซ็นต์  rPET ในบรรจุภัณฑ์เครื่องดื่มขั้นต่ำ 25% (rPET : PET 25:75)  และในหลายประเทศ สามารถเพิ่มการใช้ rPET Content ได้ถึง 50% และบางแห่งตั้งเป้าถึง 100% ในอีก 5 ปีนับจากนี้    

ในอนาคตอันใกล้ อัตราเปอร์เซ็นต์ rPET ในบรรจุภัณฑ์ที่สัมผัสโดยตรงกับอาหารและเครื่องดื่ม อาจถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือตั้งกำแพงภาษีทางการค้าในการนำเข้าสินค้าอาหารและเครื่องดื่มจากไทย  เพราะในมุมมองของประเทศผู้นำเข้าสินค้าเหล่านั้นย่อมถือว่าเป็นการนำเข้าวัตถุดิบที่จะกลายเป็นขยะพลาสติกภายในประเทศตนเองในท้ายที่สุด   หากผู้ประกอบการไทยมีเป้าหมายตลาดส่งออกสินค้าอาหารและเครื่องดื่มไปยังกลุ่มประเทศที่ให้ความสำคัญกับประเด็น rPET  ก็จำเป็นต้องปรับตัวและเริ่มต้นจัดการกระบวนการใช้  rPET ในบรรจุภัณฑ์ที่สัมผัสโดยตรงกับอาหารและเครื่องดื่ม

ที่ผ่านมา ภาคเอกชนมีความตื่นตัวและเตรียมความพร้อมในประเด็นนี้มาก่อนหน้าแล้วหลายปี  แต่ข้อติดขัดสำคัญที่ยังไม่สามารถเดินหน้าต่อไปได้ก็คือ กฎหมายไทยยังไม่อนุญาตให้นำ rPET มาผลิตเป็นบรรจุภัณฑ์ที่สัมผัสโดยตรงกับอาหารและเครื่องดื่ม ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขฉบับที่ 295 พ.ศ. 2548 ซึ่งเป็นฉบับที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน  ดังนั้น ภาครัฐควรต้องเร่งเดินหน้าปลดล็อกข้อจำกัดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องในการใช้ rPET  โดยเร็ว

รัฐไฟเขียวนโยบาย BCG โมเดล เร่งมือ อย. ปลดล็อกกฎหมาย

ในช่วง 3 ปีก่อนหน้านี้  สมาคมอุตสาหกรรมเครื่องดื่มไทย ซึ่งมีสมาชิก 46 องค์กรเป็นกลุ่มบริษัทผู้ผลิตเครื่องดื่ม และซัพพลายเออร์ในอุตสาหกรรมเครื่องดื่ม มีความพยายามร่วมกันผลักดันให้หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินการแก้ไขข้อกฎหมายดังกล่าว แต่ความคืบหน้าก็ดำเนินไปอย่างเชื่องช้า กระทั่งรัฐบาลได้ประกาศใช้ BCG Model เป็นวาระแห่งชาติ ทุกภาคส่วนจึงเริ่มขยับ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ได้แต่งตั้งคณะทำงานทบทวนประกาศกระทรวงสาธารณสุขเกี่ยวกับการนำพลาสติกรีไซเคิล (rPET) มาเป็นส่วนประกอบหนึ่งของการผลิตภาชนะบรรจุสัมผัสโดยตรงอาหารและเครื่องดื่ม   ความคืบหน้าถึงปัจจุบันคือ มีการกำหนดแนวทางประกาศเกณฑ์อ้างอิงมาตรฐานเพื่อใช้ทดสอบประสิทธิภาพของกระบวนการรีไซเคิลในการกำจัดสารปนเปื้อนตกค้างจากวัตถุดิบ ซึ่งยังเป็นเรื่องที่ต้องถกเถียงกันต่อ ว่าเกณฑ์อ้างอิงนั้นสามารถดำเนินการได้จริงในทางปฏิบัติหรือไม่  หรือสามารถจูงใจให้ผู้ประกอบการมีความกระตือรือร้นในการใช้ rPET เพิ่มขึ้นหรือไม่  ก่อนจะนำเข้าสู่กระบวนการแก้ไขประกาศฉบับดังกล่าว

แก้ กม.เร็ว เอกชนมีเวลาเตรียมตัว รับโอกาสขยายธุรกิจใหม่

เม็ดพลาสติกรีไซเคิล (rPET) ที่ได้จากกระบวนการรีไซเคิลขวดพลาสติก PET  แบ่งคุณภาพตามกระบวนการผลิตได้เป็น  2 เกรด ได้แก่  rPET  ฟู้ดเกรด  และ rPET ไฟเบอร์เกรด   โดยการรีไซเคิลจากขวดกลับมาสู่ขวดซึ่งใช้ rPET ฟู้ดเกรด ยังไม่สามารถดำเนินการได้ แม้จะมีผู้ประกอบการรีไซเคิล rPET ฟู้ดเกรดตามมาตรฐานสากล ดำเนินกิจการอยู่ในประเทศไทย แต่ต้องส่งออก rPET ฟู้ดเกรดทั้งหมดไปยังประเทศชั้นนำที่อนุญาตให้ใช้ rPET ผลิตเป็นบรรจุภัณฑ์สัมผัสโดยตรงกับอาหารและเครื่องดื่ม เช่น สหรัฐอเมริกา  กลุ่มอียู และญี่ปุ่น  เป็นต้น  

ส่วนการใช้ rPET ไฟเบอร์เกรดนำไปแปรสภาพเป็นสินค้าอื่นมีการดำเนินงานอยู่แล้ว   เช่น  ขึ้นรูปเป็นพลาสติกชิ้นใหม่  ปั่นเป็นเส้นใยโพลิเอสเตอร์ใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมสิ่งทอ  ผลิตเป็น เส้นด้าย  เสื้อผ้า  เครื่องนอน  รองเท้า  ตุ๊กตา  พรม  วัสดุบุผนัง   ใช้ในอุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานต์ ผลิตเป็นเบาะรถ รวมถึงชิ้นส่วนอุปกรณ์ตกแต่งรถ เป็นต้น   ผู้ประกอบการที่อยู่ในวงจรธุรกิจรีไซเคิลพลาสติก PET   ได้แก่ บริษัท อังไถ่  จำกัด  หนึ่งในผู้ประกอบการธุรกิจรีไซเคิลชั้นนำของไทย ผลิตเส้นใยโพลีเอสเตอร์จากพลาสติกรีไซเคิล 100%   จำหน่ายในประเทศและต่างประเทศทั้งในเอเชีย  ยุโรปและ สหรัฐอเมริกา  นับเป็นองคาพยพหนึ่งที่ส่งเสริมให้เกิดการขยายตัวของแนวทางเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยให้ความสำคัญกับแนวทางลดการใช้พลาสติกรวมทั้งเพิ่มการนำขยะพลาสติกโดยเฉพาะขวดพลาสติก PET กลับมารีไซเคิลเพื่อใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด        

พัชราภา รวิรุจิพันธุ์  ผู้ช่วยผู้จัดการ บริษัท อังไถ่ จำกัด กล่าวว่า การเตรียมแก้ไขกฎหมายของ อย. มีความสำคัญกับธุรกิจรีไซเคิลมากทีเดียวเพราะหมายถึงโอกาสทางธุรกิจสำหรับผู้ประกอบการสามารถทำผลิตภัณฑ์ได้มากขึ้น  “เรามีความสนใจที่จะศึกษาข้อมูล ประเมินความเป็นไปได้ในหลายประเด็น เพราะถือเป็นการลงทุนใหม่ด้านเทคโนโลยี  ใช้เงินลงทุนค่อนข้างสูงแต่ก็เป็นนวัตกรรมที่น่าสนใจ แม้จะมีความยากแต่ก็เป็นไปได้เพราะเราอยู่ในวงการธุรกิจรีไซเคิลอยู่แล้ว”   

พัชราภา  ให้ความเห็นว่า  การแก้กฎหมายของ อย. เรื่อง rPET หากทำได้เร็ว ยิ่งดีต่อภาพรวมเศรษฐกิจ  เพราะจะสร้างโอกาสการขยายธุรกิจใหม่ให้เกิดขึ้นได้   ส่งผลต่อเมืองไทยไม่น้อย  เพราะนอกเหนือจากการผลิตเพื่อใช้ภายในประเทศแล้ว ธุรกิจรีไซเคิลยังสามารถเพิ่มการผลิตเพื่อส่งออกผลิตภัณฑ์บรรจุภัณฑ์ที่ต้องสัมผัสโดยตรงกับอาหารและเครื่องดื่มที่มี rPET เป็นองค์ประกอบได้   เพราะเทรนด์ธุรกิจและการค้าโลกมุ่งไปในทิศทางของการต้อนรับ rPET เป็นองค์ประกอบของบรรจุภัณฑ์ที่สัมผัสตรงกับอาหารและเครื่องดื่ม   ภาครัฐต้องไม่ลืมว่า ธุรกิจใหญ่หลายแห่งล้วนมีพันธกิจและเป้าหมายว่าด้วยการทำธุรกิจอย่างยั่งยืนและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม  หลายบริษัทกำหนดเป้าหมายในการใช้เปอร์เซ็นต์ rPET เป็นองค์ประกอบของบรรจุภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อม  ถ้ากฎหมายได้รับการแก้ไขได้เร็ว โดยมีความเป็นไปได้ด้วยในการลงมือปฏิบัติของภาคธุรกิจ  ผู้ประกอบการก็มีเวลาในการเตรียมตัวและปรับตัวได้เร็ว

สำหรับการรีไซเคิลวัตถุดิบขวดพลาสติกที่รับซื้อมาจากซัพพลายเออร์หรือจากชุมชน อังไถ่เน้นเรื่องความสะอาดมากที่สุด มีการใช้เทคโนโลยีในการตรวจสอบการปนเปื้อนของวัตถุดิบในทุกขั้นตอนตั้งแต่หน้าโรงงานไปจนถึงเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล  คุณภาพวัตถุดิบขวด PET ที่ดี ก็จะทำให้ rPET มีคุณภาพดี นำไปปั่นเป็นเส้นใยโพลีเอสเตอร์คุณภาพดี เพื่อใช้ผลิตสินค้าใหม่คุณภาพดีได้ในหลายอุตสาหกรรม

พัชราภา ยังสะท้อนปัญหาการจัดการขยะพลาสติกในประเทศไทย จำเป็นต้องมีการจัดทำระบบการบริหารจัดการให้มีประสิทธิภาพมากกว่านี้เพื่อให้การคัดแยกขยะขวดพลาสติกจากต้นทางช่วยลดการปนเปื้อนลงได้ ไม่ว่าจะเป็นการแยกขยะจากครัวเรือน  สำนักงาน  องค์กร  ร้านค้าต่างๆ  เนื่องจากพลาสติกแต่ละประเภทมีจุดหลอมละลายต่างกัน  การนำขวด PET มารีไซเคิลต้องคัดแยกใช้เฉพาะขวด PET เท่านั้น  จึงต้องแยก ฝากับฉลากออกไปเพราะเป็นพลาสติกต่างชนิดกัน ไม่สามารถนำเข้ากระบวนการรีไซเคิลเป็น rPET ได้   ปัจจุบันมีความนิยมในการใช้พลาสติก PET เจือสี หรือมีการสกรีนสีลงบนขวดใส  ถือเป็นการลดมูลค่าขวดเมื่อถูกนำไปขายหลังการใช้งานแล้วและลดโอกาสในการนำขวด PET เหล่านี้กลับมารีไซเคิลเป็น rPET คุณภาพดีด้วย