จิตอาสาพระราชทาน ‘เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ’

โดย  พรเทพ เฮง

สังคมไทยในอดีตเป็นสังคมที่คนมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อกัน ในรอบปีสองปีที่ผ่านมา อารมณ์ความรู้สึกเหล่านี้ได้หวนคืนกลับมาอีกครั้งหนึ่ง

ภาพของความสมัครสมานร่วมมือร่วมใจของประชาชนชาวไทยมีให้เห็นอย่างสม่ำเสมอตามพื้นที่สาธารณะต่างๆ ผ่านโครงการ “หน่วยพระราชทานและประชาชนจิตอาสา เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ที่ได้ร่วมกิจกรรมบำเพ็ญสาธารณประโยชน์เฉลิมพระเกียรติ ซึ่งในภาพเป็นจิตอาสาที่สวมเสื้อ ธ สถิตในดวงใจไทยนิรันดร์ สวมหมวกสีฟ้า และผ้าพันคอสีเหลือง

จิตอาสา (Voluntary) มีที่มาจากการรวมกันของคำสองคำ คือคำว่า “จิต” และคำว่า “อาสา” จิต หมายถึง จิตใจหรือความรู้สึกนึกคิด ส่วน อาสา นั้น หมายถึงการทำสิ่งใดด้วยความสมัครใจโดยไม่มีผู้ใดบังคับ

เมื่อนำสองคำมารวมกันก็กลายเป็น “จิตอาสา” ซึ่งหมายถึง การกระทำสิ่งใดก็ตามที่เป็นการช่วยเหลือผู้อื่นด้วยความสมัครใจโดยไม่หวังสิ่งใดตอบแทน ไม่ว่าจะเป็นการช่วยเหลือด้วยแรงกายหรือสิ่งของเงินทอง การเห็นประโยชน์ส่วนรวมสำคัญ จำเป็นมากกว่าประโยชน์ส่วนตน มีความเสียสละเพื่อส่วนรวม โดยสามารถสรุปพฤติกรรมของผู้มีจิตอาสาได้ดังนี้

 มีจิตใจเมตตาและเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อผู้อื่น เข้าช่วยเหลือหรืออำนวยความสะดวกเท่าที่ตนเองสามารถทำได้ ทั้งกำลังกาย กำลังทรัพย์ กำลังใจโดยไม่หวังผลตอบแทน หรือกระทั่งการให้ความรู้คำแนะนำ ล้วนแล้วแต่เป็นการช่วยเหลืออย่างจิตอาสาทั้งสิ้น

 มีจิตใจเสียสละ เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน เสียสละเวลาเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อสังคม

 มีจิตใจมุ่งมั่นเพื่อพัฒนาสังคมให้ดีขึ้น มีพฤติกรรมที่ใฝ่หาความรู้และเพียรพยายามที่จะแก้ไขปัญหาของส่วนรวม โดยไม่ขัดกับระเบียบวินัย กฎหมาย และศีลธรรมอันดีงาม

 มีจิตสาธารณะ มีการประพฤติปฏิบัติที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวมอยู่เสมอ รวมถึงการเข้าร่วมหรือให้ความร่วมมือกับชุมชนหรือสังคม ช่วยเป็นหูเป็นตาดูแลรักษาสมบัติที่เป็นของส่วนรวมเท่าที่ตนทำได้ เคารพสิทธิหน้าที่ของตนเองและผู้อื่น

โครงการ “หน่วยพระราชทานและประชาชนจิตอาสา เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ได้ริเริ่มตั้งแต่ปี 2560 ในพื้นที่กรุงเทพมหานครก่อน เพื่อเป็นโครงการที่เป็นแบบอย่างในการพัฒนาสภาพแวดล้อมและความเป็นอยู่ในชุมชนให้มีสภาพที่ดีขึ้น

ปัจจุบันโครงการนี้ถูกเรียกสั้นๆ ว่า โครงการจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ได้ประสบความสำเร็จและขยายตัวไปสู่ประชาชนทุกหมู่เหล่าอย่างน่าปลื้มปีติของปวงชนชาวไทยทั้งประเทศ

หน่วยพระราชทานและประชาชนจิตอาสาเราทำความ ดี ด้วยหัวใจ

ณ อาคาร 606 สำนักพระราชวัง สนามเสือป่า ซึ่งเป็นสถานที่ที่เปิดรับสมัครจิตอาสาในโครงการจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ภาพของประชาชน หน่วยงานภาครัฐและเอกชน ไปสมัครเป็นจิตอาสาในโครงการอย่างเนืองแน่น เพื่อร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการบำเพ็ญสาธารณประโยชน์และทำกิจกรรมเพื่อช่วยเหลือสังคมส่วนรวมในโอกาสต่างๆ เป็นการทำความดีโดยไม่หวังผลตอบแทน ซึ่งผู้สมัครทุกคนจะได้รับสิ่งของพระราชทาน ได้แก่ หมวกแก๊ป ผ้าพันคอ บัตรประจำตัวจิตอาสาสีฟ้า โดยใช้บัตรประจำตัวประชาชนฉบับจริงเป็นหลักฐานการสมัคร สำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 7 ปี ใช้เอกสารหลักฐานที่ปรากฏเลขรหัสบัตรประจำตัวประชาชน เช่น สูติบัตร หรือทะเบียนบ้าน

สำนักพระราชวังมีข้อมูลถึงที่มาของโครงการ “หน่วยพระราชทานและประชาชนจิตอาสา เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ว่า สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงห่วงใยและทรงคำนึงถึงความอยู่ดีมีสุขของประชาชนเป็นสำคัญ และพระองค์มีพระราชปณิธานแน่วแน่ที่จะทำให้ประเทศชาติมั่นคงและประชาชนมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

ด้วยมีพระราชประสงค์ที่จะสืบสาน รักษา และต่อยอดโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริและแนวพระราชดำริต่างๆ ในการบำบัดทุกข์และบำรุงสุขให้ประชาชนและพัฒนาประเทศให้เจริญก้าวหน้า จึงทรงมีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้หน่วยพระราชทาน ร่วมกับประชาชนจิตอาสาพระราชทานตามแนวพระราชดำริ ร่วมปฏิบัติหน้าที่ในโครงการ “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” เพื่อพัฒนาความเป็นอยู่ของประชาชน โดยระดมพลังความรัก ความสามัคคีทั้งของหน่วยงานในพระองค์ หน่วยงานราชการ ภาคเอกชน และชุมชน เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชน

ย้อนกลับไปในปี 2560 เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 28 ก.ค. 2560 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้หน่วยราชการในพระองค์ ร่วมกับหน่วยราชการต่างๆ และประชาชนทุกหมู่เหล่าที่มีจิตอาสา บำเพ็ญสาธารณประโยชน์ในพื้นที่ต่างๆ เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนและแก้ไขปัญหาให้แก่ประชาชน ไม่ว่าจะเป็นปัญหาน้ำท่วมในเขตชุมชน ปัญหาการจราจร และอื่นๆ เพื่อสืบสานพระราชปณิธานพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ที่ทรงห่วงใยปัญหาน้ำท่วมและปัญหาการจราจรใน
เขตพื้นที่กรุงเทพมหานครและจังหวัดต่างๆ

ในการนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยทหารรักษาพระองค์ ร่วมกับข้าราชบริพารหน่วยราชการในพระองค์ และหน่วยงานราชการ รวมทั้งประชาชนจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ดำเนินการเก็บผักตบชวา วัชพืช ขยะมูลฝอยสิ่งปฏิกูล สิ่งกีดขวางทางน้ำ และทำการขุดลอกคูคลองระบายน้ำ รวมทั้งทำความสะอาดพื้นที่สาธารณะ วัด และตลาดในชุมชน โดยดำเนินการจากการเริ่มต้นสัปดาห์จิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ระหว่างวันที่ 21-27 มิ.ย. 2560 ในพื้นที่ต่างๆ บริเวณรอบพระราชวังดุสิต และตามด้วยจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ระหว่างวันที่ 28 ก.ค.-3 ส.ค. 2560 ในพื้นที่กรุงเทพมหานครก่อน เพื่อเป็นโครงการที่เป็นแบบอย่างในการพัฒนาสภาพแวดล้อมและความเป็นอยู่ในชุมชนให้มีสภาพที่ดีขึ้น

หลังจากนั้นจัดให้มีการลงทะเบียนจิตอาสาจากทุกจังหวัดทั่วประเทศ ณ อาคารรับรองพระราชวังดุสิต อาคาร 606 สำนักพระราชวัง สนามเสือป่า โดยประชาชนจิตอาสาที่เข้าร่วมกิจกรรม “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” จะได้รับสิ่งของพระราชทานเพื่อเป็นกำลังใจให้ทำความดีต่อไป ได้แก่ หมวกพระราชทาน ผ้าพันคอประชาชนจิตอาสาพระราชทาน และสมุดบันทึกความดี ประชาชนจิตอาสาพระราชทาน

เมื่อมีการดำเนินการโครงการจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ในพื้นที่กรุงเทพมหานครเป็นช่วงแรกแล้ว จะขยายผลโครงการดังกล่าวในช่วงที่ 2 ไปยังจังหวัดที่มีเขตพระราชฐาน และจะขยายผลการดำเนินการโครงการต่อไป ในช่วงที่ 3 ทุกจังหวัดทั่วประเทศ โดยแบ่งห้วงเวลาการทำกิจกรรม ดังนี้

กิจกรรมจิตอาสาร่วมกับหน่วยราชการในเขตพื้นที่ และประชาชนจิตอาสาช่วงที่ 1 ระหว่างวันที่ 28 ก.ค.-5 ธ.ค. 2560 ดำเนินกิจกรรมในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ซึ่งจะจัดสัปดาห์จิตอาสา ระหว่างวันที่ 28 ก.ค.-3 ส.ค. 2560

ช่วงที่ 2 ระหว่างวันที่ 5 ธ.ค. 2560-28 ก.ค. 2561 ดำเนินกิจกรรมในจังหวัดที่มีเขตพระราชฐาน และช่วงที่ 3 ระหว่างวันที่ 28 ก.ค. 2561-5 ธ.ค. 2561 ดำเนินกิจกรรมในทุกจังหวัดทั่วประเทศ

นิทรรศการภาพกิจกรรมจิตอาสา“เราทำความ ดีด้วยหัวใจ”

แม้วันนี้จะเป็นวันสุดท้ายในการเปิดให้เข้าชมนิทรรศการภาพกิจกรรมจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ณ เต็นท์นิทรรศการ ท้องสนามหลวง กรุงเทพมหานคร (ฝั่งตรงข้ามกับศาลฎีกา) ซึ่งจัดขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และชี้ให้เห็นพลังความสามัคคี มีน้ำใจในสังคมไทย ความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน ในการเป็นจิตอาสามุ่งมั่นทำความดีทำประโยชน์ ทั้งการพัฒนาและเรื่องเฉพาะกิจ เหตุการณ์ต่างๆ

นิทรรศการภาพกิจกรรมจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” เป็นกิจกรรมหนึ่งในหลายกิจกรรมที่รัฐบาลจัดขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 66 พรรษา 28 ก.ค. 2561 โดยสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ร่วมกับศูนย์อำนวยการใหญ่โครงการจิตอาสาพระราชทานตามแนวพระราชดำริ (ศอญ.) กระทรวงมหาดไทย และกรุงเทพมหานคร ได้รวบรวมภาพการทำกิจกรรมการบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคมและประเทศชาติของจิตอาสาพระราชทานตามแนวพระราชดำริของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร จากทุกจังหวัดทั่วประเทศมาจัดแสดง

เพื่อสื่อให้เห็นถึงพลังความรักความสามัคคีของกลุ่มคนที่ร่วมกันกระทำความดี มีความเอื้อเฟื้อแบ่งปันซึ่งกันและกัน โดยไม่แบ่งหมู่เหล่า ทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาชนได้ร่วมมือกันด้วยความสมัครใจ เป็นพลังของคนในชาติที่ร่วมกันสร้างสรรค์สังคมไทยให้น่าอยู่ เพื่อทุกคนอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข นอกจากนี้ยังมีภาพกิจกรรมต่างๆ ของจิตอาสาจากทุกจังหวัดทั่วประเทศ รวมทั้งไฮไลต์นิทรรศการ ซึ่งเป็นภาพจิตอาสาปฏิบัติงานช่วยเหลือทีมนักฟุตบอลเยาวชนหมูป่า ที่ถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน ซึ่งรัฐบาลได้จัดทำบอร์ดหัวใจให้ประชาชนเขียนบันทึก และแบ่งปันปณิธานความดีด้วย

สุวพันธุ์ ตันยุวรรธนะ รมต.ประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ซึ่งเป็นประธานเปิดนิทรรศการภาพกิจกรรมจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” กล่าวว่า นิทรรศการดังกล่าวเป็นกิจกรรมหนึ่งในหลายกิจกรรมที่รัฐบาลจัดขึ้น เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 66 พรรษา 28 ก.ค. 2561 และเพื่อแสดงให้เห็นถึงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวในการเป็นจิตอาสามุ่งมั่นทำความดี และทำประโยชน์ให้กับสังคม ทั้งในเรื่องของการพัฒนา เรื่องภัยพิบัติ และเรื่องเฉพาะกิจต่างๆ ที่เกิดขึ้นในเมืองไทย

“ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา จะเห็นได้ว่ากิจกรรมจิตอาสาได้ถูกนำไปใช้ประโยชน์หลายด้านที่พวกเราได้เห็นกันมาโดยตลอด โอกาสมหามงคลในปีนี้สำนักนายกรัฐมนตรีได้จัดงานรวมนิทรรศการผลการทำงานของจิตอาสาทั่วประเทศ และในทุกกิจกรรม โดยสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ร่วมกับศูนย์อำนวยการใหญ่โครงการจิตอาสาพระราชทานตามแนวพระราชดำริ (ศอญ.) กระทรวงมหาดไทย และกรุงเทพมหานคร รวบรวมภาพการทำกิจกรรมการบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคมและประเทศชาติของจิตอาสาพระราชทานตามแนวพระราชดำริของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จากทุกจังหวัดทั่วประเทศมาจัดแสดง เพื่อสื่อให้เห็นถึงพลังความรักความสามัคคีของกลุ่มคนที่ร่วมกันกระทำความดี มีความเอื้อเฟื้อแบ่งปันซึ่งกันและกัน โดยไม่แบ่งหมู่เหล่า ทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาชนได้ร่วมมือกันด้วยความสมัครใจ เป็นพลังของคนในชาติที่ร่วมกันสร้างสรรค์สังคมไทยให้น่าอยู่ เพื่อทุกคนอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข”

อย่างไรก็ตาม รมต.ประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ย้ำว่ารัฐบาลจะสนับสนุนงานนี้อย่างต่อเนื่อง และยังมีโครงการอีกหลายอย่างที่รัฐบาลดำเนินการอยู่ในปัจจุบัน ก็ได้นำแนวคิดและแนวทางของจิตอาสามาใช้ในการดำเนินการร่วม ขอเชิญชวนประชาชนเข้าร่วมชมนิทรรศการในครั้งนี้ และร่วมกันน้อมนำทำความ ดี ด้วยหัวใจ ตลอดไป

ความเห็นอันแสนปลื้มปีติที่ได้เข้าร่วมโครงการจิตอาสา“เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ”

มาสำรวจมุมมองและความคิดเห็นจากบุคคลในหลากหลายอาชีพที่มีส่วนร่วมในโครงการจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” ซึ่งเขียนหรือให้สัมภาษณ์ผ่านสื่อต่างๆ

ย้อนกลับไปเมื่อปีที่แล้ว พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร ซึ่งถึงแก่อนิจกรรมไปเมื่อไม่นานนี้ ได้เขียนบทความชื่อ จิตอาสา : โครงการพระราชทานในรัชกาลที่ 10 เมื่อวันที่ 22 ส.ค. 2560 ไว้ว่า โครงการดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงพระราชปฏิภาณและพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อประชาชนทั่วประเทศ

“...ปัญหาเรื่องขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลที่ขวางทางน้ำนั้นเป็นที่รู้กันมานานแล้ว ต้นตอของปัญหาก็คือชุมชนที่อาศัยอยู่ริมคลองนั่นเอง ในกรุงเทพมหานครนั้น ถึงแม้ทางราชการจะพยายามแก้ไขเพียงใดแต่ก็สำเร็จแต่เพียงบางแห่งเท่านั้น เนื่องจากมีไม่พอ ทั้งกำลังคน กำลังทรัพย์และบารมี และหากจะให้ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครไปขอความร่วมมือจากประชาชนหรือส่วนราชการอื่นๆ ก็คงไม่สำเร็จ เพราะบารมีไม่พอ แต่เมื่อรู้กันว่าสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาสั่งให้ทั้งทหารราชวัลลภรักษาพระองค์และข้าราชบริพารมาช่วย ประชาชนก็ปีติยินดีและเต็มใจอาสาสมัครเข้าร่วมในโครงการด้วยโดยไม่ต้องให้ร้องขอ

ทหารราชวัลลภรักษาพระองค์และข้าราชบริพารนั้นมีหน้าที่ราชการตามปกติอยู่แล้ว แต่เป็นหน้าที่ที่ปฏิบัติอยู่ในที่ตั้ง การที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ออกมาร่วมในโครงการจิตอาสา เป็นโอกาสให้ทหารและข้าราชบริพารได้ใกล้ชิดกับประชาชนและเห็นทุกข์ของประชาชน และย่อมทำให้เกิดปฏิสัมพันธ์เห็นอกเห็นใจกันและกัน ซึ่งโดยปกติโอกาสเช่นนี้จะเกิดขึ้นได้ยาก...”

สำหรับประชาชนที่เข้าร่วมโครงการอย่าง ธนาวดี ใหม่คามิ อายุ 60 ปี อยู่ที่เขตพระโขนง กล่าวว่า ทราบข่าวโครงการหน่วยพระราชทานและประชาชนจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” จากเพื่อน ว่าเป็นโครงการของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และตนเองตั้งใจที่จะทำงานทดแทนพระองค์ท่าน อยากมาช่วยเหลือส่วนรวม จึงได้สมัครเข้าร่วมโครงการตั้งแต่เดือน ก.ค.ที่ผ่านมา และได้ร่วมทำกิจกรรมจิตอาสาเรื่อยมา ในแต่ละครั้งที่มาได้ช่วยขุดลอกคูคลอง เก็บขยะ แม้ว่ามาทำงานเราจะเหนื่อยแต่มีความสุข ขอขอบคุณสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่พระราชทานโครงการจิตอาสามาให้ เป็นโครงการที่ทำให้คนไทยได้สามัคคีกัน รักกัน ได้มาช่วยเหลือสังคม มาทุกครั้งก็มีความสุข”

บัวลัย สืบก่ำ อายุ 65 ปี ชาว จ.นครราชสีมา พนักงานรักษาความปลอดภัยมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ ได้เข้าร่วมกิจกรรมในโครงการจิตอาสามากกว่า 30 ครั้ง กล่าวว่า ภูมิใจที่ได้เข้าร่วมกิจกรรมโครงการจิตอาสาของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งเปิดโอกาสให้ประชาชนที่อยากสร้างความเจริญให้แก่บ้านเมืองได้มีส่วนร่วม แต่ก่อนไม่มีโอกาสที่จะได้ทำความดีแบบนี้ มีคนเคยถามว่าทำแล้วได้อะไร ได้เหรียญหรือได้เงินวันละเท่าไหร่ ก็ไม่ได้ตอบ และไม่ได้สนใจ แต่มาด้วยใจที่ได้มาทำเพื่อประเทศชาติ อยากจะเชิญชวนประชาชนทุกคนที่ยังไม่มีโอกาสได้ทำความดี ได้มาทำกิจกรรมร่วมกัน เพื่อลูก เพื่อหลาน เพื่อบ้านเมืองของเราต่อไป

พิชญา สันติชัยศรี อายุ 32 ปี กล่าวว่า ติดตามข่าวเกี่ยวกับโครงการจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” มาโดยตลอด พอทราบข่าวจากเพื่อนๆ ว่ามีการเปิดรับสมัครประชาชนจิตอาสา ก็อยากจะมาสมัคร คิดว่าคุณสมบัติพิเศษไม่ว่าจะเป็นการพูดภาษาอังกฤษได้ ทำกับข้าว งานช่างทาสี ที่ตัวเองทำเป็น จะสามารถนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในการร่วมกิจกรรมต่างๆ

หรือติดต่อสอบถามศูนย์อำนวยการใหญ่โครงการจิตอาสาพระราชทานโดยตรง (โทร. 02-283 2745-6)