เคารพกรรมสิทธิ์ เลี่ยงผิดศีลข้อ 2

ทายาท ศรีปลั่ง

ความหมาย ศีลข้อที่ 2 ตามหลักพระพุทธศาสนา คือการเว้นจากการเบียดเบียนทรัพย์ของผู้อื่น กล่าวคือ สิ่งของที่ผู้อื่นยังคุ้มครองปกป้องรักใคร่ห่วงใย เราต้องรู้ด้วยสามัญสำนึกด้วยว่าสิ่งนั้นยังมีเจ้าของอยู่ และศีลข้อ 2 นี้ยังมีความหมายถึงการห้ามคดโกงทุกประการ ห้ามโลภมากโกงเวลา อู้งาน โกงราคาโกงตาชั่งใช้เล่ห์เพทุบาย หลอกลวงผู้อื่น คอร์รัปชั่นรับสินบน เป็นต้น

หลักการพิจารณาองค์ประกอบของศีลข้อที่ 2 มี 5 ประการ คือ

1.ทรัพย์หรือสิ่งของนั้นมีเจ้าของหวงแหน

2.รู้ว่าทรัพย์นั้นเจ้าของหวงแหน

3.มีจิตคิดจะลักทรัพย์นั้น

4.มีความพยายามลักทรัพย์นั้น

5.ลักทรัพย์ได้ด้วยความพยายามนั้น

ความหมายในที่ทำงาน เมื่อเรานำศีลข้อที่ 2 นี้มาปรับใช้กับการทำงานเราจะต้องมีความซื่อสัตย์สุจริต ซื่อตรง ไม่คดโกงไม่เอาเปรียบผู้อื่น ไม่คิดอยากได้ของผู้อื่น พอใจในสิ่งที่ตัวเองมีอยู่ เมื่อใดพอใจในสิ่งที่ตนมีความอยากได้จะลดน้อยลง เมื่อไม่อยากได้ของผู้อื่นก็ไม่เกิดการคดโกง ฉ้อราษฎร์บังหลวง

ตัวอย่างพฤติกรรมละเมิดศีล ในพระไตรปิฎก

พระไตรปิฎกกล่าวด้วยการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ เรื่องพระธนิยกุมภการบุตร อันเป็นเหตุให้พระพุทธเจ้ามีพระบัญญัติ ปาราชิกสิกขาบทที่ 2 เป็นตัวอย่างผลกรรมที่เกิดขึ้นในชาตินั้นของพระธนิยกุมภการบุตร เนื่องจากพระธนิยะสั่งให้คนตัดไม้ของหลวงที่เก็บไว้ซ่อมแปลงเมืองในคราวจำเป็น ซึ่งพระเจ้าแผ่นดินยังไม่มีรับสั่งให้พระราชทาน

ตัวอย่างพฤติกรรมละเมิดศีลข้อ 2 ในที่ทำงาน อาทิ

o ลอกงานเพื่อนไปส่งเจ้านายโดยที่เพื่อนไม่รู้ตัวหรือไม่อนุญาต

o พนักงานที่นำทรัพย์สินทางปัญญาของบริษัทไปใช้ประโยชน์ส่วนตัว

o กินแรงเพื่อนในทีม เอาของของบริษัทมาใช้ส่วนตัว

o เสนอผลงานของทีมว่าเป็นของตนเพียงคนเดียว ทั้งที่ร่วมกันทำงาน

o พนักงานเขียนโปรแกรม มีการเอาผลงานของเพื่อนไป Modify แล้วก็ใส่เป็นชื่อตนเอง

o ทำงานสาย อู้งาน ทำช้าๆ แต่ได้เงินเดือนเต็ม แถมได้โอที

o พนักงานคนหนึ่งเริ่มงาน 9 โมง แต่มา 09.30 น. และในเวลาทำงานก็นั่งเล่นเกม บางทีก็ทำงานไป แอบไปเมาท์ หรือไปข้างนอก กินเวลาบริษัท เพื่อตอนเย็นเอาโอที

o เบิกเงินค่าใช้จ่ายเกินความเป็นจริง การโกงภาษี

o การใช้ข้อมูลภายในในการซื้อขายหลักทรัพย์

เหตุจูงใจหรือทัศนคติที่ทำให้เกิดการผิดศีลข้อ 2 นี้เกิดจากความไม่ รู้สึกผิดในการทำพฤติกรรมนั้น เช่น เกิดจากการเลี้ยงดูของพ่อแม่ตั้งแต่เด็ก เช่น ไปเดินห้างกับพี่เลี้ยงตั้งแต่เด็ก หยิบขนมในห้างเข้ากระเป๋า พี่เลี้ยงก็ไม่ว่าอะไร พ่อแม่ไม่ค่อยอยู่ ทำผิดไม่มีใครว่า หรือบางครั้งมีความคิดที่ว่าการถือเอาสิ่งของเล็กๆ น้อยๆ ของเพื่อนเป็นสิ่งที่ยอมกันได้ การยืมเงินเพื่อนเพียงเล็กน้อยจะคืนหรือไม่คืนก็ได้

ส่วนเรื่องการเอางานของคนอื่นมาบอกเป็นงานของตนเองเหตุจูงใจอาจเพราะตัวเขาถูกมองว่าเป็นคนเก่งในองค์กร จึงอาจเสียหน้าถ้าบอกให้คนอื่นรู้ว่าไปเอาโปรแกรมของคนอื่นมาแก้ไข ซึ่งถือว่าเป็นจิตที่เบียดเบียนทรัพย์ หรือลักทรัพย์ด้วยความพยายาม

วิธีป้องกันการละเมิดศีลข้อ 2 ได้แก่

o ในบางบริษัทออกกฎเข้มงวดมากขึ้นเกี่ยวกับการทำโอที และ ส่งเสริมให้พนักงานกลับบ้านตามเวลาทุกคน

o ฝ่ายบุคคลควบคุมประกาศความผิดวินัยร้ายแรงจากการลักทรัพย์

o ปลูกฝังจิตสำนึก ให้รู้จักละอายในบาปตั้งแต่เด็ก และต้องมีการปลูกฝังที่ดีมาจากครอบครัว

o ประเทศไทยควรต้องปรับเรื่องการศึกษา การปลูกฝังตั้งแต่เด็กๆ เหมือนประเทศญี่ปุ่น

o สร้างจิตสำนึกว่า พนักงานจะไม่ใช้อุปกรณ์บริษัทเพื่อส่วนตัว

o ส่งเสริมและสนับสนุนให้พนักงานมีการเจริญสติอย่างสม่ำเสมอ

o นำเสนอเรื่องที่เป็นแง่บวกให้พนักงานรับทราบและชื่นชม