ภาษีความหวาน 4 ปี ส่งผลคนไทยลดดื่มน้ำหวานทุกกลุ่มอายุ

เครือข่ายเด็กไทยไม่กินหวาน ร่วมกับสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล เปิดเผยผลวิจัยติดตามมาตรการภาษีความหวานในช่วง 4 ปีที่ผ่านมา พบว่าคนไทยมีแนวโน้มดื่มเครื่องดื่มรสหวานลดลงในทุกกลุ่มอายุ

 

ผลสำรวจชี้ชัด

รศ. ดร. สิรินทร์ยา พูลเกิด หัวหน้าทีมวิจัย เปิดเผยว่าการศึกษาได้ติดตามกลุ่มตัวอย่าง 3,720 ครัวเรือนต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2561-2566 พบข้อมูลที่น่าสนใจ:

 

ผู้ชายไทยดื่มเครื่องดื่มรสหวานมากกว่าผู้หญิง

กลุ่มวัยทำงานตอนต้นและวัยเรียนดื่มมากกว่ากลุ่มอื่น

คนรายได้น้อยมีการดื่มลดลง ขณะที่คนรายได้สูงดื่มเพิ่มขึ้น

น้ำอัดลมยังเป็นเครื่องดื่มที่ถูกเก็บภาษีที่คนไทยดื่มมากที่สุด

เครื่องดื่มชูกำลังและกาแฟกระป๋องยังมีแนวโน้มการดื่มที่ไม่ลดลง

 

ปัจจัยราคามีผลต่อการตัดสินใจ

การวิจัยระบุว่า 70.5% ของคนไทยจะเปลี่ยนพฤติกรรมการดื่มหากราคาสูงขึ้น โดย:

 

39.4% จะยังคงดื่มยี่ห้อเดิมแต่ลดปริมาณลง

22.9% จะเลิกดื่มเครื่องดื่มรสหวาน

4.7% จะเปลี่ยนไปดื่มยี่ห้อเดิมแต่เป็นสูตรที่ใช้สารทดแทนความหวาน

3.5% จะเปลี่ยนไปดื่มประเภทอื่น เช่น เครื่องดื่มชงสด

 

ทีมวิจัยพบว่าคนไทยใช้จ่ายซื้อเครื่องดื่มรสหวานเฉลี่ย 23.55 บาทต่อวัน และรับได้หากราคาเพิ่มขึ้นไม่เกิน 31.24 บาท

 

เหตุผลในการเลือกดื่ม

เหตุผลในการเลือกดื่มแตกต่างกันตามช่วงอายุ:

 

เด็ก 10-14 ปี: อิทธิพลจากการตลาดและรสชาติ

วัยรุ่น 15-29 ปี: รสชาติและราคา

วัยทำงาน 30-44 ปี: ราคาและความสะดวกในการเข้าถึง

วัยกลางคน 45-59 ปี: การตลาดที่เน้นคุณประโยชน์ต่อสุขภาพ

 

ข้อเสนอทางนโยบาย

 

รศ. ดร. สิรินทร์ยา เสนอให้มีการปรับเพิ่มเพดานภาษีความหวานในระยะที่ 4 ควบคู่กับการควบคุมการตลาดผ่านสื่อโฆษณา และพิจารณาเก็บภาษีเครื่องดื่มประเภทชา/กาแฟชงสด ซึ่งปัจจุบันยังไม่อยู่ในระบบภาษี แต่เป็นเครื่องดื่มที่คนไทยนิยมดื่มมากที่สุดในกลุ่มที่ยังไม่ถูกเก็บภาษี

รศ. ดร. สิรินทร์ยา พูลเกิด

 

ด้าน ทพญ.ปิยะดา ประเสริฐสม ผู้จัดการเครือข่ายเด็กไทยไม่กินหวาน กล่าวว่าการปรับเพดานภาษีความหวานเป็นระยะที่ 4 จะช่วยลดความชุกของผู้ป่วยเบาหวาน

"ตอนนี้เห็นชัดเจนว่าคนไทยดื่มน้อยลงโดยไม่รู้ตัว เราต้องการให้คนเปลี่ยนรสนิยมของลิ้นที่เคยติดหวานให้หวานน้อยลงหรือไม่หวานเลย ไม่ใช่ไปใช้สารทดแทนความหวาน" ทพญ.ปิยะดา กล่าว

ทพญ.ปิยะดา ประเสริฐสม

 

ภาษีความหวานปัจจุบัน

ขณะนี้ประเทศไทยใช้อัตราภาษีความหวานระยะที่ 3 ซึ่งบังคับใช้ตั้งแต่ 1 เมษายน 2566 - 31 มีนาคม 2568 เช่น เครื่องดื่มที่มีสารความหวาน 10-14 กรัมต่อลิตร จะเสียภาษีเพิ่มจาก 1 บาท เป็น 3 บาทต่อลิตร.