ไป(เที่ยว)นอร์เวย์ ดูการเลี้ยงแซลมอน

เรื่อง แมงโก้หวาน

หลายคนอาจไม่รู้ว่านอร์เวย์คือแหล่งเพาะเลี้ยงปลาแซลมอนระดับต้นๆ ของโลก วันนี้ รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ซึ่งได้รับเกียรติจากสถานทูตนอร์เวย์เชิญไปดูงานการเพาะเลี้ยงที่เมืองเบอร์เกน พร้อมถ่ายถอดความประทับใจและความรู้จากทริปนี้

อาจารย์เจษฎ์ บรรยายถึงเบอร์เกน ว่าเป็นเมืองขนาดกลางที่สวยกว่าออสโลเมืองหลวง ลักษณะภูมิประเทศน่าเที่ยว มีท่าเรือ เนินเขา บ้านเก่าเมืองเก่า ทะเล เป็นศูนย์กลางการประมงและแหล่งทำการค้ามายาวนานมาหลายร้อยปีตั้งแต่เบอร์เกนอยู่ ภายใต้การดูแลของเยอรมนี ตรงย่านใจกลางเมืองเรียกบริกเกนได้ถูกบันทึกเป็นมรดกโลก มีอาคารไม้เก่าแก่รูปทรงสูงสวยงาม มีแหล่งช็อปปิ้ง ร้านอาหาร

"โรงงานแปรรูปอาหารทะเลขนาดใหญ่อยู่ที่เมืองนี้ ซึ่งใช้เทคโนโลยีการแปรรูปปลาทันสมัยมาก เริ่มจากปลาแซลมอนจากฟาร์มเลี้ยงในทะเลจะถูกส่งมาเลี้ยงต่อที่กระชังหน้าโรงงาน 24 ชั่วโมง เพื่อให้ปลาได้พักผ่อนและไม่เครียด จากนั้นปลาจะถูกดูดขึ้นมาผ่านท่อส่งเข้าไปในโรงงานแล้วถูกทำให้สลบและตายอย่างรวดเร็วด้วยกระแสไฟฟ้าแล้วถูกส่งผ่านสายพานเข้าเครื่องตัดอัตโนมัติเพื่อแยกก้างออก แต่ใช้แรงงานคนในการตัดแต่งให้ได้รูปทรงสวยงามก่อนคัดแยกและบรรจุส่งขาย"

สิ่งที่เห็นแล้วประทับใจ คือ การไปเยี่ยมชมโรงเรียนอนุบาล Havhesten Kindergarten ที่มีหลักสูตรสอนให้เด็กเอาปลาแซลมอนและปลาอื่นๆ มาทำอาหาร เห็นแล้วประทับใจมาก เด็กๆ กล้าใช้มีดหั่นปลาสนุกสนานและทําอาหารง่ายๆ กิน นอกจากนี้การไปพิพิธภัณฑ์ไวกิ้งซึ่งมีเรือไวกิ้งโบราณทำให้รู้ว่าปลาค็อด (Cod) เป็นปลาที่มีความผูกพันกับวิถีชีวิตของคนนอร์เวย์มาตั้งแต่ยุคไวกิ้ง

"ปลาตัวใหญ่เหมือนแซลมอนคนไวกิ้งโบราณมักเอาไปตากแห้งเป็นสินค้าสำคัญของนอร์เวย์มาตั้งแต่ร้อยปี ปัจจุบันนี้ยังมีอยู่ ขณะที่ปลาแซลมอนเมื่อก่อนคนนอร์เวย์ไม่ค่อยกินเพราะมีพยาธิเยอะ แต่พอช่วง 50 ปีหลัง เริ่มพัฒนาวิธีการเพาะเลี้ยงจนไม่มีพยาธิ ปัจจุบันการเลี้ยงแซลมอนนำรายได้เข้าประเทศสูงมาก"

หันมาดูการเลี้ยงแซลมอน อาจารย์เจษฎ์ บอกว่า แบ่งได้ 3 ระยะ ระยะแรกที่เป็นไข่ที่ปฏิสนธิแล้ว เรียกว่า Roe ซึ่งผสมในน้ำจืดแล้วใส่ในถาดเครื่องฟักไข่ไว้ 80 วัน ระยะที่ 2 เรียกว่า Fry หรือตัวอ่อนปลาที่ฟักจากไข่และจะมีถุงอาหารติดตัว เลี้ยงไว้ 4-6 สัปดาห์ จนเริ่มกินอาหารเป็นลูกปลา ระยะที่ 3 เรียกว่า Smolt ซึ่งอยู่บ่อน้ำจืดมาประมาณ 1 ปี หนักไม่เกิน 100 กรัม พร้อมจะออกสู่ทะเล เรียกขั้นตอนนี้ว่า Smoltification

"กระชังเพาะเลี้ยงแซลมอนใหญ่มาก และมีกระชังตาข่ายลึกลงถึงก้นทะเลยาวกว่า 90 เมตร มีระบบให้อาหารปลาอัตโนมัติเชื่อมโยงกับกล้องวงจรปิดถ่ายอยู่ใต้น้ำ ทำให้รู้ว่าปลายังกินอาหารอยู่หรืออิ่มแล้ว กระชังหนึ่งมีประมาณแสนตัว มีการใส่ปลาพยาบาลลงไปช่วยกินปรสิตปลา พวก Sea Lice เห็บทะเลด้วย ปลาจะถูกเลี้ยงไว้ 1-1 ปีครึ่ง รวมกับตอนอยู่ในน้ำจืดจะมีอายุ 3 ปี หนัก 3-6 กก. เหมาะกับการจับมาขาย" n