EIC เผยเทรนด์อาชีพทางเลือกมาแรงยุคโควิด-19 "ฟรีแลนซ์ออนไลน์"

EIC (Economic Intelligence Center) ธนาคารไทยพาณิชย์ วิเคราะห์ข้อมูลระดับประเทศ บ่งชี้ว่าอาชีพฟรีแลนซ์ในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ในไทยเติบโตสูง แม้การจ้างงานภาพรวมลดลง จากข้อมูลล่าสุดของการสำรวจภาวะการทำงานของประชากรโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า ณ ไตรมาสที่ 1 ปี 2563 อาชีพคนทำงานอิสระหรือฟรีแลนซ์ ในอุตสาหกรรมสร้างสรรค์อันประกอบไปด้วย

บริการด้านศิลปะ ความบันเทิงและสันทนาการ ไอที วิทยาศาสตร์ และบริการวิชาชีพต่าง ๆ มีจำนวนอยู่ที่ 1.3 แสนคน แม้จะมีสัดส่วนต่อการจ้างงานรวมไม่มากเพียง 0.3% ต่อการจ้างงานทั้งหมด แต่ถือว่าเป็นกลุ่มที่มีอัตราการเติบโตที่สูงต่อเนื่อง โดยในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา แรงงานกลุ่มนี้มีจำนวนเพิ่มขึ้นถึง 29.9% ต่อปี ขณะที่จำนวนผู้มีงานทำในภาพรวมกลับลดลง -0.2% ต่อปี

ฟรีแลนซ์ออนไลน์ อาชีพทางเลือกในยุค COVID-19 สำหรับคนไทยทั่วประเทศ ช่องทางหนึ่งที่ได้รับความนิยมสำหรับการหางานฟรีแลนซ์ในปัจจุบัน คือ ช่องทางออนไลน์ ซึ่ง Fastwork.co ก็ถือเป็นหนึ่งในเว็บไซต์ยอดนิยมสำหรับการหางานฟรีแลนซ์ออนไลน์ในไทย โดยมีฟรีแลนซ์ลงทะเบียนจำนวน 5,757 คน (ข้อมูล ณ วันที่ 28 กรกฎาคม 2563) ซึ่งเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องตลอดช่วง 5 ปีที่ผ่านมาสอดคล้องกับทิศทางของข้อมูลมหภาค

ปัจจุบันมีการประกาศรับงานบน Fastwork.co ทั้งหมด 9,054 โพสต์ ใน 7 ประเภทงานหลัก ซึ่งล้วนแล้วแต่อยู่ในกลุ่มอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ทั้งสิ้น นำโดยหมวดออกแบบกราฟิก (Graphic & Design) ซึ่งมีสัดส่วนสูงที่สุดคิดเป็น 46.5% ของจำนวนประกาศรับงานทั้งหมด ตามมาด้วยงานเขียนและแปลภาษา (Writing & Translation) มีสัดส่วน14.3% และงานถ่ายภาพและวิดีโอ (Photography & Video) มีสัดส่วน 11.2%

ทั้งนี้ฟรีแลนซ์ใน Fastwork.co นั้นมาจากหลากหลายจังหวัดทั่วประเทศไทย ซึ่งครอบคลุม 77 จังหวัดทั่วประเทศ แต่ส่วนใหญ่ยังอยู่ในกรุงเทพมหานคร (47.3%) และ 58.9% ของฟรีแลนซ์ที่ระบุประสบการณ์ทำงานบนเว็บไซต์มีงานประจำทำ

จำนวนฟรีแลนซ์ที่ลงทะเบียนกับ Fastwork.co มีจำนวนมากขึ้นอย่างก้าวกระโดดในช่วงครึ่งแรกของปี 2563 จากผลของเศรษฐกิจที่ชะลอตัว การแพร่ระบาดของ COVID-19 และมาตรการปิดเมือง โดยจำนวนฟรีแลนซ์บนเว็บไซต์ ณ สิ้นเดือนมิถุนายนปี 2563 เพิ่มขึ้น 1,241 คน จาก ณ สิ้นปี 2562 ที่มีจำนวน 4,390 คน หรือคิดเป็นจำนวนผู้ลงทะเบียนใหม่เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 621 คนต่อไตรมาส สูงกว่า 2.3 เท่าเมื่อเทียบกับในช่วงปี 2559-2562 ที่จำนวนลงทะเบียนใหม่เพิ่มขึ้นเฉลี่ย 271 คนต่อไตรมาส (ที่ผ่านมาจำนวนฟรีแลนซ์เพิ่มมากที่สุดต่อไตรมาสอยู่ที่ 351 คน) การเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วนี้น่าจะเป็นผลมาจากวิกฤติเศรษฐกิจ COVID-19 ที่กระทบกับรายได้จากการทำงานในวงกว้างทั้งการลดชั่วโมงทำงาน การลดค่าแรง และการเลิกจ้าง

แรงงานส่วนหนึ่งจึงหันมารับงานฟรีแลนซ์เพื่อเป็นทางเลือกในการหารายได้เสริมหรือทดแทนงานที่ถูกกระทบ ประกอบกับในช่วงที่มีมาตรการปิดเมืองผู้มีงานประจำบางส่วนอาจมีเวลาว่างมากขึ้นจากชั่วโมงทำงานที่ลดลงรวมทั้งเวลาการเดินทางไป-กลับจากที่ทำงานที่ลดลง เปิดโอกาสให้คนกลุ่มนี้มีเวลาในการรับงานฟรีแลนซ์เป็นรายได้เสริมเพิ่มขึ้น

แม้ว่าจะมีผู้สนใจรับงานฟรีแลนซ์เพื่อรายได้เสริมเพิ่มมากขึ้น แต่การแข่งขันในตลาดฟรีแลนซ์นั้นถือว่าค่อนข้างสูง ดังนั้น แรงงานจึงจำเป็นต้องสร้างความน่าสนใจและความประทับใจ ตลอดจนการตั้งราคาที่เหมาะสม เพื่อให้สามารถแข่งขันได้การแข่งขันที่สูงสะท้อนจากการจ้างงานและค่าจ้างที่ไม่ได้สูงมากนัก ฟรีแลนซ์บน Fastwork.co ได้รับค่าจ้างเฉลี่ยต่อวันเริ่มต้นอยู่ที่ 329 บาทสำหรับ 1 ชิ้นงาน อีกทั้งฟรีแลนซ์ส่วนใหญ่มีค่ากลาง (Median) ของการได้งานอยู่ที่เพียง 7 ชิ้นงานเท่านั้น และกว่า 50.8% ของการประกาศรับจ้างงานทั้งหมดยังไม่เคยได้รับการว่าจ้าง

อย่างไรก็ดี ข้อค้นพบจากการทดสอบทางสถิติบนข้อมูลของ Fastwork.co บ่งชี้ว่าฟรีแลนซ์บางกลุ่มที่สามารถได้งานและมีค่าจ้างที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยได้ หากทำสิ่งต่อไปนี้

• สร้างความสนใจเบื้องต้นกับผู้พบเห็นได้ดี – ตัวชี้วัดความสนใจอย่างยอดการสอบถาม (inquiry) คือ การที่ลูกค้าซักถามไปยังฟรีแลนซ์ถึงรายละเอียดของงาน และการกดถูกใจ (favorite) มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญต่อจำนวนงานและค่าจ้าง เพราะความสนใจที่มากนั้นย่อมหมายถึงการว่าจ้างที่มากตามไปด้วย   

ดังนั้น ฟรีแลนซ์ควรเขียนบรรยายสรรพคุณของตนเองในหน้าเว็บไซต์ให้ครบถ้วน ชัดเจน และมีความน่าสนใจเพื่อสร้างความสนใจแก่ผู้ว่าจ้าง อย่างไรก็ดี ความยาวของการเขียนประวัติ (วัดจากจำนวนคำที่ใช้) ไม่ได้มีผลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการได้งานแต่อย่างใด ดังนั้น ฟรีแลนซ์ไม่จำเป็นต้องเขียนบรรยายตนเองจำนวนมาก แต่ควรสร้างความน่าสนใจด้วยการสร้างความแตกต่างจากรายอื่น ๆ

• ตั้งราคาอย่างเหมาะสม – ราคาค่าบริการที่ฟรีแลนซ์ตั้งที่ปรากฏบนหน้าเว็บไซต์มีผลในเชิงลบต่อจำนวนงานที่ได้รับอย่างมีนัยสำคัญในทุกสายงาน กล่าวคือ งานราคาถูกจะได้รับจำนวนชิ้นงานมากกว่า นั่นหมายความว่าที่ผ่านมาผู้ว่าจ้างจะให้ความสำคัญกับเรื่องของราคา นอกเหนือไปจากความน่าสนใจของโปรไฟล์ฟรีแลนซ์ อย่างไรก็ตาม สำหรับสายงาน ออกแบบกราฟิก (Graphic & Design), ออกแบบเว็บไซต์และเขียนโปรแกรม (Web & Programming) และงานเขียนและแปลภาษา (Writing & Translation) นั้น การมีวุฒิการศึกษาที่รองรับกับสายงานดังกล่าว (จบตรงสาย) จะมีความสามารถในการตั้งราคาได้สูงกว่าคนอื่น ๆ โดยเฉลี่ย
• ตอบสนองรวดเร็ว – อีกตัวแปรที่มีผลกับการได้งานที่มากขึ้นคือ เวลาในการตอบลูกค้า (response time) ที่รวดเร็ว เหตุผลน่าจะมาจากการที่การค้นหาในโลกออนไลน์ที่มีตัวเลือกมากมาย คนจึงมักใช้เวลาในการค้นหาสั้น ดังนั้น ผู้ที่ตอบรับและให้รายละเอียดข้อมูลไปจนถึงการตกลงทางการค้าได้รวดเร็วจึงมีโอกาสในการหารายได้ออนไลน์มากกว่า
• มีคะแนนรีวิวด้านการบริการที่ดี – คะแนนรีวิวที่ให้โดยผู้ว่าจ้างที่ปรากฏใน Fastwork.co มีหลายด้าน ได้แก่ ความเร็วในการตอบ การให้บริการ ฝีมือและความเชี่ยวชาญ และความคุ้มค่าของราคา โดยคะแนนรีวิวด้านที่มีผลเชิงบวกกับการได้งานมากที่สุดและมีนัยสำคัญทางสถิติ คือ ด้านการให้บริการ ดังนั้น หากได้รับการว่าจ้าง ฟรีแลนซ์ควรสร้างความประทับใจแก่ลูกค้าเพื่อให้ได้รีวิวที่ดี ไม่ใช่เพียงการทำงานแล้วจบไปเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม คะแนนรีวิวไม่ได้ส่งผลต่อค่าจ้างอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งนี้อาจเป็นเพราะราคาที่สมเหตุสมผลเป็นส่วนหนึ่งของการให้คะแนนจากลูกค้าด้วย