‘วิถีไทย’ แบรนด์สินค้าช่วยสังคม

 

แม้จะเป็นนักธุรกิจแต่ถ้ามีใจอยากจะช่วยเหลือสังคมจริงๆ แล้วละก็ คุณก็สามารถใช้ส่วนหนึ่งของธุรกิจนั้นกระจายรายได้ไปสู่ชุมชนได้เช่นกัน

 

เหมือนอย่าง “วัธ” จิรโรจน์ พจนาวราพันธุ์หนุ่มหล่อเจ้าของแบรนด์วิถีไทย (VT Thai) ก็เป็นอีกผู้หนึ่งที่ทำธุรกิจและสร้างแบรนด์ของตัวเอง พร้อมกับคำนึงถึงการสร้างรายได้จากงานฝีมือให้กับชุมชนในท้องถิ่นด้วย

 

“จุดเริ่มต้นของแบรนด์วิถีไทยมาจากการที่ผมต้องเดินทางไปติดต่อธุรกิจในต่างจังหวัดอยู่บ่อยครั้ง และในหลายพื้นที่เกือบทั่วทั้งประเทศ ผมก็มักจะเห็นสินค้าประเภทงานจักสานวางขายเรียงรายข้างทาง โดยงานแต่ละชิ้นถือเป็นงานฝีมือที่ต้องใช้ทักษะในการทำทั้งสิ้น แต่คนขายที่เป็นกลุ่มชาวบ้านในท้องถิ่น ส่วนใหญ่กลับเลือกที่จะขายแบบตัดราคากัน

 

ขณะที่ในต่างประเทศสินค้ากลุ่มนี้จะสามารถขายได้ในราคาที่ดีกว่านี้มาก เพราะคนต่างชาติส่วนใหญ่ชื่นชอบในความสวยงามคลาสสิกของงานจักสานที่เกิดจากฝีมือหรือแฮนด์เมด เลยทำให้สามารถขายได้ในราคาที่สูง โดยลูกค้าแทบจะไม่ต่อราคาเลยด้วยซ้ำ”

 

ความตั้งใจเดิมนอกจากการสร้าง Thai Handicraft Marketplace ให้ทั่วโลกรู้จักและยอมรับแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่วัธและวิถีไทยมองว่าเป็นภารกิจสำคัญก็คือ การเป็นส่วนหนึ่งที่จะเข้ามาช่วยรักษาและสืบสานวิถีชีวิตและภูมิปัญญาท้องถิ่นแบบไทยๆ เอาไว้ไม่ให้สูญหาย

 

“ก่อนที่ทุกคนจะมองข้ามและหันหลังให้กับสิ่งที่คนทั่วโลกมองเห็นคุณค่าและความสวยงาม แต่ในสายตาคนไทยด้วยกันกลับมองว่าเป็นสิ่งธรรมดาที่พบเห็นได้ทั่วไป จนบางครั้งหลายคนก็ลืมที่จะให้ความสำคัญ”

 

วัธ บอกว่า จุดประสงค์หลักของเขาไม่ได้อยู่ที่การทำสินค้าที่ขายดีที่สุด หรือต้องการทำให้แบรนด์โด่งดังที่สุด แต่เขาอยากสร้างรอยยิ้มให้กับชาวบ้าน โดยการใช้ความรู้ทั้งหมดที่มีเพื่อให้ชาวบ้านสามารถหาเลี้ยงชีพได้ด้วยการใช้ความรู้และความสามารถที่ถูกถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษของพวกเขา

 

“หน้าที่ของเรา คือการเป็นตัวกลางที่ช่วยพัฒนารูปแบบของสินค้า และช่วยให้ชาวบ้านมีช่องทางในการขายสินค้ามากขึ้น แต่คงไว้ซึ่งกรรมวิธีการผลิตและวัตถุดิบแบบดั้งเดิม เราเชื่อในฝีมือของชาวบ้านและเห็นเขาเป็นเพื่อนร่วมงานมากกว่าคนงาน ความสวยงามของสินค้าที่ถูกถักทอขึ้นจากฝีมืออันประณีต มีมนต์เสน่ห์ที่ไม่มีเครื่องจักรใดสามารถลอกเลียนแบบได้

 

อีกสิ่งหนึ่งที่เราภูมิใจในความเป็นไทยก็คือ การได้เกิดมาบนแผ่นดินอันอุดมสมบูรณ์ที่ถูกแต่งแต้มไปด้วยสีสันจากธรรมชาติรอบตัว ซึ่งเป็นเสมือนคลังวัตถุดิบที่ช่างฝีมือท้องถิ่นจับมาถักทอและร้อยเรียงออกเป็นเครื่องจักสานหลากชนิด วัตถุดิบเหล่านี้มีสีสันที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับภูมิลำเนาที่มันเติบโตขึ้น เช่น กระจูด ซึ่งขึ้นอยู่ในภาคกลางและภาคใต้จะมีสีที่ต่างกัน

 

เนื่องจากกระจูดในภาคกลางจะถูกพอกด้วยโคลนขาวจากภูเขา ทำให้มีสีนวลกว่ากระจูดในภาคใต้ ซึ่งมักมีสีเข้มกว่าเพราะถูกพอกด้วยโคลนสีดำ มันคงน่าเสียดายหากเราพยายามที่จะควบคุมสีสันที่เกิดจากธรรมชาติเหล่านี้ให้กลายเป็นเฉดสีเดียวกันทั้งหมด เพราะมันช่วยบ่งบอกถึงอัตลักษณ์ของแต่ละชุมชน รวมถึงเล่าเรื่องราวของภูมิประเทศที่มันเติบโตขึ้นด้วย”

 

วัธ เสริมว่า งานจักสานเหล่านี้คนในต่างประเทศชื่นชมและมองเห็นว่ามีความคลาสสิก ขณะที่คนไทยหลายหมื่นหมู่บ้านทั่วประเทศสามารถทำกันเองเพื่อเก็บไว้ใช้ในครัวเรือน ซึ่งสามารถนำมาต่อยอดได้ เมื่อเพิ่มดีไซน์ เพิ่มการตลาด สร้างเป็นรายได้ให้กับครอบครัว และสามารถขายได้ในราคาที่สูงขึ้น

 

“ในสังคมไทยถ้าพูดถึงงานจักสาน คนในยุคสมัยนี้อาจจะมองว่าเป็นสิ่งของไกลตัว ไม่ทันสมัย หรือเป็นแค่ของใช้ในครัวเรือนเท่านั้น เราจะเห็นงานจักสานมากมายตามร้านค้าต่างๆ ยิ่งในต่างจังหวัดด้วยแล้ว งานจักสานแบบไทยๆ นั้นมีอยู่มากมาย ไม่ว่าจะเป็นกระติบข้าวเหนียว ตะกร้า กระบุง ซึ่งก็เป็นงานจักสานในรูปแบบที่เราคุ้นเคยกันเป็นอย่างดีจนชินตาและดูไม่น่าสนใจ นั่นด้วยเพราะวิถีชีวิตของเราเปลี่ยนไป สินค้าประเภทนี้ไม่ได้มีความจำเป็นอะไรกับสังคมสมัยใหม่มากนักงานจักสานจึงค่อยๆ เลือนหายไป”

 

วัธ บอกว่า จริงๆ แล้วงานจักสานมีความสวยงามประณีต บ่งบอกถึงเอกลักษณ์และวัฒนธรรมของชุมชนนั้นๆ ได้อย่างดี เพียงแค่สิ่งที่ยังขาดหายไปก็คือการออกแบบ

 

“เราจะออกแบบอย่างไรให้งานจักสานธรรมดาๆ ดูน่าสนใจ และมีประโยชน์มากกว่าแค่การใช้สอยในครัวเรือน วิถีไทยจึงนำเอาการออกแบบเข้ามาช่วยเติมเต็มในจุดที่ขาดหายไปให้กับงานจักสานไทย โดยเข้าไปช่วยออกแบบร่วมกับนักออกแบบไทยรุ่นใหม่ และพัฒนาสินค้ารูปแบบใหม่ที่มีดีไซน์เป็นเอกลักษณ์และทันสมัยมากยิ่งขึ้น แต่ยังคงคุณค่าของงานจักสานเอาไว้ได้อย่างดี จนสินค้าที่ออกแบบใหม่ภายใต้แบรนด์วิถีไทยเป็นที่รู้จักและยอมรับจากตลาดทั้งในและต่างประเทศมากขึ้นเรื่อยๆ”

 

นอกจากการออกแบบแล้ว การทำการตลาดก็เป็นอีกสิ่งที่มีความสำคัญ เมื่อสินค้าได้รับการออกแบบมาอย่างดีแล้ว แต่ขาดการเข้าถึงกลุ่มลูกค้า วัธชี้ว่าก็ดูจะไม่มีประโยชน์อะไร ดังนั้นวิถีไทยจึงเข้ามาดูแลเพิ่มเติมในเรื่องของการตลาด เพื่อทำให้สินค้าทั้งในแบบดั้งเดิมและสินค้าที่ออกแบบใหม่สามารถเข้าถึงลูกค้าทั่วโลกได้อย่างถูกกลุ่มเป้าหมาย

 

“ลูกค้าเองก็ได้สินค้าตรงตามความต้องการชาวบ้าน และคนในชุมชนต่างก็มีรายได้เพิ่มขึ้น และยังช่วยสานต่องานจักสานต่อไปได้อีกด้วย”