การพัฒนาแบบ 4.0

โดย...พันธ์รบ ราชพงศา

ในช่วงเวลาที่ผ่านมา หลายท่านคงเคยได้ยินคำว่า “4.0” ในหลากหลายบริบท อาทิ เศรษฐกิจ 4.0 อุตสาหกรรม 4.0 และประเทศไทย 4.0

คำว่า “4.0” แท้จริงแล้วเราต้องการสื่อถึงการขับเคลื่อนบริบทต่างๆ ด้วยความคิดสร้างสรรค์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม แต่การขับเคลื่อนด้วยสิ่งเหล่านั้น เราจำเป็นต้องสร้างและพัฒนาคน 4.0 ให้ได้เสียก่อน

ในฐานะที่การศึกษา คือ เครื่องมือสำคัญในการพัฒนาคน จึงควรพัฒนาให้เป็นการศึกษาระบบ 4.0 เพื่อพัฒนาคน 4.0 ให้ได้

โดยมุ่งเปลี่ยนแปลงคนให้มีทักษะการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง และเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ได้เร็วขึ้น

ทั้งนี้ จากการจัดอันดับโลกทางการศึกษาของเพียร์สัน (Pearson) ซึ่งจัดอันดับจากดัชนีความสามารถการเรียนรู้ (Learning curve index) โดยใช้ข้อมูล 2 ด้าน คือ ด้านทักษะในการรับรู้ (Cognitive Skill) และด้านประสิทธิผลทางการศึกษา (Educational Attainment)

เมื่อพิจารณาการจัดอันดับเมื่อปี ค.ศ. 2014 พบว่า ประเทศสมาชิกอาเซียนจำนวน 3 ประเทศ ได้รับการจัดอันดับใน 40 อันดับแรก โดยอันดับ 3 คือ สิงคโปร์ อันดับ 35 คือ ไทย และอันดับ 40 คือ อินโดนีเซีย

เป็นที่น่าสังเกตว่า ภายใต้ความเป็นอันดับ 3 ของสิงคโปร์นั้น ด้านทักษะการรับรู้ของคนสิงคโปร์อยู่ในอันดับ 1 แต่ด้านประสิทธิผลทางการศึกษา สิงคโปร์กลับอยู่ในอันดับ 33

หมายความว่า ถึงแม้สิงคโปร์จะมีอัตราการรู้หนังสือและการสำเร็จการศึกษาที่ไม่สูงมากนัก แต่ทุกคนที่ได้รับการศึกษาล้วนเป็นคนเก่งที่มีความสามารถสูง ทั้งด้านการอ่าน คณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์

หลักฐานที่ยืนยันว่า สิงคโปร์สามารถสร้างคน 4.0 ได้จริง พิจารณาได้จากแผนการพัฒนาเขตเศรษฐกิจที่เรียกว่า “เขตนวัตกรรม” (Innovation District) ซึ่งในอาเซียนมีเพียงสิงคโปร์เท่านั้นที่มีเขตเศรษฐกิจลักษณะนี้ ที่สำคัญคือ รัฐบาลสิงคโปร์ให้การสนับสนุนและส่งเสริมเขตนวัตกรรมอย่างเต็มที่

ล่าสุด สิงคโปร์กำลังพัฒนา Jurong Innovation District (JID) เพื่อดึงดูดให้คนเก่งของสิงคโปร์ ทั้งจากภาคการศึกษา ภาคอุตสาหกรรม และสถาบันวิจัยและพัฒนา ให้เข้ามารวมตัวกันเพื่อช่วยกันสร้างนวัตกรรมให้แก่สิงคโปร์ โดยขั้นตอนแรกคาดว่าจะแล้วเสร็จในปี ค.ศ. 2022

จะเห็นได้ว่า การพัฒนาของสิงคโปร์สามารถเป็นต้นแบบด้านการขับเคลื่อนประเทศด้วยนวัตกรรมได้

ผมเชื่อว่า ประเทศอื่นก็สามารถทำอย่างสิงคโปร์ได้ เพราะขนาดของสิงคโปร์เล็กกว่าจังหวัดในหลายประเทศด้วยซ้ำ แล้วทำไมแต่ละประเทศจะทำให้จังหวัดใดจังหวัดหนึ่งเป็นอย่างสิงคโปร์ไม่ได้

โดยสรุปแล้ว การพัฒนาพื้นที่เพื่อรองรับคน 4.0 นี้เอง คือสิ่งที่ผมเรียกว่า “การพัฒนาแบบ 4.0”