บอกลาการเจาะเลือด อุปกรณ์เก็บตัวอย่างเลือดแรงบันดาลใจจากปลิง
เชื่อว่าไม่มีใครชื่นชอบการเจาะเลือดเนื่องจากความเจ็บปวดที่และรอยฟกช้ำที่ตามมา ด้วยเหตุนี้จึงมีการพัฒนาอุปกรณ์เก็บตัวอย่างเลือดชนิดใหม่แรงบันดาลใจจากปลิง ที่ช่วยให้เจ็บตัวน้อยและปลอดภัยกว่าเข็มฉีดยาหลายเท่า
ปลิง นับเป็นสิ่งมีชีวิตไม่มีกระดูกสันหลังที่หลายท่านรู้กันดี จากคุณสมบัติในการดูดเลือดและสารอาหารของสิ่งมีชีวิตอื่น อาศัยฟันแหลมคมภายในปากเจาะผ่านชั้นผิวหนังของเป้าหมาย พร้อมสารขยายและป้องกันการแข็งตัวของเลือดเพื่อให้การดูดเลือดเป็นไปอย่างราบรื่น
จุดเด่นสำคัญในการดูดเลือดของปลิงคือ ไม่ก่อให้เกิดความเจ็บปวดในช่วงเวลาที่ดูดเลือด ทำให้มีการใช้ปลิงในการบำบัดรักษาโรคตั้งแต่สมัยโบราณ โดยการใช้ปลิงมาดูดพิษหรือเลือดเสียออกจากร่างกาย แม้แต่ปัจจุบันก็ยังมีการใช้ปลิงบำบัดรับมือกับโรคบางชนิด เช่น ความดันโลหิต หลอดเลือดสมอง หรือเบาหวาน
ล่าสุดเรากำลังจะล้ำไปอีกขั้นเมื่อมีแนวคิดการพัฒนาอุปกรณ์เก็บตัวอย่างเลือดรุ่นใหม่ที่มีต้นแบบจากปลิง แต่ก่อนอื่นคงต้องพูดถึงการเจาะเลือดในปัจจุบันเสียหน่อย
ปัญหาที่เกิดขึ้นจากอุปกรณ์เจาะเลือดในปัจจุบัน
เมื่อพูดถึงการตรวจเลือดทุกท่านย่อมนึกถึงเข็มฉีดยาเป็นอันดับแรก อาศัยการแทงเข็มฉีดยาเข้าไปในบริเวณด้านหน้าของข้อพับแขนเพื่อเข้าถึงตำแหน่งหลอดเลือดดำ จากนั้นจึงทำการเก็บตัวอย่างเลือดตามปริมาณที่กำหนด นับเป็นขั้นตอนทั่วไปสำหรับการตรวจร่างกาย
อย่างไรก็ตามเมื่อพูดถึงการตรวจเลือดทุกท่านต่างต้องการพยาบาลที่มีความรู้ความชำนาญ มิเช่นนั้นอาจสร้างความลำบากให้แก่ผู้เข้ารับการตรวจ ทั้งจากการหาเส้นเลือดที่ต้องการเจาะไม่พบ การแทงเข็มผิดตำแหน่ง ไปจนมือหนักเกินจนสร้างความเจ็บปวดแก่ผู้เข้ารับการตรวจจนนำไปสู่อาการฟกช้ำ
หากเกิดความผิดพลาดบาดแผลจากเข็มฉีดยาอาจนำไปสู่ความเสียหายของหลอดเลือด และแม้โอกาสเกิดขึ้นจะมีน้อยแต่เป็นไปได้ว่าการเจาะเลือดอาจนำไปสู่การอักเสบและติดเชื้อ ถือเป็นอาการแทรกซ้อนที่อาจทำให้ผู้รับการตรวจเป็นอันตรายได้เช่นกัน
นอกจากนี้เข็มฉีดยายังถือเป็นขยะอันตรายที่ต้องผ่านการคัดแยก เก็บรวบรวม และกำจัดอย่างถูกวิธี เนื่องจากเข็มฉีดยาใช้แล้วถือเป็นขยะติดเชื้อมีคมเป็นอันตราย จำเป็นต้องได้รับการจัดการและบรรจุภายในภาชนะมิดชิดที่มีความทนทาน เพราะอาจทิ่มทะลุสร้างบาดแผลนำไปสู่การปนเปื้อนต่อผู้คนและสิ่งแวดล้อม
อีกวิธีที่สามารถใช้เจาะเลือดได้เช่นกันคือการเก็บตัวอย่างผ่านเส้นเลือดฝอย ไม่จำเป็นต้องแทงเข็มเข้าสู่หลอดเลือดอาศัยเพียงเข็มขนาดเล็กจิ้มลงบนปลายนิ้ว แล้วจึงเก็บเลือดที่ไหลออกมาจากบาดแผล วิธีนี้สร้างความเจ็บปวดและโอกาสเกิดผลข้างเคียงน้อย แต่เลือดที่ได้ก็อาจไม่เพียงพอสำหรับการตรวจ
ด้วยเหตุนี้จึงนำไปสู่แนวคิดในการพัฒนาอุปกรณ์เจาะเลือดชนิดใหม่ที่ไม่เจ็บปวดและได้เลือดเพียงพอต่อการใช้งาน
การเก็บตัวอย่างเลือดแบบใหม่ที่ปลอดภัยกว่าเข็มฉีดยา
ผลงานนี้เป็นของทีมวิจัยจาก ETH Zurich กับการคิดค้นอุปกรณ์เก็บตัวอย่างเลือดแบบใหม่ ที่มีต้นแบบมาจากการดูดเลือดในร่างกายจากปลิงออกมาเป็นถ้วยดูดเลือดขนาดเล็ก ช่วยให้สามารถเก็บเลือดปริมาณมากโดยไม่ก่อให้เกิดความเจ็บปวดต่อผู้เข้ารับการตรวจ
ตัวอุปกรณ์ได้รับการออกแบบให้มีลักษณะใกล้เคียงกับถ้วยขนาดเล็กประมาณ 2.5 เซนติเมตร ทำจากวัสดุประเภทซิลิโคน ภายในมีการติดตั้งเข็มสแตนเลสขนาดจิ๋วยาว 2 มิลลิเมตรหลายสิบเล่มเรียงยาวเป็นวงกลมสำหรับเจาะผ่านผิวหนัง เป็นรูปทรงที่ได้รับแรงบันดาลใจจากปากของปลิง
ขั้นตอนการใช้งานเริ่มจากทาบถ้วยดูดเลือดนี้ลงบนผิวหนังบริเวณต้นแขน จากนั้นกดถ้วยให้จมลงไปเพื่อส่งเข็มจิ้มลงบนแขนแล้วจึงรอเวลาสักพัก ปล่อยให้เข็มทะลุไปยังหลอดเลือดฝอยบริเวณผิวหนัง จากนั้นปล่อยมือให้ซิลิโคนคืนรูป แรงดันภายในจะทำการสูบเลือดออกมาเก็บไว้ภายในถ้วยแล้วจึงนำไปใช้งาน
ตัวถ้วยได้รับการฉาบสารต้านการแข็งตัวของเลือดจึงไม่ต้องกังวลว่าเลือดจะแห้ง เมื่อเสร็จสิ้นขั้นตอนก็ปิดฝาป้องกันการปนเปื้อนจากภายนอก ตัวฝาที่ทำการปิดจะมีส่วนปลายสำหรับใช้ในการหยด เพื่อให้เลือดภายในถ้วยพร้อมสำหรับใช้ในการวิเคราะห์หรือทดสอบข้อมูลทางสุขภาพต่อไป
ข้อดีของถ้วยดูดเลือดมีหลายด้าน ตั้งแต่ความเจ็บปวดที่เกิดในระหว่างการเก็บตัวอย่างเลือดต่ำ บาดแผลที่เกิดมีขนาดเล็กและตื้นกว่าลดความเสี่ยงในการเกิดอาการแทรกซ้อน โอกาสในการเกิดอันตรายจากการทิ้งขยะมีต่ำ เนื่องจากเข็มถูกซ่อนไว้ด้านในถ้วยและมีฝากั้นคอยป้องกัน อีกทั้งยังใช้งานง่ายไม่ต้องอาศัยทักษะความชำนาญ ลดโอกาสผิดพลาดที่อาจจะเกิดขึ้น เป็นประโยชน์ทั้งต่อเจ้าหน้าที่และผู้เข้ารับการตรวจ
ข้อจำกัดเพียงหนึ่งเดียวของถ้วยดูดเลือดนี้คือ ตัวถ้วยมีขนาดเล็กทำให้ปริมาณเลือดที่เก็บได้น้อยกว่าการเก็บตัวอย่างจากเข็มฉีดยาอยู่บ้าง แต่ทางทีมวิจัยยืนยันว่าปริมาณเลือดที่เก็บได้มีเพียงพอสำหรับใช้ในการตรวจวินิจฉัยโรคภายในห้องปฏิบัติการต่างๆ
โดยทางทีมวิจัยคาดหวังว่าเมื่อได้รับการพัฒนาจนสมบูรณ์ อุปกรณ์ชิ้นนี้จะถูกนำไปใช้ทดแทนเข็มภายในพื้นที่ห่างไกลที่ขาดแคลนผู้เชี่ยวชาญทางวิชาชีพ เพื่อสะดวกในการเก็บตัวอย่างเลือดและช่วยให้การตรวจวินิจฉัยโรคต่างๆ เช่น มาลาเรีย สามารถทำได้ง่ายขึ้น
ปัจจุบันอุปกรณ์ชนิดนี้อยู่ในระหว่างการค้นคว้าวิจัย จำเป็นต้องได้รับการพัฒนาหากต้องการนำมาใช้งาน แต่ในอนาคตพวกเขาหวังจะพัฒนาถ้วยดูดจากวัสดุที่ย่อยสลายได้เพื่อลดปัญหาขยะ ไปจนการใช้งานถ้วยดูดชนิดนี้สำหรับส่งผ่านยาเข้าสู่ร่างกายผ่านผิวหนังหรือกระพุ้งแก้มต่อไป
ที่มา
https://biology.ipst.ac.th/?p=929
https://www.springnews.co.th/keep-the-world/environment/840860
https://www.posttoday.com/international-news/702609
https://newatlas.com/medical/leech-inspired-such-cup-blood-sampling/
