จับตา "เกาะกง"เมืองหรรษาหรือท่าเรือลับของจีน

การลงทุนพัฒนาเกาะกงของบริษัทจีนให้เป็นเมืองท่องเที่ยวที่มีมูลค่า 3,800 ล้านเหรียญสหรัฐ กำลังถูกจับตาว่ามีอะไรแอบแฝงหรือไม่

สำนักข่าว South China Morning Post รายงานข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับโครงการพัฒนา จ. เกาะกง ประเทศกัมพูชา ซึ่งมีพรมแดนติดกับ จ.ตราด ของไทย และอ่าวไทย โครงการดังกล่าวเป็นของบริษัท Union Development Group จากประเทศจีน มูลค่า 3,800 ล้านเหรียญสหรัฐ

โครงการนี้มีชื่อว่า “ดาราสาคร” บริษัทจีนได้รับสัมปทานเช่าพื้นที่นานถึง 99 ปี มีพื้นที่ถึง 225,000 ไร่ ตั้งอยู่ใกล้กับเมืองคีรีสาคร เขตคีรีสาคร จ.เกาะกง ในบริเวณคาบสมุทรใกล้กับปากอ่าวกำปงโสม จากภูมิประเทศแล้ว ตั้งอยู่ระหว่างเมืองกำปงโสม หรือกรุงพระสีหนุ ซึ่งเป็นเมืองท่าตากอากาศหลักของกัมพูชาทางตอนใต้ และตัวเมืองเกาะกงทางตอนเหนือ ซึ่งเหนือขึ้นไปเล็กน้อยคือ จ.ตราด

เป้าหมายก็คือ เปลี่ยนเกาะให้เป็นเมืองท่องเที่ยวคุณภาพ จะมีการสร้างสนามบินนานาชาติ, โรงแรมระดับห้าดาว, รีสอร์ท, สนามกอล์ฟ 20 แห่ง, คอนโดมิเนียมและอาคารสำนักงาน และโรงไฟฟ้า ตัวคอมเพล็กซ์กินพื้นที่ชายฝั่งของ จ.เกาะกง ถึง 20% และยังตั้งอยู่ในตอนใต้ของอุทยานแห่งชาติบูทุมสาคร ซึ่งมีความหลากหลายทางนิเวศวิทยาสูงมาก และปัจจุบันตกอยู่ในภาวะเสี่ยงจากการคุกคามโดยมนุษย์

ไม่เพียงเท่านั้น The Phnom Penh Post รายงานไว้เมื่อปีที่แล้ว ซึ่งเป็นปีที่รัฐบาล ฮุน เซน ให้จีนสัมปทานพื้นดังกล่าวว่า ประชาชนในพื้นที่ไม่พอใจโครงการดาราสาคร เพราะเอื้อประโยชน์แต่นายทุน และประชาชนยังถูกเวนคืนที่ดินโดยได้ค่าชดเชยที่ต่ำมาก บางคนไม่ได้เงินชดเชยด้วยซ้ำ

นอกจากที่ตั้งที่ดูเหมือนจะมีปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตคนท้องถิ่นแล้ว South China Morning Post ตั้งข้อสังเกตว่า มีบางสิ่งที่ผิดปกติเกี่ยวกับโครงการเมืองท่องเที่ยวแห่งนี้คือ สนามบินนานาชาติที่มีขนาดใหญ่เป็นพิเศษ โดยมีรันเวย์ที่ยาวถึง 3,400 ม. ยาวกว่าสนามบินนานาชาติในกรุงพนมเปญเสียอีก และยังมีความยาวเกินกว่าระดับที่กำหนดไว้สำหรับรองรับเครื่องบินของพลเรือน

เรื่องรันเวย์ไม่ใช่ความวิตกเกินเหตุ เพราะเมื่อเดือน พ.ย. 2018 รองประธานาธิบดี ไมค์ เพนซ์ แห่งสหรัฐ เคยส่งจดหมายถึงไปถึง นายกรัฐมนตรี ฮุน เซน แห่งกัมพูชา ว่ากังวลกับโครงการดาราสาคร ที่อาจมีวาระแอบแฝงด้านการทหาร

อีกประเด็นหนึ่งคือท่าเรือน้ำลึก จากการประเมินโดย Financial Times พบว่ามีระดับความลึกพอที่จะรองรับเรือสินค้าขนาดใหญ่ เรือเดินสมุทร รวมถึงเรือด้านการทหาร

จากข้อสังเกตเรื่องสนามบินและท่าเรือน้ำลึกทำให้เกิดข้อกังขาขึ้นมาว่า โครงการดาราสาครอาจมีจุดประสงค์แอบแฝง คือเป็นทั้งคอมเพล็กซ์ด้านการท่องเที่ยว และเป็นทั้งฐานทัพเฉพาะกิจสำหรับเรือรบและเครื่องบินของกองทัพจีน และความวิตกกังวลนี้กลายเป็น “ข่าวลือ” เมื่อเดือน พ.ย. 2018 ว่า จีนเจรจากับกัมพูชาเพื่อขอตั้งฐานทัพเรือ

ข่าวลือเรื่องนี้ที่จริงคือรายงานข่าวจาก Asia Times ในฮ่องกง แต่ฮุน เซนปัดว่าเป็นเพียงข่าวปลอม และย้ำว่าจะไม่ยอมให้ต่างชาติเข้ามาตั้งฐานทัพในกัมพูชา ส่วนข้อมูลที่ Asia Times ได้มาก็คือ ตั้งแต่ปี 2017 จีนพยายามล็อบบี้กัมพูชาเพื่อสร้างท่าเรือขึ้นที่เกาะกงในบริเวณอ่าวไทย เพื่อที่จะใช้เป็นฐานทัพเรือด้วย อย่างไรก็ตาม แม้นักวิเคราะห์ส่วนใหญ่จะเชื่อว่าโครงการที่เกาะกงน่าจะเป็นที่ตั้งของฐานทัพเรือจีน แต่จีนก็อาจไปขอสร้างในพื้นที่อื่นในแนวชายฝั่งภาคใต้ของกัมพูชา

ยิ่งพิจารณาท่าทีของฮุน เซนกับจีนด้วยแล้ว ยิ่งทำให้เชื่อได้ง่ายว่าเขาอาจ “ดีล” อะไรบางอย่างกับจีน โดยท่าทีของเขาคือสนับสนุนการสร้างฐานทัพของจีนในทะเลจีนใต้ และตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดก็คือ เมื่อปี 2012 ตอนที่กัมพูชาเป็นเจ้าภาพการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียน ปรากฏว่าเจ้าภาพพยายามที่จะเกลี้ยมกล่อมให้อาเซียนอย่าโจมตีจีน จนทำให้ที่ประชุมเสียงแตก และเป็นครั้งแรกที่ไม่มีแถลงการณ์ร่วมออกมา

สำหรับประเทศไทย มีเหตุผลที่จะต้องจับตาความเคลื่นไหวโครงการดาราสาครให้ดี เพราะหากโครงการนี้ซ่อนรูปฐานทัพของประเทศที่สามจริง จะส่งผลต่อดุลอำนาจในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในทันที และยังเป็นศูนย์ถ่วงอำนาจทางการทหารที่ปรากฏตัวขึ้นประชิดชายแดนไทยและน่านน้ำของไทยเสียด้วย