ใช้แน่! มาตรการ 'เขตควบคุมโรคจากฝุ่นPM2.5' 8 จังหวัดเข้าขั้น Work From Home
สาธารณสุขประกาศใช้มาตรการ 'เขตควบคุมโรคจากฝุ่นPM2.5' โดยใช้อำนาจตาม พ.ร.บ.ควบคุมโรคฯ และโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2562 เป็นครั้งแรก! หากพื้นที่ไหนเกิน 75 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร คณะกรรมการฯ ออกคำสั่ง Work From Home ได้! หลังมีผู้ป่วยได้รับผลกระทบมากกว่า 1 ล้านราย
นายแพทย์ภาณุมาศ ญาณเวทย์สกุล อธิบดีกรมควบคุมโรค เผยในการแถลงของศูนย์ข้อมูลข่าวสารด้านสุขภาพ ฝุ่น PM 2.5 สธ. นำโดยนายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ว่าจากสถานการณ์ฝุ่นPM2.5 ที่เข้าขั้นเกินเกณฑ์มาตรฐานและกระทบสุขภาพประชาชนในหลายพื้นที่ โดยประกาศจากคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมชาติที่กำหนดค่าฝุ่นPM2.5 เฉลี่ย 24 ชั่วโมงให้ไม่เกิน 37.5 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร
พบว่าตั้งแต่เดือนตุลาคม-ธันวาคม 2567 ที่ผ่านมา มีกลุ่มผู้ป่วยได้รับผลกระทบมากถึง 1,048,015 ราย
โดยผู้ป่วยที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดคือ ผู้ป่วยปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคหลอดเลือดหัวใจตีบเฉียบพลัน ผิวหนังอักเสบ ตาอักเสบ และล่าสุดคือเรื่องเลือดกำเดาไหล
ทางกระทรวงสาธารณสุขโดยคณะรัฐมนตรีจึงเห็นควรจะมีการประกาศเขตพื้นที่ที่ต้องมีการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคจากฝุ่นPM2.5 ตามพระราชบัญญัติควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2562 โดยได้มีมติจากที่ประชุมคณะกรรมการฯ ที่ประชุมกันไปเมื่อวันที่ 22 มกราคม 2568 เป็นการประกาศพื้นที่โดยใช้อำนาจตามมาตรา 14(2) เสนอต่อคณะรัฐมนตรี
โดยจะแบ่งพื้นที่เป็น 2 ระดับ ได้แก่
1. เขตเฝ้าระวังและป้องกันจากฝุ่นPM2.5 : ดูจากค่าเฉลี่ยฝุ่นภายใน 24 ชม. มากกว่าหรือเท่ากับ 37.5 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร มาตรการคือ
- การสนับสนุนหน้ากากอนามัยให้แก่กลุ่มเปราะบางตามคำแนะนำของกรมควบคุมโรคและกรมอนามัย
- จัดเตรียมห้องปลอดฝุ่นในอาคารสถานที่ เช่น โรงพยาบาล โรงเรียน
- จัดเตรียมศูนย์รองรับผู้อพยพ ซึ่งเป็นกลุ่มเปราะบางเพื่อเข้าพักคอยจนกว่าจะยกเลิกประกาศ
- โรงพยาบาลจะต้องแจ้งการพบผู้ป่วยในกลุ่มโรคที่เฝ้าระวัง 4 กลุ่มต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ตามมาตรา 30(2)
2.เขตควบคุมโรคจากฝุ่นPM2.5 ค่าเฉลี่ยฝุ่นภายใน 24 ชม. มากกว่าหรือเท่ากับ 75 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร มาตรการเพิ่มเติมนอกจากข้อด้านบน คือ
- ออกประกาศ Work From Home ย้ำให้หน่วยงานให้ความสำคัญกับข้อนี้เป็นลำดับแรก
- งดกิจกรรมกลางแจ้งที่ต่อเนื่อง เพื่องดการสัมผัสฝุ่น
- ขอความร่วมมือจากเกษตรกร และเจ้าของสถานประกอบกิจการต่างๆ ผู้ประกอบการขนส่ง ผู้ประกอบการที่ก่อมลพิษ ดำเนินการลดฝุ่น
- เมื่อเป็นเขตควบคุมโรคจะใช้กลไกตามมาตรา 35 โดยคณะกรรมการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อมจังหวัด และของกรุงเทพมหานคร พิจารณาเสนออธิบดีกรมควบคุมโรคในการประกาศเขตพื้นที่เพื่อกำหนดหลักเกณฑ์ และวิธีการและเงื่อนไขการดูแลประชาชนในเขตพื้นที่นั้นเป็นการเฉพาะได้
ทั้งนี้ การใช้อำนาจตาม พ.ร.บ.ควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2562 ไม่เคยถูกใช้มาก่อน และนี่จะเป็นครั้งแรกที่มีการประกาศใช้จากกระทรวงสาธารณสุข โดยก่อนหน้านี้ได้มีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ (1 ก.พ. 2564) ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชื่อหรืออาการสำคัญของโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2563 ลงวันที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2563 โดยสาระสำคัญของประกาศคือ ให้ “โรคจากตะกั่วหรือสารประกอบของตะกั่ว” และ “โรคหรืออาการที่เกิดจากการสัมผัสฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน” เป็นโรคจากสิ่งแวดล้อม ตามพระราชบัญญัติควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2562 ทำให้การใช้อำนาจตาม พ.ร.บ.ฉบับนี้ ในการประกาศเขตพื้นที่ควบคุมโรคสามารถกระทำได้
ในส่วนของจังหวัดต่างๆ คณะกรรมการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อมจังหวัด สามารถแจ้งเรื่องมาที่กรมควบคุมโรคเพื่อประกาศใช้ได้เลย เนื่องจากเป็นการใช้อำนาจตามพระราชบัญญัติที่มี โดยขณะนี้ยังไม่มีจังหวัดไหนแจ้งเรื่องมายังกรมควบคุมโรค ซึ่งหากคณะกรรมการฯ ของแต่ละจังหวัดพิจารณาแล้วและพบว่ามีค่าเฉลี่ยฝุ่นเกิน 75 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร จะสามารถแจ้งเรื่องมายังอธิบดีกรมควบคุมโรคและประกาศพิจารณาการ Work From Home ได้ โดยอธิบดีกรมควบคุมโรคเน้นย้ำว่าจะเป็นมาตรการลำดับแรกๆ ที่จะนำมาปฏิบัติ
รายชื่อ 8 จังหวัดมีฝุ่นPM2.5 มากกว่าหรือเท่ากับ 75 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตรติดต่อกันเกิน 3 วัน
สรุปสถานการณ์ค่าฝุ่นPM2.5 วันนี้ ศูนย์ข้อมูลข่าวสารด้านสุขภาพ ฝุ่น PM 2.5 สธ.ระบุว่า มี 21 จังหวัดจากเมื่อวาน 15 จังหวัด เพิ่มขึ้น 6 จังหวัดที่ค่าฝุ่นเป็นสีแดงและกระทบต่อสุขภาพ
นอกจากนี้มี 8 จังหวัดที่ค่าฝุ่นมากกว่าหรือเท่ากับ 75 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตรติดต่อกันเกิน 3 วัน ได้แก่
- เพชรบุรี ติดต่อกัน 5 วัน
- สุโขทัย ติดต่อกัน 4 วัน
- สระบุรี ติดต่อกัน 4 วัน
- สมุทรสาคร ติดต่อกัน 4 วัน
- กรุงเทพมหานคร ติดต่อกัน 4 วัน
- พระนครศรีอยุธยา ติดต่อกัน 3 วัน
- ราชบุรี ติดต่อกัน 3 วัน
- ระยอง ติดต่อกัน 3 วัน
หากใช้หลักเกณฑ์ที่ทางกรมควบคุมโรคประกาศใช้อำนาจตาม พ.ร.บ.ควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2562 นี้ คณะกรรมการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อมจังหวัดและเขตกรุงเทพมหานคร ใน 8 จังหวัดดังกล่าว จะสามารถยื่นเรื่องต่ออธิบดีกรมควบคุมโรค และสามารถประกาศเขตควบคุมโรค เพื่อใช้มาตรการ Work From Home ได้!