มนุษย์เงินเดือนในฝัน แค่เก่งยังไม่พอ...

โดย...ชนิกา สุขสมจิตร/พลพัต สาเลยยกานนท์

เมื่อร่ำเรียนกันจนจบ ต่างก็หวังจะได้งานดีๆ หาเลี้ยงชีพ เลี้ยงครอบครัว ให้มีชีวิตที่สมบูรณ์และมั่นคง แต่ฝันนั้นคงไม่ได้คว้ามาง่ายๆ เมื่อต้องช่วงชิงกับคู่แข่งอีกนับแสนๆ คน ยิ่งบริษัทใหญ่ๆ ที่จ่ายเงินเดือนให้แพงๆ มีสวัสดิการดีๆ ไม่ได้ต้องการแค่คนเก่งเข้ามาทำงาน ตามมาดูกันว่า บริษัทเหล่านี้ต้องการมนุษย์เงินเดือนประเภทไหน

เริ่มกันที่ บริษัท ปตท. ผู้ผลิตและค้าปลีกน้ำมันรายใหญ่ของไทยที่มีรายได้ปีล่าสุด( 2556) 2.8 ล้านล้านบาท และมีกำไรสุทธิ 9.4 หมื่นล้านบาท เป็นหนึ่งในบริษัทที่มีคนต้องการร่วมงานมากที่สุดแห่งหนึ่ง อดิศร สมาธิมนันท์ ผู้จัดการฝ่ายบริหารทรัพยากรบุคคล บริษัท ปตท. บอกว่า ปตท. กำหนดคุณสมบัติของพนักงานตาม Success profile ของแต่ละตำแหน่งงาน ซึ่งจะระบุถึง ความรู้ ความสามารถ และสมรรถนะ ที่ต้องการในแต่ละตำแหน่งงาน รวมทั้งต้องมีค่านิยมที่สอดคล้องตามที่องค์กรกำหนดคือ SPIPIT ซึ่งมาจาก S Synergy P Performance Excellence IInnovation RResponsibility for Society IIntegrity & Ethics TTrust & Respect

 

สรุปสั้นๆ ปตท. ต้องการพนักงานที่เป็นทั้งคนดีและเก่งนั่นเอง

การเปิดรับสมัครพนักงานในแต่ละปีนั้นขึ้นอยู่กับแผนงานของบริษัท โดยทุกๆ ปี ปตท. จะมีการประชุม STS (Strategic Thinking Session) ในระดับผู้บริหารระดับสูง ของ ปตท. ในบริษัทในกลุ่ม ปตท.เพื่อกำหนดแผนกลยุทธ์ในการดำเนินธุรกิจของบริษัท โดยจะกำหนดแผนกลยุทธ์ทั้งในระยะยาว และระยะสั้น และผู้บังคับบัญชาในแต่ละสายงานจะนำแผนกลยุทธ์ดังกล่าว ไปกำหนดแผนอัตรากำลังคนที่ต้องการของ 5 ปีข้างหน้า และในแต่ละปีจะมีการทบทวนแผนอัตรากำลังคน 5 ที่กำหนดตามแผนกลยุทธ์ที่มีการ Review ในแต่ละปี

หากพนักงานมีคุณสมบัติตรงตาม Success Profile และค่านิยมตามที่องค์กรกำหนด จะได้รับการพิจารณาคัดเลือกเพื่อทดลองงานและบรรจุเป็นพนักงาน ปตท.

 

มาที่บริษัทรถยนต์รายใหญ่อย่าง โตโยต้า มอเตอร์ ประเทศไทย บริษัทระดับท็อปที่มียอดขายรถรวม 4.4 แสนคันในปี 2556 และเป็นหนึ่งในบริษัทที่ถูกหมายปอง เพราะเป็นหนึ่งในบริษัทที่ให้ผลตอบแทนด้านรายได้ และสวัสดิการที่อยู่ในระดับต้นๆ ของเมืองไทย

ฉัตรชัย ทวีสกุลวัชระ ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่อาวุโส บริษัท โตโยต้า มอเตอร์ ประเทศไทย กล่าวว่า บริษัทจะเน้นรับนักศึกษาที่จบใหม่ หรืออาจจะมีประสบการณ์ในการทำงานประมาณ 13 ปี โดยไม่จำกัดสถาบันการศึกษา ถ้าเป็นนักศึกษาที่เคยมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมพิเศษก็จะถือว่าเป็นข้อได้เปรียบ

 

ในอดีตขั้นตอนการคัดเลือกพนักงานเพียงไม่กี่ขั้นตอน คือ รับสมัคร เรียกผู้สมัครที่ผ่านเกณฑ์มาสอบข้อเขียน และเข้าสัมภาษณ์ แต่ในปัจจุบัน มีการพัฒนาและปรับปรุงให้ มีขั้นตอนและความละเอียดมากขึ้น เพื่อค้นหาคนที่ใช่กับวัฒนธรรมองค์กรมากที่สุด และเหมาะกับตำแหน่งงานนั้นๆ โดยนอกจากจะมีการทดสอบวัดความถนัด หรือ Aptitude Test แล้วนั้น เรายังมีการเพิ่มการทดสอบ Psychological Test หรือข้อสอบเชิงจิตวิทยา ซึ่งเนื้อหาคำถามเป็นการวัดพฤติกรรมของผู้สมัครคนนั้นๆ รวมทั้งทัศนคติและการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น

หลังจากเราได้ผลการสอบด้านจิตวิทยาแล้ว เราเพิ่มกระบวนการตรวจซ้ำเพื่อให้แน่ใจว่าผู้สมัครมีความเหมาะสมกับองค์กรในเชิงพฤติกรรมผ่านทาง กิจกรรม ที่ชื่อว่า Group Assessment Activity เป็นการจัดกิจกรรมกลุ่มสำหรับน้องๆ นักศึกษา เพื่อให้มาร่วมกันทำกิจกรรม และวัดพฤติกรรมของผู้สมัครในหลายๆ ด้าน เช่น ความสามารถในการเป็นผู้นำความคิดสร้างสรรค์ การทำงานร่วมกันเป็นทีม การอดทนต่อแรงกดดัน และการจัดการและแก้ปัญหาเฉพาะหน้า เป็นต้น โดยจะมีผู้สังเกตการณ์และประเมินผล ผู้ผ่านที่เข้าเกณฑ์และผ่านกระบวนการนี้ ก็จะถูกส่งสัมภาษณ์กับทางบริษัทต่อไป

 

ฉัตรชัย ให้ข้อคิดว่า นักศึกษาที่จบใหม่ในช่วง 23 ปีที่ผ่านมานี้ ถือได้ว่าเป็นกลุ่ม เจนเนอเรชั่น วาย ที่คิดว่าในทุกๆ บริษัทน่าจะมีมุมมองกับน้องๆ กลุ่มนี้ใกล้เคียงกัน จุดเด่นคือ จะเป็นเรื่องของความเชื่อมั่นในตนเอง มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ กล้าคิด กล้าแสดงออกอย่างชัดเจน ชอบทำงานเป็นทีมสามารถทำงานร่วมกันกับผู้อื่นได้ดี และมีความกระตือรือร้นในการเรียนรู้สูง แต่ในความเป็นจุดเด่นก็มีจุดอ่อน แฝงอยู่ คือเมื่อมีความกระตือรือร้นสูง หรือความเชื่อมั่นในตนเองมาก ก็ทำให้เกิดความคาดหวังสูงตามไปด้วย บางคน คาดหวังมากเกินความสามารถของตนเอง อาจจะคิดว่าตนเองเก่งและสามารถทำได้

ทั้งที่จริงๆ แล้ว ส่วนใหญ่ยังขาดประสบการณ์ในการปรับตัว และเตรียมตัวเพื่อเข้าสู่ชีวิตการทำงานจริง จึงส่งผลให้นักศึกษาใหม่ในปัจจุบัน มีความอดทนที่ต่ำลง เมื่อเนื้องานไม่เป็นตามที่คาดหวัง บวกกับความไม่แน่ใจว่าตนเองต้องการอะไร จึงทำให้การปรับตัวของเด็กและขององค์กร เพื่อหาจุดกึ่งกลางก็ยากขึ้นตามไปด้วย

 

ขณะที่บริษัทรถรายใหญ่อีกรายอย่าง บริษัท ฮอนด้า ออโตโมบิล (ประเทศไทย) เป็นอีกหนึ่งบริษัทที่ติดอันดับคนต้องการเข้าทำงาน พิทักษ์ พฤทธิสาริกร ประธานเจ้าหน้าที่บริหารปฏิบัติการบริษัท กล่าวถึงการรับคนเข้าทำงานว่า บริษัทจะพิจารณาขีดความสามารถ (Competency) ซึ่งเมื่อก่อนการสรรหาบุคลากร จะเน้นเฉพาะคนที่มีความรู้ ความสามารถเท่านั้น แต่ปัจจุบันนี้ต้องพิจารณาคุณลักษณะของบุคคล (Attribute) เพราะบริษัทต้องการคนที่มีความใฝ่รู้ มีความซื่อสัตย์ รักในองค์กร และมีความมุ่งมั่นในความสำเร็จ ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่สร้างยากมาก

กระบวนการสรรหา และคัดเลือกจะพิจารณาเบื้องต้นจากข้อมูลส่วนตัว ประวัติการศึกษา ประวัติการทำงาน (Resume) และทำการทดสอบความรู้ความสามารถ หรือประสบการณ์การทำงานของผู้สมัคร ให้สอดคล้องกับแต่ละตำแหน่งงาน และสัมภาษณ์พูดคุยเพื่อตรวจสอบในเรื่องของวิธีคิด มุมมอง ทัศนคติ และรูปแบบการทำงานของผู้สมัครแต่ละรายด้วยว่าเหมาะสมกับวัฒนธรรมองค์กรหรือไม่ เพราะนอกจากบริษัทจะได้คนเก่งมาทำงานแล้ว บริษัทก็จะได้คนที่เหมาะกับองค์กรอีกด้วย

 

พิทักษ์ พูดถึงเด็กๆ รุ่นใหม่ในขณะนี้ว่า จุดเด่นของนักศึกษาจบใหม่ที่เห็นได้ชัด คือ ความมั่นใจในตัวเอง กล้าแสดงออก มีความรู้ความสามารถในตัวเองค่อนข้างสูง ต้องการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว มีความกระตือรือร้นในการทำงาน และพร้อมที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่อยู่เสมอ บางคนมีประสบการณ์การฝึกงานในต่างประเทศ (Work & Travel) จึงยิ่งทำให้มีความมั่นใจมาก สามารถปรับตัวให้เข้ากับการทำงานในรูปแบบต่างๆ ได้เป็นอย่างดี ยิ่งไปกว่านั้น ยังเป็นคนที่กล้าคิด กล้าแสดงออก และกล้าที่จะนำเสนอไอเดียใหม่ๆ ในการทำงาน

แต่ในทางกลับกันกลุ่มคนรุ่นใหม่ มักมีความอดทนค่อนข้างน้อย มีความผูกพันกับองค์กรในระดับต่ำ และจากการที่มีความมั่นใจในตัวเองสูง จึงทำให้ไม่ชอบการทำงานที่มีขั้นตอนมาก และพร้อมที่จะออกจากบริษัทเพื่อหาโอกาสใหม่ๆ ต่อไป ทำให้หลายองค์กรต้องมีการปรับเปลี่ยนกลยุทธ์การบริหารทรัพยากรบุคคลเพื่อดูแลเด็กรุ่นใหม่

 

บริษัทที่คนต้องการทำงานด้วยมากที่สุด 10 อันดับ จาก 448 บริษัท ที่ถูกระบุถึงจากการสำรวจของแมนพาวเวอร์ ได้แก่ ดีแทค เอไอเอส ทรู การบินไทย ไอบีเอ็ม ฮอนด้า ปูนซิเมนต์ไทย โตโยต้า ซีพี และปตท.

เด็กรุ่นใหม่

ฝันอยากเป็นอะไร

อภิบาล ร่องวงษ์รักษ์ นักศึกษาชั้นปีที่ 4 คณะนิเทศน์ศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยเนชั่น กรุงเทพฯ กล่าวว่า ไลฟ์สไตล์ของคนปัจจุบันแตกต่างจากอดีตมาก โดยเฉพาะพฤติกรรมการบริโภค หากสังเกตการพักผ่อนของคนเมืองในช่วงวันหยุด จะผู้คนตามห้างสรรพสินค้าหรือช็อปปิ้งมอล์มากขึ้น ซึ่งร้านค้าที่ได้ความนิยม คือ โซนร้านอาหาร โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นที่มีพฤติกรรมในลักษณะ “ ชิม แชะ โชว์” เพราะนิยมเข้าร้านอาหารที่มีความโดดเด่น ถ่ายรูปอาหารที่ทาน แล้วอัพโหลดหรือแชร์ให้กับกลุ่มเพื่อน จึงคิดว่าการทำธุรกิจร้านอาหาร น่าจะเป็นอาชีพที่สร้างผลกำไรได้มาก ยิ่งเราเป็นผู้ประกอบการเองด้วยแล้ว ยิ่งมีอิสระในการจัดการตัวเอง

“เพื่อนของผมไปเรียนทำอาหารกันเยอะ บางคนไม่ได้เรียนมาโดยตรง แต่พอใกล้จะจบก็ไปลงคอร์สเรียน โดยเฉพาะคอร์สเรียนทำอาหารที่เปิดสอนโดยเชฟชื่อดัง แม้แต่ละคอร์สจะมีค่าเรียนที่แพง แต่ทุกคนก็เห็นถึงโอกาสและผลตอบแทนที่จะได้รับ จึงเป็นสิ่งที่น่าลุงทุน ”

นอกจากนั้นอีกหนึ่งอาชีพที่ อภิบาล เห็นว่าเป็นโอกาสของคนยุคใหม่ คือ การทำงานด้านสื่อสารมวลชน เพราะการเติบโตของวงการธุรกิจด้านสื่อสารมวลชน โดยเฉพาะการเกิดขึ้นของทีวีดิจิตอล ที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในวงการโทรทัศน์ครั้งใหญ่ มีตำแหน่งงานหลากหลายที่ต้องการคนรุ่นใหม่เข้าไปเติมเต็ม กอปรกับวัยรุ่นในยุคนี้เห็นว่า “ความดัง” เป็นส่วนสำคัญที่จะทำให้ประสบความสำเร็จในด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นชื่อเสียง เงินทอง และการเป็นที่ยอมรับของสังคม

ภาพลักษณ์กลายเป็นสิ่งสำคัญในความคิดของคนรุ่นใหม่ ดังนั้นวงการโทรทัศน์ จึงเป็นพื้นที่ที่หลายคนให้ความสนใจ เพราะชื่อว่าอาจเป็นช่องทางที่จะทำให้ตนเองมีชื่อเสียง จนนำมาซึ่งความสำเร็จในที่สุด

 

“ความจริงมันไม่สำคัญ ว่าคุณเข้าวงการโทรทัศน์แล้วจะเป็นนักข่าว นักร้อง หรือนักแสดง แต่การมีชื่อเสียงหรือความโด่งดัง มันสามารถต่อยอดความสำเร็จได้ อย่างเพื่อนผม บางคนเป็นเน็ตไอดอล (netidol) เขาก็สามารถสร้างช่องทางในการสื่อสารของตนเองได้ หรือเพื่อนอีกคนเป็นนักร้อง เขาก็มีฐานแฟนคลับ ตอนหลังเขาทำแบรนด์เสื้อผ้า ก็มีแฟนคลับช่วยซื้อ ช่วยแชร์ บอกต่อว่าร้านของเขาเป็นอย่างไร เห็นไหม มันเพิ่มมูลค่าได้” อภิบาล กล่าว

นอกจากนี้ อภิบาล ยังเห็นว่า อีกไม่นานประเทศไทยจะเข้าสู่ประชาคมอาเซียนอย่างเต็มตัว อาจสร้างโอกาสในแต่ละสายอาชีพอีกมากมาย โอกาสในการประสบความสำเร็จมีอยู่เสมอ ขึ้นอยู่กับเราจะสามารถคว้าโอกาสนั้นอย่างไร

พรรณภา กึ่งวงษ์ นักศึกษาชั้นปีที่ 5 คณะสัตวแพทย์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า สิ่งที่ทำแล้วประสบความสำเร็จ น่าจะเป็นกิจการเกี่ยวกับความงาม ไม่ว่าจะเป็นเครื่องสำอาง อาหารเสริม หรือธุรกิจฟิตเนส สังเกตจากพฤติกรรมของผู้ชายและผู้หญิงปัจจุบัน ที่ต้องการรูปลักษณ์ที่ดูดี ยกตัวอย่างเช่น ผู้ชายจะดูแลสุขภาพมากขึ้น โดยเฉพาะคนเมืองจะเห็นว่าผู้ชายชอบเข้าฟิสเนส ฟิตหุ่นให้ดูดี ส่วนผู้หญิงก็ต้องการความเซ็กซี่ บางครั้งก็ต้องการให้ร่างกายกระชับแข็งแรง

“สังเกตจากคนรอบตัวๆ เราเลยเห็นว่าอาชีพจำพวกนี้น่าจะบูม เพราะคนรักสุขภาพมากขึ้น ฟิตเนสเป็นสถานที่ออกกำลังกายใหม่ของคนเมือง ผู้ชายเอง ก็ใช้เครื่องสำอาง กินอาหารเสริมมากขึ้น บางคนเยอะกว่าผู้หญิง ทำธุรกิจเกี่ยวกับความงาม เราว่ารุ่ง คนรุ่นใหม่ทำกันเยอะ อย่างคลินิกความงามก็เพิ่มขึ้น” พรรณภา กล่าว

 

นางสาวณัฐชา ยาวิละ นักศึกษาชั้นปีที่ 4 คณะวิทยาศาสตร์ สาขาคณิตศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า ธุรกิจทางด้านประกันภัยยังคงการเติบโตอย่างมาก อาชีพคณิตศาสตร์ประกันภัย เป็นอาชีพที่ยังมีผู้เชี่ยวชาญด้านนี้จำนวนน้อย ซึ่งต้องอาศัยทักษะพื้นฐานเกี่ยวกับการประกันภัย ผนวกกับทักษะทางคณิตศาสตร์ จึงทำให้อาชีพนี้มีผลตอบแทนค่อนข้างสูงกว่าอาชีพประกันภัยทั่วไป อีกทั้งยังมีโอกาสในการยกระดับตนเองสู่ระดับโลก เพราะบริษัทเหล่านี้มักมีเครือข่ายอยู่ทั่วโลก

นอกจากนี้อาชีพที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการสื่อสารมวลชน น่าจะเป็นอาชีพที่ได้รับความนิยมในอนาคต เพราะปัจจุบันช่องโทรทัศน์มีเพิ่มขึ้น แต่ยังคงเชื่อมั่นในวิชาชีพที่ได้ศึกษามา ซึ่งเชื่อว่าน่าจะนำความรู้ที่ได้ไปต่อยอดและสร้างสรรค์สังคมได้มากขึ้น หากได้นำองค์ความรู้เหล่านั้นมาถ่ายทอดแก่ผู้อื่นต่อไป ซึ่งอาชีพที่คาดว่าทำหน้าที่ข้างต้นได้ดี คือ อาชีพอาจารย์ประจำ เนื่องจากสามารถพัฒนาองค์ความรู้ได้อย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังได้มีส่วนพัฒนาคุณภาพบุคคลอันเป็นอนาคตของชาติอีกด้วย