ปลานิลในวันวาร

โดย...ปริญญา ผดุงถิ่น

วันนี้ขอไปคุยกันเรื่องสัตว์น้ำกันหน่อย ว่าด้วยเรื่องของปลานิล ซึ่งอ่านประวัติความเป็นมาแล้วน้ำตาจะไหล (เวอร์ชั่น ดร.ธรณ์ เขียน) แต่ขณะเดียวกัน ก็มีการชูประเด็นปลานิลเป็นสัตว์เอเลียนบ่อยอย่างผิดสังเกตในโลกโซเชียล จากแฟนคลับปลาซักเกอร์ เอ๊ย จากคนที่คงมีอะไรในใจอยู่

เนื่องจากไม่ใช่นักวิชาการ ขี้เกียจสืบค้น แล้วก็ขี้เกียจมาทุ่มเถียง ผมจะเขียนถึงปลานิลในความทรงจำวัยเยาว์ ตลอดจนประสบการณ์ปลานิลในวัยหนวดหงอก ให้อ่านกันเบาๆ

ตอนยังเด็กแหล่งน้ำข้างถนนแจ้งวัฒนะอันค่อนข้างเปลี่ยวเหงา ไม่ใช่ถนนที่รถติดทั้งวันอย่างทุกวันนี้ มันคือส่วนหนึ่งของชีวิตผม ประสานักเลงปลา ลุยทุกรูปแบบ ไม่ว่าจะหย่อนเบ็ดไม้ไผ่ ปักเบ็ด เบ็ดราว เป่าปลา ทอดแห (เป็นแค่ลูกมือรื้อผักตบ และช่วยงมแห)

ไม่มีการล่าแบบบ้านๆ อันไหน จะสำรวจชนิดและปริมาณปลาในคูข้างถนนเหล่านี้ ได้ดีเท่ากับการทอดแห พวกผู้ใหญ่เขาจะรวมตัวกันไปหลายคน พอได้ทำเลเหมาะ ก็กั้นตาข่ายปิดหัวท้ายกันปลาหนี จากนั้นก็เป็นคิวของเด็กอย่างผม ลงไปผลักดันกอผักตบ และรื้อขึ้นฝั่ง จนคูที่เคยปกคลุมไปด้วยพืชเอเลียนแทบหาประโยชน์ไม่ได้ กลายเป็นท้องน้ำโล่งๆ ให้เหวี่ยงแหควานปลากันแทบทุกตารางนิ้ว

ในความทรงจำที่เลือนๆ ไปมากแล้ว ผมยังจำได้ว่าปลาที่ถูกจับมากที่สุดในการลงแขกทอดแหแบบนี้ ก็คือปลากระดี่ ตามด้วยปลาสลิด ปลาหมอ ปลาฉลาด ปลาช่อน โดยปลาดุกจะน้อยกว่าปลาช่อนเสมอ เวลาจับปลาดุกได้ อารมณ์ก็ประมาณส่องเจอนกมีเกรด ทั้งนี้ทั้งนั้น ปลาช่อนก็ใช่จะจับได้มากมายอะไร ประสาปลานักล่าตัวโตที่สุดในคู

เมื่อหมดวัน ผู้ใหญ่ก็จะแบ่งปลาให้ลูกมืออย่างผม อาจเป็นปลาช่อนย่อมๆ 1 ตัว ปลาสลิด 3-4 ตัว และก็ปลากระดี่เยอะสุด แต่ละหน่อ ล้วนแต่ปลาผอมแห้งแรงน้อยทั้งนั้น

วันหนึ่ง ก็เริ่มมีปลานิลโผล่มาแถวคูน้ำแจ้งวัฒนะ (ตอนแรกเรียกกันเรื่อยเปื่อยว่า ปลาหมอเทศ) แค่ปลานิลตัวย่อมๆ ลอยหัวให้เห็น ก็ทำเอาผมตะลึงแล้ว โห ปลาไรวะ ตัวเบ้อเริ่ม เข้าใจความรู้สึกใช่ไหม ในเมื่อผมคุ้นชินกับปลาไทยตัวแค่ฝ่ามือหรือเล็กกว่ามาตลอด

ต่อมาที่บ้านขุดบ่อเล็กๆ ให้ผมลองเลี้ยงปลานิล อาหารก็ช้อนแหนมาให้ หรือไม่ก็โปรยผงรำข้าว ผลประกอบการเป็นปลานิลโก๊ะตี๋ ตัวแคระแกร็น สงสัยให้อาหารน้อยไป แหะๆ

ในแง่การตกปลาด้วยชิงหลิว (ตัดภาพมาตอนโตเลยนะ) ปลานิลเป็น “ครู” ที่ช่วยให้การหัดตั้งทุ่น อ่านทุ่น การวัดอัดเย่อ ออกจะเพลิดเพลิน ไม่เงียบเหงาอย่างการตกปลาใหญ่

ในแง่อาหาร หากเป็นปลาน้ำจืดในตลาด ปลานิลเป็นปลาหลักของผม ทอดร้อนๆ กินกับน้ำปลาพริกบีบมะนาว  หรือจะทำเป็นปลานิลผัดพริกแกง กินอร่อยกินดี เนื้อเยอะก้างน้อย ยิ่งปลานิลตัวใหญ่ในแหล่งน้ำใสตามทะเลสาบ เนื้อหวานไร้คาว อร่อยที่สุดแล้ว

สำหรับคนที่อยากแนวอยากเท่ แนะนำเลย กินปลาซักเกอร์!