แม้จะเป็นดินแดนที่ร่ำรวยและมั่งคั่ง แต่ฮ่องกงยังขาดพิพิธภัณฑ์ดีๆ และเพิ่งจะมีโอกาสได้ยลพิพิธภัณฑ์พุทธศิลป์แห่งแรก จากความเมตตาของเจ้าสัวใหญ่ หลี่เจียเฉิง (เล๋ย์กาสิ่ง หรือลีกาชิง) มหาเศรษฐีอันดับหนึ่งแห่งฮ่องกง และบุคคลที่รวยที่สุดอันดับต้นๆ ของเอเชีย โดยเจ้าสัวเดินทางมาเปิดพิพิธภัณฑ์เมื่อวันที่ 27 มีนาคม

พิพิธภัณฑ์พุทธศิลป์แห่งนี้ตั้งอยู่ที่วัดฉือซานซื่อ (สำเนียงกวางตุ้งที่ใช้กันในฮ่องกงออกเสียงว่า ฉี่ซ้านจี) วัดนี้ตั้งอยู่ในเขตไต่โป๊ว หรือไทโป ทางด้านตะวันออกของคาบสมุทรซานไก้ หรือนิวเทอริทอรี่ของฮ่องกง นับเป็นอารามที่มีขนาดใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในฮ่องกง

ขนาดของวัดที่ใหญ่โตมโหฬาร รวมทั้งได้รับการออกแบบจากสถาปนิกที่มีฝีมือชั้นเยี่ยม จึงไม่น่าแปลกใจที่ผู้ที่บริจาคทุนทรัพย์ทั้งหมดเพื่อสร้างศาสนสถานนี้ขึ้นมาคือคนที่รวยที่สุดในฮ่องกง

ลีกาชิง เจียดเงินทองบริจาคสร้างวัดเป็นเงินถึง 1,500 ล้านเหรียญฮ่องกง พร้อมตั้งบริษัทรับเหมาก่อสร้างแห่งใหม่ เพื่อจัดการสร้างวัดฉี่ซ้านโดยเฉพาะ มีลูกชายที่ชื่อ วิกเตอร์ หรือเล๋ยจากเก่ย (หลี่เจ๋อจวี้) เป็นผู้บริหารบริษัท

ระหว่างการสร้างมีการต่อเติมและปรับเปลี่ยนต่างๆ มากมาย ทำให้ต้นทุนเพิ่มขึ้นสูงมาก แต่เจ้าสัวก็ไม่ยี่หระ ทั้งยังสร้างห้องพักส่วนตัวเป็นห้องกันกระสุนอย่างดีสำหรับเจ้าตัวมาพักปฏิบัติธรรม เพื่อความสะดวกและปลอดภัย ตามวิถีคนรวยที่ต้องระวังคนปองร้ายไว้ก่อน

ชื่อวัดที่ว่า "ฉือซาน" หมายถึง "เมตตาบรรพต" อันคำว่า เมตตา (ฉือ) และการุณย์ (เปย) นั้นเป็นคุณลักษณะ เป็นไวพจน์กับพระโพธิสัตว์กวนอิม ซึ่งทรงมีมหากรุณาใหญ่หลวงแก่สรรพสัตว์ คำว่า ฉือ หรือเมตตายังนิยมใช้ตั้งชื่อวัดในราชวงศ์ถังอีกด้วย เช่น วัดต้าฉือเอิน ในนครซีอาน ซึ่งเป็นสถานที่ที่พระถังซำจั๋งเคยพำนักและแปลคัมภีร์ทางพุทธศาสนาไว้มากมาย นับเป็นมงคลสถาน และคนรุ่นหลังมักนำชื่อนี้มาใช้ตั้งชื่อวัดวาอารามกัน รวมถึง วัดฉือซาน หรือในภาษากวางตุ้งออกเสียงว่า ฉี่ซ้าน

ทั้งนี้ วัดฉี่ซ้าน สามารถรองรับผู้มาเยือนได้ถึงวันละ 400-500 คน แต่จะไม่เปิดให้ผู้คนมาท่องเที่ยว รับเฉพาะผู้มาปฏิบัติธรรม หากคิดจะไปเยือนต้องแจ้งล่วงหน้าเท่านั้น เมื่อได้รัยอนุญาตให้ไปเยือนแล้วต้องปฏิบัติตามระเบียบอย่างเคร่งครัด เช่นห้ามถ่ายภาพ ห้ามสูบุหรี่ กินเหล้่า และกินเนื้อสัตว์

จุดเด่นของวัดฉี่ซ้าน คือรูปปฏิมาของพระโพธิสัตว์กวนอิมสูง 76 ม. หรือสูงเป็นอันดับสองของโลก ดูสวยงามเย็นตายิ่งนัก อาคารในพระอารามเกือบทั้งหมดสร้างด้วยสถาปัตยกรรมสมัยราชวงศ์ถัง อันเป็นยุคทองของศิลปะจีน สัดส่วนถูกต้อง แผนผังงดงาม แสดงถึงรสนิยมและศรัทธาของผู้สร้างอยู่ไม่น้อย อีกทั้งยังตั้งอยู่ในฮวงจุ้ยที่สมบูรณ์แบบ ด้านหลังเป็นภูผา ด้านหน้าเป็นท้องทะเล (อ่าวโทวโหล่ว) ตั้งอยู่บนไหล่ เขาแวดล้อมด้วยป่าละเมาะ สงบร่มรื่นยิ่งนัก

ไทคูนแห่งเครือบริษัท Hutchison Whampoa แม้จะรวยล้นฟ้า จับอะไรก็เป็นเงินเป็นทอง แต่กลับขึ้นชื่อในเรื่องวิถีชีวิตเรียบง่าย มัธยัสถ์ ใช้ของถูกๆ แต่งตัวเรียบๆ ทั้งยังชอบทำการกุศล แต่น่าสงสัยว่าอะไรที่ทำ หลี่เจียเฉิง ยอมสละเงินทองมากมายมหาศาลเพื่อสร้างวัดนี้

ในหนังสืออธิบายมูลเหตุการสร้างวัดฉือซาน หลีกาชิง เล่าว่า เขาเกิดศรัทธาซาบซึ้งในพระศาสนาอย่างยิ่ง หลังได้สดับวัชรเฉทิกปรัชญาปารมิตาสูตร (วัชรสูตร หรือจินกังจิง) ที่ว่า

"...สังขตธรรมทั้งปวง มีอุปมาดั่งความฝัน ดั่งภาพมายา ดั่งฟองน้ำ ดั่งเงา ดั่งน้ำค้าง และดั่งสายฟ้าแลบ ... " (วัชรปรัชญาปารมิตาสูตร สำนวนแปลของ เสถียร โพธินันทะ)

วัชรเฉทิกปรัชญาปารมิตาสูตร เป็นพระสูตรสำคัญของพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน สอนว่าสรรพสิ่งนั้นว่างเปล่า ประกอบด้วยขันธ์ 5 ล้วนแต่เป็นสุญญตา ไม่อาจยึดมั่นถือมั่นได้ เพราะตายไปไม่อาจนำสิ่งใดแม้แต่สิ่งเดียวติดตัวไปได้ นอกจากจิตที่สะสมกรรมดีและกรรมชั่ว

ลีกาชิง คงจะเห็นว่า แม้ตัวเองเป็นมหาเศรษฐีระดับโลก แต่ตายไปก็ไม่อาจนำเงินไปได้แม้แต่แดงเดียวกระมัง จิตใจจึงโน้มเอียงมาทางศาสนามากขึ้น

หลังเกิดความซาบซึ้งในรสพระธรรม คหบดีท่านนี้จึงบริจาคเงินเพื่อสร้างวัดใหญ่โต หวังจะช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ด้วยพุทธธรรรม นับว่า ท่านเจ้าสัวหลี่ ได้ปลูกเมตตาธรรมโพธิจิตไว้ในใจแล้ว

ไม่ว่าในทางธุรกิจหรือชีวิตส่วนตัวจะเป็นเช่นไรก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง

ภาพจาก 慈山寺 Tsz Shan Monastery