“Pannana” มากกว่าการดูหนัง คือยกระดับความเท่าเทียมของผู้พิการทางสายตา

การรับชมภาพยนตร์ ถือเป็นกิจกรรมสันทนาการยอดนิยมที่มอบความเพลิดเพลิน ผ่อนคลาย แก่ผู้ชมทั่วไป  ไม่ว่าจะเป็นภาพอันสวยงาม เสียงเพลงประกอบ และเรื่องราวอันน่าติดตาม ล้วนดึงดูดให้ผู้รับชมอย่างเราๆจมดิ่งไปกับอรรถรสของแสงสีเสียง ทว่า ประสบการณ์การเหล่านั้น กลับแตกต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง สำหรับผู้พิการทางสายตา

อุปสรรคสำคัญประการแรกที่ผู้พิการทางสายตาต้องเผชิญหากต้องรับชมภาพยนต์สักเรื่อง คือ การเข้าถึงภาพ  ฉากอันงดงาม อารมณ์ตัวละครที่สื่อผ่านสีหน้าท่าทาง ล้วนเป็นสิ่งที่พวกเขาไม่อาจสัมผัสได้ การรับชมภาพยนตร์จึงกลายเป็นการฟังเสียงประกอบ ดนตรี และบทสนทนา เท่านั้น

อย่างไรก็ตาม ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทคโนโลยี "เสียงบรรยายภาพ" (Audio Description - AD) เปรียบเสมือนแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์ โดยเสียงบรรยายจะบรรยายฉาก ตัวละคร เสื้อผ้า บรรยากาศ ประกอบกับเสียงบทพูดช่วยให้ผู้พิการทางสายตาสามารถเข้าใจเนื้อเรื่องและจินตนาการถึงภาพต่างๆ ได้

Pannana (พรรณนา) แอปพลิเคชั่นยกระดับความเท่าเทียม

“ Pannana (พรรณนา)” แอปพลิเคชั่นจากคนไทยเพื่อคนไทย ซึ่งเกิดจากความร่วมมือของ บริษัท เอส เอฟ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน), บริษัท จีดีเอช ห้าห้าเก้า จำกัด, บริษัท กล่องดินสอ จำกัด และ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ถือเป็นแอปพลิเคชันที่เกิดจากการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีเพื่อยกระดับการใช้ชีวิตของผู้พิการทางสายตาให้เท่าเทียมกับคนปกติ ด้วยการช่วยสร้างภาพจินตนาการจากการฟังการบรรยายภาพด้วยเสียง ซึ่งเรียกว่า “เสียงบรรยายภาพ” ทำให้ผู้พิการทางสายตาสามารถรับชมเรื่องราวได้อย่างมีอรรถรส โดยในตัวแอปพลิเคชันจะมีรายการสารบัญเสียงบรรยายภาพของภาพยนตร์แต่ละเรื่อง 

สำหรับหลักการทำงานของตัวแอปฯ เมื่อผู้ใช้งานเริ่มเข้าไปในโรงภาพยนตร์ ผู้ใช้สามารถกดเชื่อมต่อเสียงบรรยายภาพได้ทันที โดย Pannana จะเริ่มฟังเสียงของภาพยนตร์ที่กำลังฉายอยู่ จากนั้นเสียงที่แอปพลิเคชันตรวจจับได้จะส่งต่อไปที่  Cloud database ที่ทางผู้พัฒนาใส่ข้อมูลเส้นเสียงต้นฉบับของภาพยนตร์เพื่อใช้เทียบไว้เรียบร้อยแล้ว จากนั้นข้อมูลจะถูกส่งกลับมาที่แอปพลิเคชัน เพื่อบอกว่าขณะภาพยนตร์เรื่องนี้กำลังเล่นอยู่นาทีที่เท่าไหร่ และแอปพลิเคชันจะเปิดเล่นเสียงบรรยายภาพที่ตรงกันขึ้นมา

สำหรับเสียงบรรยายที่อยู่ในแอปพลิเคชันเป็นเสียงบรรยายภาพที่มีการเขียนบทและอัดเสียงไว้ก่อนล่วงหน้า การบรรยายภาพด้วยเสียงให้กับผู้พิการทางการเห็นได้ยินนั้นเป็นการบรรยายรายละเอียดที่ถูกเล่าเรื่องไว้ด้วยภาพ ลักษณะของสถานที่ ตัวละคร สีหน้า ท่าทาง อารมณ์ของตัวละคร ที่แสดงออกมาเป็นภาพ ในขณะที่ไม่มีเสียงสนทนาของตัวละคร ทำให้ผู้พิการทางการเห็น แม้มองไม่เห็นภาพที่กำลังเกิดขึ้นบนจอ ก็สามารถรับรู้และเข้าใจถึงเนื้อเรื่องได้ ดูภาพยนตร์สนุกขึ้น ได้อรรถรสมากขึ้น ทั้งนี้ เพื่อไม่ให้เป็นการรบกวนผู้ชมท่านอื่นๆ ผู้พิการทางการมองเห็นควรใส่หูฟังข้างหนึ่ง เพื่อฟังเสียงบรรยายภาพจาก Pannana ขณะที่อีกข้างหนึ่งฟังเสียงจากภาพยนตร์

Pannana (พรรณนา) เกิดขึ้นได้อย่างไร? 

คุณฉัตรชัย อภิบาลพูนผล ผู้ก่อตั้ง และ ซีอีโอ บริษัท กล่องดินสอ จำกัด เผยว่า แอปพลิเคชั่น PANNANA เกิดมาจากความคิดที่เราอยากให้ผู้พิการทางสายตาสามารถรับชมภาพยนตร์ได้ ซึ่งเป็นกิจกรรมทางสังคมที่คนทั่วไปสามารถทำได้ง่ายมาก อยากเดินทางไปรับชมเมื่อไหร่ก็ได้ แต่กับผู้พิการทางสายตานั้นตรงกันข้าม ก่อนหน้าที่จะมี PANANA การรับชมภาพยนตร์ของผู้พิการทางสายตาจะทำได้โดยการฟังเสียงบรรยายภาพพิเศษหรือเรียกว่าเสียง Audio Description: AD ซึ่งจะต้องปิดโรงภาพยนตร์ทั้งโรงแล้วให้คนตาบอดไปดู แล้วภาพยนตร์ก็จะมีเสียงบรรยายภาพอยู่ในเนื้อเรื่อง แต่ปัญหาก็คือต้องใช้ต้นทุนสูง ทั้งต้นทุนเราเอง ต้นทุนของโรง ต้นทุนภาพยนตร์ และจัดได้ไม่บ่อยครั้ง 

ตนเลยคิดว่าจะทำอย่างไรได้บ้างเพื่อให้คนตาบอดสามารถดูภาพยนตร์ได้ทุกที่ ทุกเวลา และที่สำคัญคือพวกเขาไม่ถูกแบ่งแยก โดยไม่ต้องเปิดรอบพิเศษให้เขาสามารถที่จะนั่งดูพร้อมกับเพื่อนตาดีของเขาไปพร้อมๆ กัน

ตนลองมาหลายวิธีจนพบว่า คนตาบอดเข้าถึงสมาร์ทโฟนเยอะ เลยเป็นที่มาว่าทำอย่างไร ที่จะทำให้สมาร์ทโฟนทำให้เขาดูภาพยนตร์ได้ ตอนแรกตนคิดว่าเราจะเปิดเสียงบรรยายภาพพร้อมกับภาพยนตร์ได้ไหม หรือต้องกดตรงไหนที่เริ่มพร้อมในภาพยนตร์ไปเลย จนกระทั่งมาเจอแอปพลิเคชั่นที่ชื่อ Shazam ซึ่ง เป็นแอปฯ ที่บอกชื่อเพลงเมื่อเราเล่นเพลง ก็ใช้โมเดลเดียวกันนี้สร้างแอปฯ “PANNANA” ขึ้นมา แต่สิ่งที่พิเศษไปมากกว่านั้นคือตัวแอปฯ จะบอกได้ว่าภาพยนตร์นี้เล่นถึงวินาทีที่เท่าไหร่แล้ว พอรู้วินาทีเราก็สามารถเล่นเสียงที่บรรยายภาพได้ตรงกับ ภาพยนตร์ได้ ทำให้ผู้พิการทางสายตาสามารถเดินเข้าไปในโรงภาพยนตร์รอบเดียวกับคนสายตาปกติ แล้วกดแอปพลิเคชั่นเพียง 1 ปุ่มเท่านั้น ก็สามารถรับชมภาพยนตร์รอบไหนก็ได้ กับใครก็ได้ โดยไม่ต้องมีการแบ่งแยกอีกต่อไป

แนวคิดของแอปพลิเคชั่น Pannana นี้ถือว่าเป็นเทคโนโลยีที่ช่วยผลักดันความเท่าเทียมทางสังคม ลดความเหลื่อมล้ำ  ทำให้ผู้พิการทางสายตาสามารถเข้ามาดูภาพยนตร์ในโรงภาพยนตร์ได้แบบคนทั่วไป