กุหลาบหิน ไม้อวบน้ำ ที่คุณต้องหลงรัก

โดย...สืบสิน ภาพ คลังภาพโพสต์ทูเดย์

จำได้ว่าคุณแม่คนสวย แสนใจดีของผมชอบปลูกต้นไม้มาก โดยเฉพาะพืชตระกูลว่านที่เป็นไม้มงคล อาทิ ว่านเศรษฐี ว่านนางกวัก ตระกูลบอนสี ไปถึงโป๊ยเซียนนานาพันธุ์ บ้านผมนั้นแสนจะร่มรื่นน่าอยู่จากฝีมือการเอาใจใส่ดูแลต้นไม้ของแม่

วันหนึ่งแม่ผมนำต้นกุหลาบหินมาปลูก จำได้ว่าเป็นต้นไม้ที่ผมเห็นแล้วรู้สึกตื่นเต้น และชอบมาก ใบอวบน้ำ ดอกเล็กๆ ที่กระจายอยู่เต็มต้น ผมว่านั่นล่ะเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผมเริ่มรักการปลูกต้นไม้ตามแม่ และคอยช่วยแม่ดูแลต้นไม้เป็นอย่างดี

พูดถึงตระกูลไม้อวบน้ำนั้นมีอยู่หลายสายพันธุ์ แต่ละสายพันธุ์มีความสวยงาม และมีเอกลักษณ์เป็นของตัวเอง

 

กุหลาบหิน คือชื่อที่นักเลงต้นไม้ใช้เรียกไม้อวบน้ำกลุ่มหนึ่งที่มีกลีบใบซ้อนเรียงตัวกันจนดูคล้ายกับดอกกุหลาบ พรรณไม้กลุ่มนี้มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา แอฟริกา เอเชีย จนมีคนนิยมนำมาปลูกเลี้ยงกันจนเป็นที่นิยมไปทั่ว เหมาะที่จะปลูกเป็นไม้กระถาง ต้นดั้งเดิมส่วนมากจะมีลักษณะต้นสูงเก้งก้าง ต่อมาได้มีการคัดเลือกพันธุ์ อันเนื่องมาจากการกระจายพันธุ์และการผสมพันธุ์ ทำให้ได้พันธุ์ใหม่ที่มีพุ่มต้นเตี้ยกะทัดรัด

ในบ้านเราก็มีกลุ่มที่รักต้นไม้พันธุ์นี้อยู่ไม่ใช่น้อย เพราะเอาเข้าจริงๆ แล้วเป็นต้นไม้ที่ปลูกไม่ยากเท่าไหร่ แถมยังมีสีสันและรูปทรงให้เลือกมาปลูกกันมากมาย ส่วนใหญ่จะชอบอากาศค่อนข้างเย็น ไม่ค่อยทนร้อนสักเท่าไหร่ ปลูกได้ทั้งในและนอกอาคาร แต่ปลูกได้ดีเมื่ออยู่กลางแจ้ง บางสายพันธุ์จะชอบแดดมาก แต่บางสายพันธุ์ไม่ต้องการแดดที่แรงจนเกินไป

 

กุหลาบหินมีใบค่อนข้างกลมเป็นหยักมนซ้อนๆ กันคล้ายดอกกุหลาบ แต่ไม่อ่อนช้อยจึงได้ชื่อว่ากุหลาบหิน นักเลงต้นไม้พันธุ์นี้ในบ้านเราเล่าให้ฟังว่า กุหลาบหินมีอยู่หลายสายพันธุ์ อาทิ กุหลาบฮอลแลนด์ กุหลาบเจียระไน กุหลาบปารากวัย บ้างก็เรียกว่า ลาวอ้าย และแบล็กพรินซ์ เป็นต้น

กุหลาบหินจะออกดอกฤดูกาลเดียว คือ ช่วงเดือน พ.ย.-มี.ค. ส่วนวิธีการปลูกกุหลาบหินหรือไม้อวบน้ำนั้น ให้เริ่มต้นจากการเลือกสถานที่ที่แดดไม่จัดทั้งวัน หากปลูกกลางแจ้งที่มีแสงตลอดทั้งวัน จะต้องทำหลังคาที่เป็นพลาสติกใสและพรางด้วยสแลนกรองแดดอีกทีหนึ่ง หรือถ้าเข้าหน้าฝนจะต้องทับด้วยพลาสติกใสเพิ่มเข้าไปอีกชั้นหนึ่ง

ส่วนสถานที่ปลูกจะต้องมีลมพัดตลอดเวลา ไม่อับชื้น เพราะจะทำให้ต้นไม้เน่าง่าย ที่สำคัญห้ามรดน้ำตอนที่อากาศร้อนจัดเพราะจะทำให้ใบที่อวบน้ำอยู่แล้วจะสุกไหม้เพราะอากาศร้อนทันที

 

แต่กุหลาบหินบางสายพันธุ์ก็นิยมปลูกไว้กลางแจ้ง เพราะชอบแดดจัด แต่ถ้านำมาปลูกภายในอาคารก็สามารถปลูกได้ ใบจะมีสีเขียวเข้มและมักจะไม่ออกดอก จึงควรตั้งไว้ในที่ที่มีแสงอย่างเพียงพอหรือแสงแดดส่องถึง

ส่วนการรดน้ำนั้นแนะนำให้ใช้ฝักบัวรด แทนที่จะใช้สายยาง และควรจะรดอาทิตย์ละแค่สองครั้งเท่านั้น โดยช่วงเวลาที่เหมาะสมก็คือช่วงเวลาก่อนแดดออก เสร็จแล้วก็เอาลูกยางมารูดดูดน้ำที่ค้างอยู่ตามซอกใบทิ้งให้หมด ถ้าปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้ใบเป็นรอยด่างไม่สวยดั่งใจ

สำหรับดินที่เหมาะสมกับการปลูกกุหลาบหิน ควรเริ่มจากการนำดินมาร่อนให้เหลือแต่ผงละเอียดหนึ่งส่วน ตามมาด้วยทรายหยาบสองส่วน ผสมกับปุ๋ยชีวภาพและขุยมะพร้าวอีกเล็กน้อย โดยเน้นให้ได้ดินที่มีความร่วน โปร่ง ไม่อมน้ำ แต่ยังเก็บความชื้นได้บ้าง เพื่อไม่ให้รากต้นไม้แห้งจนเกินไป

ด้านศัตรูของกุหลาบหินก็มีบ้าง แต่ไม่ถือว่ายุ่งยากมากในการดูแล นั่นคือพวกไรแดง และเพลี้ยแป้ง ก็จะมียาฉีดรดเพียงแค่เดือนละครั้งก็พอแล้ว

การขยายพันธุ์ของกุหลาบหินจะใช้วิธีชำใบ ซึ่งทำได้ 2 วิธี คือ การวางใบที่จะเพาะชำไว้บนถาด หรือบนตะกร้าที่ใส่พัสดุปลูกเฉยๆ รอเวลามันแทงรากออกมาให้เห็นเอง หรือใช้วิธีปักลงไปในดินเลยก็ได้เช่นกัน ส่วนกุหลาบหินที่มีใบใหญ่มักจะชำใบไม่ขึ้น ก็ให้ใช้วิธีการปาดยอดจากต้นเดิมมาปักชำ โดยเหลือใบไว้ที่ตออย่างน้อย 3-4 ใบ เพื่อจะได้แตกออกมาใหม่ได้อีกครั้ง

ส่วนการเลือกภาชนะที่จะมาปลูก ให้คำนึงถึงรูปทรงของกุหลาบหินสายพันธุ์นั้น หากเป็นสายพันธุ์ที่มีลำต้นยาวและห้อยลงมาก็ควรจะเลือกภาชนะทรงสูง ส่วนสายพันธุ์ที่ไม่ห้อยระย้าก็เลือกใส่กระถางอะไรก็ได้แล้วแต่ชอบใจ และคอยสังเกตการเปลี่ยนกระถางสำหรับสายพันธุ์ที่ค่อยๆ ใหญ่ขึ้นด้วย

ที่สำคัญกุหลาบหินต้องดูแลเอาใจใส่อยู่ตลอดเวลา ผมว่าฟังดูแล้วคงเหนื่อยหน่ายที่จะต้องมาดูแล แต่ถ้าคุณเป็นคนรักต้นไม้ตัวจริงจะรับรู้เลยว่า มันเป็นช่วงเวลาพักผ่อนที่มีความสุขยิ่ง และใครก็ไม่สามารถขโมยความรู้สึกแสนสุขนี้ไปจากเราได้