“YAYO” บุกเบิกโรบัสต้าบนดอยช้าง สร้างโอกาสใหม่ธุรกิจกาแฟในวันที่โลกรวน
วิกฤตโลกร้อน Climate Change คุกคาม "อาราบิก้า" สายพันธุ์กาแฟขึ้นชื่อโซนภาคเหนือของไทย แต่ “YAYO FARM (หญ่าโย ฟาร์ม)” ร้านกาแฟที่ตั้งเด่นตระหง่านบนพื้นที่ดอยช้าง จังหวัดเชียงราย
กลับมองเห็นโอกาสท่ามกลางวิกฤตโลกรวน ดึง "โรบัสต้า" เพาะปลูกบนพื้นที่ภาคเหนือ สร้างรายได้ใหม่ให้เกษตรกรท้องถิ่น และยกระดับธุรกิจกาแฟไทยให้เติบโตอย่างยั่งยืน
จากรุ่นสู่รุ่น "หญ่าโย” กาแฟดอยช้างที่เติบโตจากใจรัก
กิจการกาแฟ "หญ่าโย" ถือกำเนิดจากรากฐานครอบครัวเกษตรกรบนดอยช้าง ผู้สั่งสมความเชี่ยวชาญในแวดวงกาแฟมายาวนาน จากรุ่นพ่อแม่ สู่ทายาทรุ่นใหม่ที่เปี่ยมด้วยวิสัยทัศน์
"หญ่าโย" ได้ขยายธุรกิจจากครอบครัว สู่การซื้อกิจการในวาวี สร้างโรงงานแปรรูปเมล็ดกาแฟที่ได้มาตรฐานในปี 2556
และจดทะเบียนเป็น "บจก.หญ่าโย ดีซี" ในปี 2558 ภายใต้การนำทัพของ "คุณบี๋ ร.ต. จีรศักดิ์ จูเปาะ" และ "คุณสุกัญญา บีซีทู"
จากอาราบิก้าสู่โรบัสต้า ธุรกิจการแฟต้องปรับตัวอย่างไร?
“หญ่าโย” ไม่ได้หยุดนิ่งอยู่กับความสำเร็จของกาแฟอาราบิก้า แต่เพื่อรับมือกับความท้าทายจากภาวะโลกร้อนและวิกฤต Climate Change
“หญ่าโย” เล็งเห็นถึงความเปลี่ยนแปลงที่ส่งผลกระทบต่อการปลูกกาแฟอาราบิก้า จึงได้ริเริ่มโครงการส่งเสริม "การปลูกกาแฟโรบัสต้าในพื้นที่ภาคเหนือ" โดยเฉพาะจังหวัดเชียงราย
จากเดิมที่กาแฟโรบัสต้า สามารถเพาะปลูกได้ในพื้นที่ภาคใต้ของไทยเท่านั้นเนื่องจากเป็นสายพันธุ์ที่ทนทานต่อสภาพอากาศร้อน
ทำไม “หญ่าโย” หันมาส่งเสริมโรบัสต้า?
การตัดสินใจส่งเสริมการปลูกกาแฟโรบัสต้าของ “หญ่าโย” ไม่ได้เป็นเพียงแค่การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า แต่เป็นการมองการณ์ไกล
เพื่อสร้างความมั่นคงให้กับเกษตรกรและอุตสาหกรรมกาแฟในระยะยาว โดยคุณบี๋ได้เปิดเผยถึงเหตุผลหลักในการส่งเสริมการปลูกกาแฟโรบัสต้าในพื้นที่ภาคเหนือกับ Posttoday ดังนี้
- รับมือ Climate Change: อุณหภูมิโลกที่สูงขึ้น ส่งผลให้อาราบิก้าเริ่มไม่เหมาะสมกับสภาพอากาศในบางพื้นที่ของภาคเหนือ โรบัสต้าจึงเป็นทางเลือกที่ยั่งยืนกว่า เนื่องจากทนทานต่อสภาพอากาศร้อนและแล้งได้ดีกว่า
- สร้างรายได้ที่มั่นคง: โรบัสต้าให้ผลผลิตต่อไร่สูงกว่าอาราบิก้า และมีต้นทุนการผลิตที่ต่ำกว่า ทำให้เกษตรกรมีโอกาสสร้างรายได้ที่มั่นคงและยั่งยืนมากขึ้น โดยเฉลี่ยแล้ว เกษตรกรในเครือข่าย “หญ่าโย” มีรายได้ต่อครัวเรือนไม่ต่ำกว่า 500,000 บาทต่อปี จากการปลูกกาแฟ
- ขยายโอกาสทางธุรกิจ: ตลาดกาแฟโรบัสต้ากำลังเติบโตทั่วโลก โดยเฉพาะในกลุ่มผู้บริโภคที่ต้องการกาแฟที่มีรสชาติเข้มข้นและคาเฟอีนสูง
“Fine Robusta” โรบัสต้าที่ไม่ธรรมดาจากดอยช้าง
“หญ่าโย” ไม่ได้ปลูกโรบัสต้าแบบทั่วไป แต่เน้นการผลิต “Fine Robusta” หรือ โรบัสต้าคุณภาพสูง ในพื้นที่ภาคเหนือ โดยเฉพาะดอยช้าง
ด้วยกระบวนการผลิตที่พิถีพิถัน ตั้งแต่การคัดเลือกสายพันธุ์ การเก็บเกี่ยว การแปรรูป และการคั่ว “Fine Robusta” จากดอยช้าง จึงเปรียบเสมือน “อาราบิก้าแห่งอนาคต”
ที่พร้อมจะยกระดับภาพลักษณ์ของกาแฟโรบัสต้า และตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคที่ใส่ใจในรสชาติและคุณภาพ
เอกลักษณ์ดอยช้าง ความแตกต่างระหว่างโรบัสต้าเหนือ-ใต้
คุณบี๋ให้ความเห็นว่า แม้จะเป็นกาแฟโรบัสต้าเหมือนกัน แต่โรบัสต้าที่ปลูกทางภาคเหนือของไทย โดยเฉพาะที่ดอยช้าง มีความแตกต่างจากโรบัสต้าที่ปลูกทางภาคใต้:
- โรบัสต้าภาคเหนือ: มี Body ที่หนักแน่น รสชาติเข้มข้น มีความซับซ้อน เปรียบเสมือนแอปเปิ้ลพันธุ์ Envy ที่มีรสเปรี้ยวอมหวานและกลิ่นหอม ความพิเศษของโรบัสต้าดอยช้าง คือรสชาติที่ละเมียดละไม จากการดูแลอย่างพิถีพิถันของเกษตรกรท้องถิ่น ที่คุ้นเคยกับการปลูกอาราบิก้าคุณภาพ
- โรบัสต้าภาคใต้: มีกลิ่นหอมโดดเด่น รสชาติหวาน แต่บอดี้บางกว่า เปรียบเหมือนแอปเปิ้ลพันธุ์ Washington ที่หอมหวานแต่ขาดความเปรี้ยวและเนื้อสัมผัสที่แน่น
ทั้งนี้ ความแตกต่างระหว่างโรบัสต้าเหนือ-ใต้ เกิดจากสภาพภูมิอากาศและระดับความสูงที่แตกต่างกัน
ภาคเหนือมีอากาศเย็นกว่าและระดับความสูงมากกว่า ทำให้กาแฟมีระยะเวลาการสะสมแร่ธาตุและสารอาหารนานกว่า ส่งผลให้เมล็ดกาแฟมีความหนาแน่นและรสชาติเข้มข้น
มากกว่ากาแฟ แต่เป็นสุภาพบุรุษแห่งดอยช้าง
คำว่า “หญ่าโย” ในภาษาอาข่า แปลว่า “ลูกชาย” แต่เมื่อยกระดับภาษาขึ้นมา จะหมายถึง “สุภาพบุรุษ”
ชื่อนี้ไม่ได้เป็นเพียงสมญานามเท่ๆ แต่ซ่อนนัยยะสำคัญที่สะท้อนถึงตัวตนและปรัชญาของร้านกาแฟแห่งนี้ได้อย่างลึกซึ้ง
แรงบันดาลใจของชื่อ “หญ่าโย” มาจากลักษณะเด่นของกาแฟที่ปลูกบนดอยช้าง ที่ขึ้นชื่อเรื่องรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์
มักมีกลิ่นหอมแบบ นัตตี้, โกโก้ และช็อกโกแลต รสชาติเข้มข้น หนักแน่น แต่ทว่านุ่มนวล กลมกล่อม เปรียบเสมือนสุภาพบุรุษที่แข็งแกร่งแต่ก็อ่อนโยนในเวลาเดียวกัน
นอกจากรสชาติที่นุ่มลึกแล้ว “หญ่าโย” ยังให้ความสำคัญกับนัยยะของคำว่า “Gentleman” หรือ “สุภาพบุรุษ” ที่มากกว่าความหล่อเท่ แต่หมายถึง ความยุติธรรม (Fairness)
- แฟร์ต่อเกษตรกร: ให้ความเป็นธรรมแก่เกษตรกรผู้ปลูกกาแฟ โดยรับซื้อกาแฟในราคาที่เป็นธรรม สนับสนุนองค์ความรู้และเทคโนโลยีใหม่ ๆ ส่งเสริมการปลูกกาแฟแบบปลอดสารเคมี
- แฟร์ต่อลูกค้า: ลูกค้าจะได้รับกาแฟที่มีคุณภาพ รสชาติอร่อย และปลอดภัยต่อสุขภาพ เป็นกาแฟที่ดื่มได้อย่างสบายใจ
- แฟร์ต่อสิ่งแวดล้อม: ส่งเสริมการปลูกกาแฟแบบไม่ใช้ยาฆ่าหญ้า ใช้ปุ๋ยชีวภาพ และปลูกต้นไม้ร่วมกับการปลูกกาแฟ (Shade Grown Coffee) เพื่อสร้างสมดุลระหว่างคนกับป่า
“We Go Green” วิสัยทัศน์เพื่อความยั่งยืน
ด้วยสโลแกน We Go Green “หญ่าโย” มุ่งมั่นที่จะขยายพื้นที่สีเขียว สร้างความยั่งยืนให้กับชุมชนและสิ่งแวดล้อม โดยมีเป้าหมายที่จะฟื้นฟูพื้นที่ป่าเสื่อมโทรมกว่า 3,000 ไร่
ด้วยการปลูกกาแฟควบคู่ไปกับพืชเศรษฐกิจอื่น ๆ เช่น อะโวคาโด, แมคคาเดเมีย, และไม้พื้นถิ่น
โครงการปลูกโรบัสต้ากว่า 1.5 ล้านต้น ยังเป็นส่วนหนึ่งของวิสัยทัศน์ “We Go Green” เพื่อสร้างพื้นที่สีเขียวและรายได้ที่ยั่งยืนให้กับชุมชนดอยช้าง
กาแฟ พืชเศรษฐกิจ สร้างความยั่งยืนในเชียงราย
“หญ่าโย” มองว่ากาแฟไม่ใช่แค่เครื่องดื่ม แต่เป็นพืชเศรษฐกิจที่สามารถสร้างความยั่งยืนให้กับชุมชนในเชียงรายได้ในหลายมิติ:
- ด้านเศรษฐกิจ: กาแฟเป็นพืชที่มีราคาสูง สร้างรายได้ที่ดีให้กับเกษตรกร และมีอายุการเก็บเกี่ยวที่ยาวนาน สามารถบ่มเพื่อเพิ่มมูลค่าได้
- ด้านสิ่งแวดล้อม: การปลูกกาแฟแบบ Shade Grown Coffee ช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียว ลดการเผาป่า และสร้างระบบนิเวศที่ยั่งยืน การปลูกกาแฟจึงเป็นการสร้างป่า สร้างรายได้ และสร้างความยั่งยืนไปพร้อม ๆ กัน
- ด้านสังคม: ธุรกิจกาแฟสร้างงานสร้างอาชีพให้กับคนในชุมชน โดยเฉพาะเยาวชนรุ่นใหม่ สร้างความภาคภูมิใจในอาชีพเกษตรกร และส่งเสริมวัฒนธรรมกาแฟในท้องถิ่น
นอกจากนี้ คุณบี๋ยังมองว่าประเทศไทยมีศักยภาพที่จะพัฒนาอุตสาหกรรมกาแฟให้ก้าวไกลกว่าหลายประเทศ โดยเฉพาะกาแฟโรบัสต้าคุณภาพสูง
เนื่องจากไทยมีความได้เปรียบในหลายด้าน ทั้งแหล่งปลูก, มีโรงคั่วกาแฟจำนวนมาก ไปจนถึงวัฒนธรรมร้านกาแฟที่เข้มแข็งในประเทศไทย
ด้วยศักยภาพเหล่านี้ ประเทศไทยจึงมีโอกาสที่จะก้าวขึ้นเป็นศูนย์กลางกาแฟโรบัสต้าคุณภาพที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลกในอนาคต
อาจกล่าวได้ว่า “Yayo” เป็นตัวแทนของแบรนด์กาแฟท้องถิ่นเล็ก ๆ ที่มุ่งมั่นที่จะพัฒนาคุณภาพกาแฟไทยให้ก้าวหน้า
โดยอาศัยความรู้และภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาในชุมชน ผสานกับเทรนด์ Specialty Coffee ที่กำลังเติบโตทั่วโลก