ลงทุนสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหว หัวใจแกร่งสร้างเมืองปลอดภัย

เหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 8.2 แมกนิจูด ซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ที่ประเทศเมียนมา เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 ได้สร้างแรงสั่นสะเทือนที่รับรู้ได้อย่างชัดเจนในหลายพื้นที่ของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล 

แรงสั่นไหวครั้งนี้ไม่เพียงแต่สร้างความตื่นตระหนกให้กับประชาชนเท่านั้น แต่ยังเน้นย้ำถึงความสำคัญของการมีระบบเฝ้าระวังและรับมือภัยพิบัติทางธรรมชาติที่มีประสิทธิภาพ 

ประเทศไทยตั้งอยู่ใกล้กับรอยเลื่อนสำคัญ เช่น รอยเลื่อนสะแกงในเมียนมา ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่หลายครั้งในอดีต

การที่แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวในประเทศเพื่อนบ้านส่งผลกระทบมาถึงกรุงเทพฯ ได้ แสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงของภัยพิบัติในระดับภูมิภาคและความจำเป็นในการเตรียมพร้อมรับมืออย่างจริงจัง   

ดินอ่อนกรุงเทพฯ ปัจจัยเสี่ยงขยายคลื่นสั่นสะเทือน

ลักษณะทางธรณีวิทยาของดินในพื้นที่กรุงเทพมหานครเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้เมืองหลวงแห่งนี้มีความเสี่ยงต่อผลกระทบจากแผ่นดินไหว

แม้ว่ากรุงเทพฯ จะอยู่ห่างไกลจากแหล่งกำเนิดแผ่นดินไหวโดยตรง แต่ดินอ่อนที่เป็นชั้นดินส่วนใหญ่ของกรุงเทพฯ สามารถขยายคลื่นความสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในระยะไกลได้ 

ดินอ่อนกรุงเทพฯ ซึ่งประกอบด้วยชั้นดินเหนียวอ่อนที่มีความหนาประมาณ 15-20 เมตร สามารถทำให้คลื่นความถี่ต่ำซึ่งเดินทางได้ไกลเกิดการขยายตัวได้

ปรากฏการณ์นี้คล้ายคลึงกับเหตุการณ์แผ่นดินไหวในเม็กซิโกปี 2528 ซึ่งแรงสั่นสะเทือนที่เกิดขึ้นไกลถึง 350 กิโลเมตร ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อเม็กซิโกซิตี้เนื่องจากลักษณะของดิน คลื่นความถี่ต่ำเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะสอดคล้องกับความถี่ธรรมชาติของอาคารสูง (ประมาณ 6-15 ชั้น) ในกรุงเทพฯ ทำให้เกิดการสั่นพ้องและสร้างความเสียหายได้มากยิ่งขึ้น

ความแตกต่างระหว่างชั้นดินอ่อนและชั้นหินแข็งที่อยู่ลึกลงไปใต้กรุงเทพฯ ยังเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการขยายตัวของคลื่นแผ่นดินไหวด้วย 

สถานีตรวจวัดแผ่นดินไหว เฝ้าระวัง แจ้งเตือนภัย

สถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการตรวจจับ เฝ้าระวัง และวิเคราะห์ข้อมูลแผ่นดินไหว . เครื่องมือหลักในสถานีเหล่านี้คือไซสโมกราฟ ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่มีความไวสูงในการบันทึกการเคลื่อนที่ของพื้นดินที่เกิดจากคลื่นแผ่นดินไหว

เมื่อเกิดแผ่นดินไหว จะมีคลื่นสองประเภทหลักที่แผ่กระจายออกมาคือ คลื่นปฐมภูมิ (P-waves) ซึ่งเดินทางเร็วกว่า และคลื่นทุติยภูมิ (S-waves) ซึ่งสร้างความเสียหายมากกว่า

สถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวที่ติดตั้งเป็นเครือข่ายจะสามารถจับเวลาการมาถึงของคลื่นเหล่านี้จากหลายจุด ทำให้นักวิทยาศาสตร์สามารถระบุตำแหน่งศูนย์กลาง ความลึก และขนาดของแผ่นดินไหวได้อย่างแม่นยำ

ข้อมูลที่ได้จากการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่องนี้มีความจำเป็นอย่างยิ่งในการประเมินสถานการณ์และแจ้งเตือนภัยล่วงหน้า เพื่อลดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน 

จากสถานีตรวจวัดฯ สู่การยกระดับกฎหมายควบคุมอาคาร

ข้อมูลที่ได้จากสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวไม่เพียงแต่มีประโยชน์ในการแจ้งเตือนภัยเท่านั้น แต่ยังมีส่วนสำคัญในการปรับปรุงกฎหมายควบคุมอาคารให้มีความสามารถในการต้านทานแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวได้ดียิ่งขึ้น

กฎหมายควบคุมอาคารมีบทบัญญัติเกี่ยวกับข้อกำหนดด้านการออกแบบและการก่อสร้างอาคารให้สามารถทนทานต่อแรงแผ่นดินไหวในระดับต่างๆ ได้

ข้อกำหนดเหล่านี้มักอ้างอิงจากข้อมูลความเสี่ยงแผ่นดินไหวในแต่ละพื้นที่ ซึ่งได้มาจากการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติของแผ่นดินไหวในอดีต รวมถึงข้อมูลการสั่นสะเทือนของพื้นดินที่ตรวจวัดได้จากสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหว

เหตุการณ์แผ่นดินไหวในอดีต เช่น แผ่นดินไหวที่นอร์ธริดจ์ในปี 1994 ได้นำไปสู่การปรับปรุงกฎหมายควบคุมอาคารอย่างมีนัยสำคัญ เพื่อแก้ไขจุดอ่อนที่พบในการก่อสร้างอาคารบางประเภท

การวิเคราะห์ข้อมูลจากสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวช่วยให้นักวิทยาศาสตร์และวิศวกรเข้าใจถึงลักษณะการสั่นสะเทือนของพื้นดินในแต่ละพื้นที่ได้ดีขึ้น ซึ่งนำไปสู่การกำหนดค่าสัมประสิทธิ์การออกแบบที่เหมาะสมและแม่นยำยิ่งขึ้นสำหรับอาคารประเภทต่างๆ

การทบทวนและปรับปรุงกฎหมายควบคุมอาคารอย่างต่อเนื่องโดยอิงจากข้อมูลแผ่นดินไหวล่าสุดจึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อความปลอดภัยของประชาชน 

เครือข่ายทั่วไทย หัวใจสำคัญประเมินความเสี่ยง

การมีเครือข่ายสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวที่ครอบคลุมทั่วประเทศเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการตรวจจับแผ่นดินไหวขนาดเล็ก ซึ่งอาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงการสะสมพลังงานในเปลือกโลกและนำไปสู่แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ในอนาคต

ประเทศไทยได้มีการติดตั้งเครือข่ายสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวที่ประกอบด้วยสถานีตรวจวัดความไหวสะเทือน สถานีตรวจวัดความเร่งของพื้นดิน สถานีวัดระดับน้ำทะเล และสถานี GPS เพื่อให้ครอบคลุมการเฝ้าระวังแผ่นดินไหวและสึนามิอย่างครบวงจร

สถานีเหล่านี้ตั้งอยู่ในพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศ รวมถึงสถานีเจาะสำรวจใต้ดินในกรุงเทพฯ เพื่อศึกษาลักษณะการสั่นสะเทือนของดินอ่อนในเมืองหลวงโดยเฉพาะ

ข้อมูลจากเครือข่ายนี้ช่วยให้สามารถประเมินความเสี่ยงแผ่นดินไหวในแต่ละพื้นที่ได้อย่างแม่นยำมากขึ้น และนำไปสู่การวางแผนและกำหนดมาตรการรับมือภัยพิบัติที่เหมาะสมกับแต่ละภูมิภาค   

สถานีตรวจวัดแผ่นดินไหว ลดความสูญเสียในกรุงเทพฯ
 
สำหรับกรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นเมืองที่มีประชากรหนาแน่นและมีอาคารสูงจำนวนมาก การมีสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหวที่มีประสิทธิภาพจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการลดความสูญเสียจากเหตุการณ์แผ่นดินไหว 

สถานีเหล่านี้ทำหน้าที่ตรวจจับ เฝ้าระวัง และวิเคราะห์ข้อมูลการสั่นสะเทือนของพื้นดินในเขตเมืองหลวงอย่างละเอียด ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญในการประเมินความเสี่ยงและคาดการณ์ความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นกับอาคารและโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ

ข้อมูลที่ได้ยังสามารถนำไปใช้ในการวางแผนและปรับปรุงมาตรการรับมือภัยพิบัติที่เหมาะสมกับบริบทของกรุงเทพฯ เช่น การปรับปรุงแผนอพยพ การเตรียมความพร้อมของหน่วยงานฉุกเฉิน และการเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจของประชาชนเกี่ยวกับการปฏิบัติตนเมื่อเกิดแผ่นดินไหว    

สถานีตรวจวัดแผ่นดินไหว หัวใจแกร่งสร้างเมืองปลอดภัย

ดร.ไพบูลย์ นวลนิล รองอธิการบดีฝ่ายวางแผนและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา นักแผ่นดินไหววิทยา กล่าวว่า "สถานีตรวจแผ่นดินไหวเป็นเรื่องที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการตรวจจับ เฝ้าระวัง และวิเคราะห์ข้อมูลแผ่นดินไหวซึ่งมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการประเมินสถานการณ์และแจ้งเตือนภัยล่วงหน้า เพื่อลดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน"

เหตุการณ์แผ่นดินไหวในเมียนมาที่ส่งผลกระทบถึงกรุงเทพมหานครในครั้งนี้ เป็นเครื่องเตือนใจถึงความเสี่ยงจากภัยพิบัติทางธรรมชาติที่ประเทศไทยต้องเผชิญ

การลงทุนในเครือข่ายสถานีตรวจวัดแผ่นดินไหว ที่ทันสมัยและครอบคลุมทั่วประเทศ รวมถึงการนำข้อมูลที่ได้มาใช้ในการปรับปรุงกฎหมายควบคุมอาคารอย่างต่อเนื่อง เป็นมาตรการสำคัญที่จะช่วยยกระดับความปลอดภัยและลดความสูญเสียจากแผ่นดินไหวในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น กรุงเทพมหานคร

การมีระบบเฝ้าระวังและแจ้งเตือนภัยที่มีประสิทธิภาพ ควบคู่ไปกับการมีอาคารและโครงสร้างพื้นฐานที่แข็งแรง จะเป็นเกราะป้องกันสำคัญที่ช่วยให้ประเทศไทยสามารถรับมือกับภัยพิบัติทางธรรมชาติได้อย่างมั่นใจมากยิ่งขึ้น