เงิน...โลหะมีค่าที่ไม่ควรมองผ่าน

โดย...สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ

เงินจัดเป็นโลหะมีค่าที่สำคัญอีกชนิดหนึ่งในวงการอัญมณีและเครื่องประดับ ราคาถูกกว่าทองคำประมาณ 70 เท่า คุณสมบัติของเงินคล้ายทองคำ คือ มีโครงสร้างผลึกแบบ FCC ทำให้สามารถแปรรูปได้ง่าย และมีสีขาวเงิน หรือเรียกว่า Silver White ซึ่งส่วนนี้ทำให้โลหะเงินมีผิวมันเงา และสามารถนำมาขัดมันได้อย่างดี แถมยังเพิ่มคุณค่าให้กับผลิตภัณฑ์ด้านศิลปกรรมต่างๆ มีความเหนียวสูง และความสามารถในการตีขึ้นรูปได้ดี เมื่อเทียบกับโลหะชนิดอื่น ยกเว้นทองคำ มีการนำไฟฟ้าดีเยี่ยม จึงเป็นตัวนำไฟฟ้าที่ดีที่สุด มีคุณสมบัติทนต่อการกัดกร่อนได้ดีพอควร

เงินมีข้อเสีย คือ เมื่อสัมผัสกับอากาศเป็นเวลานานจะสามารถเปลี่ยนเป็นสีดำได้เนื่องจากทำปฏิกิริยากับกำมะถันในอากาศ (ธาตุซัลเฟอร์ หรือ สารประกอบที่มีซัลเฟอร์เป็นองค์ประกอบ) ทำให้เกิดความหมอง เงินนั้นมักพบเป็นผลพลอยได้จากการถลุงโลหะชนิดอื่นๆ เช่น ทองคำ ตะกั่ว ทองแดง เป็นต้น และเงินที่ใช้ในปัจจุบันก็มีหลากหลายประเภท ซึ่งผู้ที่ชื่นชอบโลหะชนิดนี้ควรทำความเข้าใจกันไว้สักนิด

เนื้อเงินที่อยู่ในเครื่องประดับนั้น เช่น มีปริมาณเงินอยู่ 92.50% เรียกกันในตลาดว่า Sterling Silver หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า เงินมาตรฐาน (Standard Silver) มีการใช้งานอย่างกว้างขวางมานานกว่า 800 ปีแล้ว กำเนิดของการใช้โลหะชนิดนี้มาจากสมัยโรมัน และเหรียญเงินเพนนีของแองโกลแซ็กซอน (AngloSaxon) ก็ทำมาจากโลหะผสมนี้

คำว่า “สเตอร์ลิง” มีการใช้กันมาตั้งแต่ยุคศตวรรษที่ 12 ในสมัยพระเจ้าเฮนรีที่ 2 ที่นำช่างหลอมและช่างทำเหรียญจากเมืองอีสเสตอร์ลิง เยอรมนีตะวันออก มาปรับปรุงและทำมาตรฐานของเหรียญเครือจักรภพ ธาตุผสมสำคัญที่ใช้ผสมกับเนื้อเงิน คือ ทองแดง เพราะมีคุณสมบัติทำให้โลหะผสมแข็งแรงขึ้น แต่จะหมองง่าย จึงได้มีการนำธาตุอื่นมาใช้ผสมด้วยเพื่อให้ได้คุณสมบัติพิเศษอื่นๆ เช่น นิกเกิล หรือสังกะสี อินเดียม ซิลิคอน เจอร์มาเนียม เพื่อเพิ่มความสามารถในการต้านทางการหมอง

เงินเหรียญ (Coin Silver) ในยุคสมัยก่อน ค.ศ. 1966 โลหะผสมที่ใช้ทำเงินเหรียญ ยกเว้นสหราชอาณาจักร จะมีส่วนผสมของเนื้อโลหะเงินอยู่ประมาณ 90% และทองแดง 10% โดยน้ำหนัก หรือเรียกว่า เงิน 900 (Silver 900 Fine) ปัจจุบันโลหะที่ใช้ทำเหรียญทำจากแผ่นโลหะนิกเกิลและทอง แทนที่จะใช้โลหะเงิน

เงินแผ่น (Silver Plate) เงินแผ่นที่ใช้กันทั่วไป ยกเว้นในสหราชอาณาจักร มักจะใช้โลหะเงินผสมที่มีความบริสุทธิ์ของเนื้อเงินอยู่ในช่วงระหว่าง 800 ถึง 950 (80-95%)

เงินบริตทานเนีย (Britannia Silver) โลหะเงินมาตรฐานตามระบบของสหราชอาณาจักร ซึ่งใช้มาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1696 เนื้อโลหะจะมีปริมาณเงินอยู่ที่ 95.83% มีเครื่องหมายทางการ (Hallmark) ปั๊มเป็นตรารูปภาพนั่งของผู้หญิงที่รู้จักกันดี ชื่อว่า บริตทานเนีย แทนการใช้รูปสิงโตเหมือนกับเงินสเตอร์ลิง ซึ่งมีการใช้งานไม่มากนัก เพราะมีความแข็งต่ำ ไม่ทนทานเท่าเงินสเตอร์ลิง อย่างไรก็ตาม ในวงการเครื่องประดับบางแห่งจะผลิตเครื่องประดับตามส่วนผสมนี้หรือาจจะเติมปริมาณเงินมากกว่า หรือใช้เงินบริสุทธ์อย่างเดียวเพื่อผลิตเป็นเครื่องประดับ เพื่อต้องลดปัญหาต่างๆ ที่มีผลจากอิทธิพลของธาตุทองแดง และต้องการผ่านการตรวจสอบปริมาณเนื้อเงิน

เงินเม็กซิกัน (Mexican Silver) ใช้โดยชาวเม็กซิกันและชาวอินเดียนแดง มีเนื้อเงินสูงกว่า 90%

เงินสปริง (Spring Silver) เป็นเงินสเตอร์ลิงที่นำมาลดขนาดความหนาลงถึง 10 เท่า จากขนาดความหนาเดิมของโลหะในสภาพอบอ่อน (Last Annealed Thickness) ซึ่งอาจทำโดยการขึ้นรูป (Rolling) หรือการลากขึ้นรูป (Drawing) เพื่อทำให้โลหะแข็งขึ้น สำหรับออกแบบเป็นคลิปหนีบเนกไท โดยปริมาณเนื้อเงินจะมีประมาณ 83-85%