กลองดี ที่เอกราช

โดย...จารินี โกศะรถ

ถ้าเรานึกถึงเครื่องดนตรีที่มีเสียงเป็นเอกลักษณ์แสดงถึงความหนักแน่นและบอกจังหวะของเพลงนั้นๆ ได้เป็นอย่างดี สิ่งแรกที่เรานึกถึงคงเป็นเครื่องดนตรีที่มีชื่อว่า กลอง...

กลองเป็นเครื่องดนตรีประเภทตี ซึ่งมีหน้าที่หลักคือควบคุมจังหวะของวงดนตรี กลองเป็นเครื่องดนตรีที่มีความเก่าแก่ที่สุดในโลก ในวงดนตรีของไทยมีการใช้กลองหลายชนิด แต่ละชนิดมีลักษณะและที่มาแตกต่างกันไป ชนิดของกลองที่พบเห็นได้บ่อยคงจะเป็น กลองยาว

กลองยาวที่เราพบเห็นตามงานรื่นเริงหรือตามขบวนแห่ตามงานต่างๆ นั้น เราได้รับอิทธิพลมาจากประเทศพม่าในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ในขณะนั้นประเทศไทยมีการทำสงครามกับประเทศพม่าอยู่ ทหารพม่านิยมเล่นกลองยาวในเวลาพักช่วงการทำสงคราม

การเล่นกลองยาวให้เกิดความพลิ้วไหว ขนาดของกลองยาวและทักษะการใช้อวัยวะของร่างกายของผู้เล่น มีส่วนให้ผู้ชมเกิดความสนุกสนาน บางครั้งอาจมีการตีแบบโลดโผนตามอารมณ์และความสนุกสนานของผู้เล่น การเล่นกลองยาวในรูปแบบของวงดนตรีสามารถบ่งบอกถึงความพร้อมเพรียงและความสามัคคีของหมู่คณะได้อีกด้วย

เมื่อเราพูดถึงสถานที่ทำกลองยาวและกลองนานาชนิด หมู่บ้านเอกราช ต.เอกราช อ.ป่าโมก จ.อ่างทอง ยังคงมีการอนุรักษ์การทำกลองตั้งแต่สมัยโบราณจนเป็นที่รู้จักในนามหมู่บ้านกลอง แต่ผลงานที่มีชื่อเสียงโด่งดังมากที่สุด คือ หมู่บ้านเอกราชเป็นหมู่บ้านที่ผลิตกลองยาวมีคุณภาพดีที่สุด

อดีตของหมู่บ้านเอกราชเริ่มมีการทำกลองเมื่อราวปี พ.ศ. 2516 เมื่อพระภิกษุจากวัดใกล้เคียงได้วานให้ชาวบ้านช่วยกันขึงหนังกลองที่ชำรุดเสียใหม่ ซึ่งต่อมา ตาเพิ่ม ภู่ประดิษฐ์ ชาวบ้านที่ไปช่วยเกิดคิดขึ้นมาว่า หากการทำนาไม่ได้ผลก็ควรจะมีอาชีพเสริม จึงมีการเริ่มคิดทำกลองขาย โดยเริ่มจากการจ้างเพื่อนบ้านมาช่วยกันผลิต เมื่อกลองที่คนในหมู่บ้านช่วยกันผลิตเริ่มมีการขายได้มากขึ้น อาชีพการทำกลองจึงเริ่ม

แพร่หลายไปยังหลายๆ ครอบครัว วัสดุที่ทำหุ่นกลองคุณภาพดีของคนในหมู่บ้าน คือ ไม้ฉำฉา เพราะไม้ชนิดนี้เป็นไม้เนื้ออ่อนและขุดเนื้อไม้ได้ง่าย ส่วนหนังสัตว์ที่นำมาขึงส่วนใหญ่จะใช้หนังของวัว กลองที่หมู่บ้านเอกราชผลิตมีหลายประเภท ทั้งกลองยาว กลองเพล ตะโพน กลองทัด รำมะนา และกลองจิ๋ว ที่ผลิตขึ้นมาเพื่อเป็นของที่ระลึก

บริเวณสองฟากถนนของหมู่บ้านเอกราช ชาวบ้านส่วนใหญ่เปิดหน้าบ้านของตัวเองเป็นร้านขายกลอง โดยบางร้านทำกันเป็นอาชีพภายในครัวเรือน บางร้านอาจมีการจ้างเพื่อนบ้านมาช่วยกันเมื่อชิ้นงานเริ่มได้

รับความนิยม ซึ่งเราสามารถได้เห็นกรรมวิธีการทำกลองตั้งแต่การกลึงไม้เพื่อทำหุ่นกลอง การขึ้นกลอง การฝังหมุด และกลองที่ชาวบ้านผลิตสามารถสร้างความภาคภูมิใจกับคนในหมู่บ้านเอกราชเป็นอย่างมาก คือ คนในชุมชนสามารถผลิตกลองคุณภาพดีส่งออกไปขายยังนานาประเทศ ซึ่งทำให้เกิดรายได้ให้แก่ชาวบ้านภายในท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี