ส่องอิทธิพลคนไทยในสหรัฐ คนน้อยกว่าแต่แรงกว่า

การ์ตูนเรื่อง Amphibia ฝีมือคนไทยจากค่ายดิสนีย์ ช่วยเผยแพร่วัฒนธรรมอาหารไทยสู่สายตาชาวโลก

เมื่อสองสามวันที่ผ่านมาทางค่ายดิสนีย์ได้ออกอากาศการ์ตูนแอนิเมชั่นเรื่อง  Amphibia ที่มีตัวเอกเป็นเด็กหญิงลูกครึ่งไทย-อเมริกันผิวสีน้ำผึ้งชื่อว่า แอนน์ บุญช่วย ที่บังเอิญได้หลุดไปอยู่ในโลกของกบพูดได้ แล้วเธอก็ได้เปิดร้านอาหารไทยที่นั่น ปรากฏว่าการ์ตูนเรื่องนี้ได้รับผลตอบรับดีมากที่สหรัฐ เพราะมีการสอดแทรกวัฒนธรรมและอาหารการกินของไทยเข้าไปด้วย

ทว่าที่เมืองไทยกลับมีกระแสดราม่าเรื่องสีผิวของ แอนน์ บุญช่วย ว่าเข้มเกินไป ไม่ตรงกับความเป็นจริง แต่ก็มีอีกฝั่งหนึ่งที่บอกว่าคนไทยควรจะภูมิใจกับผิวสีน้ำผึ้งที่สาวๆ อีกครึ่งค่อนโลกใฝ่ฝัน และภูมิใจกับการ์ตูนเรื่องนี้

การ์ตูนเรื่อง Amphibia ถือเป็นการ์ตูนเรื่องแรกที่ดิสนีย์ใช้ตัวเอกเป็นคนเชื้อสายไทย และเป็นครั้งที่ 3 ที่ใช้คาแรกเตอร์ของชาวเอเชีย ต่อจากมู่หลานและเจ้าหญิงจัสมิน ยิ่งไปกว่านั้นตัวการ์ตูนของ แอนน์ บุญช่วย ยังเกิดจากไอเดียของ แมตต์ บราลีย์ หนุ่มลูกครึ่งไทย-อเมริกัน ที่ได้ต้นแบบมาจากรูปสมัยเด็กๆ ของคุณยายที่เป็นคนไทย และยังได้ เบรนดา ซอง สาวลูกครึ่งไทยม้ง-อเมริกันมาพากย์เสียงของแอนน์ บุญช่วย เท่านี้ก็น่าจะเพียงพอให้คนไทยได้ภาคภูมิใจแล้ว

นอกเหนือจากนั้น การ์ตูนเรื่องนี้จะยิ่งทำให้อาหารไทยและวัฒนธรรมของเราเป็นที่รู้จักในสายตาคนอเมริกันมากขึ้นจากที่มีชื่อเสียงโด่งดังอยู่แล้ว เพราะในการ์ตูนยังมีการสอดแทรกการออกเสียงเมนูอาหารไทยที่ถูกต้องไว้ด้วย

จากข้อมูลสำมะโนประชากรของสหรัฐ ปัจจุบันมีคนไทยอาศัยอยู่ในสหรัฐราว 300,000 คน แต่กลับมีร้านอาหารไทยมากมายกระจายอยู่ทั่วสหรัฐ หรือแม้แต่ในร้านอาหารที่ไม่ใช่ร้านอาหารไทยยังมีเมนูอาหารไทยเสิร์ฟลูกค้าไม่ขาด จริงอยู่ว่าร้านอาหารไทยอาจจะไม่มากเมื่อเทียบกับร้านอาหารจีนหรือเม็กซิโก แต่เมื่อเทียบกับจำนวนประชากรแล้ว ชาวเม็กซิกัน-อเมริกันมีอยู่ราว 36 ล้านคน ชาวจีน-อเมริกันประมาณ 5 ล้านคน จึงไม่แปลกที่จะมีร้านอาหารของทั้งสองชาติผุดขึ้นมากมาย

ขณะที่คนไทยในสหรัฐมีไม่ถึง 1% ของคนเม็กซิโก แต่กลับมีร้านอาหารไทยประมาณ 5,342 แห่ง เมื่อเทียบกับร้านอาหารเม็กซิโกที่ราว 54,000 แห่ง ซึ่งมากกว่าถึง 10 เท่าตัว  พูดง่ายๆ คือ ถ้าเทียบอัตราส่วนชุมชนคนไทยในสหรัฐแล้ว ในสหรัฐมีร้นอาหารไทยมากกว่าร้านอาหารเม็กซิโกถึง 10 เท่า นั่นหมายความว่าวัฒนธรรมอาหารไทยมีผลกระทบกับคนอเมริกันในวงกว้าง แม้จะมีคนไทยอยู่ไม่มากก็ตาม

หลายคนอาจสงสัยว่าแล้วทำไมถึงได้มีร้านอาหารไทยในสหรัฐอยู่แทบจะทุกหัวมุมถนน

คงต้องย้อนกลับไปในช่วงปี 1950 และ 1960 ที่ทหารอเมริกันที่ถูกส่งตัวไปรบในสงครามเวียดนามมาแวะจอดเรือที่เมืองไทย ทหารกลุ่มนี้เป็นคนอเมริกันกลุ่มแรกๆ ที่ได้รู้จักและลิ้มลองอาหารไทย เมื่อคนกลุ่มนี้กลับบ้านเกิดก็ได้นำเรื่องราวของอาหารไทย และบางคนนำภรรยาชาวไทยกลับไปยังสหรัฐด้วย  อาหารไทยจึงค่อยๆ แจ้งเกิดบนแผ่นดินลุงแซม

Mark Padoongpatt อาจารย์ประจำภาควิชาเอเชียนและเอเชียน-อเมริกันศึกษา มหาวิทยาลัยเนวาดาลาสเวกัส และผู้เขียน Flavors of Empire: Food and the Making of Thai America ระบุว่าในช่วงปี 1980 เมืองลอสแองเจลิสกลายเป็นเบ้าหลอมของอาหารไทยในสหรัฐ จากบรรดาทหารที่กลับจากสงครามเวียดนาม จากนั้นอีกประมาณ 10-20 ปีก็มีกลุ่มนักเรียนไทยเดินทางไปศึกษาในลอสแองเจลิสและพื้นที่อื่นของสหรัฐ และเป็นคนไทยกลุ่มแรกๆ ที่เปิดร้านอาหารไทยเพื่อขายชุมชนคนไทยที่นั่น ก่อนจะค่อยๆ ขยับไปขายให้เจ้าถิ่น

Mark Padoongpatt บอกว่าจุดเปลี่ยนสำคัญก็คือ การเปิดร้าน Bangkok Market ในปี 1971 ซึ่งเป็นร้านแรกที่นำเข้าสินค้ากระป๋อง อาทิ กระชาย น้ำกระทิ ซอสปรุงรส เรียกว่าที่เมืองไทยใช้อะไรปรุงอาหารที่ Bangkok Market มีจำหน่ายทุกอย่าง ยิ่งช่วยให้อาหารไทยได้แจ้งเกิดที่เมืองลอสแองเจลิสได้สำเร็จ

ด้วยความที่ร้านอาหารไทยหลายแห่งตั้งอยู่ในย่านเวสต์ฮอลลีวู้ดซึ่งเป็นย่านของเซเลบคนดัง ร้านอาหารไทยเหล่านี้จึงมีโอกาสได้ต้อนรับลูกค้าคนดังหลายคน หนังสือของ Mark Padoongpatt ระบุว่า เดวิด เกฟเฟน มักจะแวะเวียนมารับประทานอาหารกลางวันที่ร้านอาหารไทยพร้อมๆ กับนักแสดงในสังกัดจนกลายเป็นลูกค้าประจำ บวกกับวัฒนธรรมในยุค 1980 ที่ผู้คนมักจะจับตาดูว่าซุป’ตาร์กินอะไร แต่งชุดอะไร แล้วก็เดินรอยตามคนดัง

ปัจจัยทั้งหมดนี้ทำให้วัฒนธรรมอาหารไทยกลายเป็นที่รู้จักของคนอเมริกันในวงกว้าง ซึ่งนำมาสู่การผุดขึ้นของร้านอาหารไทยทั่วสหรัฐ

ส่วนคนไทยเองถึงจะมีสัดส่วนน้อยนิดเมื่อเทียบกับประชากรเชื้อสายอื่น แต่คนอเมริกันเชื้อสายไทยกลับมีชื่อเสียงโด่งดังอยู่ในหลายวงการทั้งกีฬา การเมือง และบันเทิง ชื่อแรกที่คนไทยน่าจะคุ้นเคยที่สุดคงเป็น ไทเกอร์ วู้ดส์ นักกอล์ฟชื่อดังของโลกที่ตอนนี้กำลังพาครอบครัวเดินทางมาพักผ่อนที่ประเทศไทย ก่อนจะเดินทางกลับไปลุยศึกดิ โอเพ่น แชมเปี้ยนชิป ที่ประเทศไอร์แลนด์

คริสซี ทีเกน และจอห์น เลเจนด์ ภาพ : เอเอฟพี

หรือจะเป็นจากฝั่งการเมืองอย่าง ส.ว.แทมมี ดักเวิร์ธ ซึ่งเป็นหญิงอเมริกันเชื้อสายไทยคนแรกในประวัติศาสตร์การเมืองสหรัฐที่ได้รับการเลือกตั้งเข้าสู่สภาคองเกรส ส่วนในวงการบันเทิงคือ คริสซี ทีเกน นางแบบที่สร้างชื่อจากการถ่ายแบบกับนิตยสาร Sporst Illustrated และภรรยาของ จอห์น เลเจนด์ นักร้องชื่อดัง รวมทั้งคนรุ่นใหม่อย่าง แมตต์ บราลีย์ และเบรนดา ซอง ผู้สร้างและให้เสียง แอนน์ บุญช่วย