"บัวบก"สู่ความเยาว์วัย

มารู้จักกับ"บัวบก"สมุนไพรไทยที่มากด้วยสรรพคุณและขึ้นชื่อว่าเป็นสมุนไพรของความเป็นหนุ่มสาว

โดย....วันพรรษา อภิรัฐนานนท์/ ภาพ....มูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร

บัวบก หลายคนรู้จักดีว่าเป็นสมุนไพรแก้ร้อนใน ช้ำใน แก้กระหายน้ำ แต่บัวบกก็ยังมีอีกหลายมุมนัก วันนี้นำมาเล่าสู่กัน โดยเป็นข้อมูลจากการเสวนาวิชาการเรื่อง “บัวบก สมุนไพรมหัศจรรย์ เด็กใช้ได้ ผู้ใหญ่ใช้ดี” ที่คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อกลางเดือนที่ผ่านมา ใครอยากรู้ว่า บัวบก สมุนไพรที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ และบางคนก็ปลูกได้ปลูกดีที่สวนหลังบ้าน จะทำอะไรได้อีก ตามมาได้เลย

กระชากวัยด้วยบัวบก

ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร เภสัชกรเชี่ยวชาญด้านเภสัชกรรมการผลิต โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร กล่าวว่า มีงานวิจัยระบุว่าบัวบกช่วยบำรุงสมอง ผู้เฒ่าผู้แก่ รวมทั้งหมอยาไทยนำมาใช้บำรุงร่างกาย บำรุงประสาท บำรุงความจำ บำรุงสายตา บำรุงผม บำรุงเอ็น ปัจจุบันครีมบัวบกอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ ใช้ในการรักษาแผล ป้องกันการเกิดแผลเป็น บัวบกยังช่วยขับปัสสาวะ ช่วยลดความดันโลหิตในระยะแรกได้

น้ำใบบัวบก

ชนิดของบัวบกที่สรรพคุณดีที่สุด คือ ผักหนอกขม ซึ่งขึ้นตามธรรมชาติ สาวๆ จะต้องชอบเรื่องต่อไปนี้ เพราะผักหนอก หรือบัวบกนี้ ยายหมื่น แม่เฒ่าแห่งเมืองเลย ยืนยันว่าใช้ในการกระชากวัย ทำให้หน้าตาสดใสอย่างวัยรุ่น โดยนำผักหนอกทั้งห้า (ต้น ใบ และราก) มาตากให้แห้ง บดละเอียด ใช้น้ำผึ้งเป็นกระสาย ปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าผลมะแว้ง กินเช้าเย็นครั้งละสองเม็ด เพียงอาทิตย์เดียวเห็นผล

“ตำราไทย บัวบกมีรสเฝื่อนขมเย็น เป็นยาขับปัสสาวะ แก้ท้องเสีย หรือบิด แก้ลม แก้อ่อนเพลีย เมื่อยล้า บำรุงกำลัง ตำรับที่นิยมจะใช้บัวบกผสมพริกไทยลงไปเพื่อลดความเย็นของบัวบก คือ ใช้บัวบก 2 ส่วน ผสมกับผงพริกไทย 1 ส่วน ละลายน้ำร้อนกินก่อนนอน ครั้งละครึ่งช้อนชา” ดร.สุภาภรณ์ กล่าว

ส่วนการใช้บัวบกในการบำรุง ดร.สุภาภรณ์ กล่าวว่า ใช้เช่นเดียวกับที่คัมภีร์อายุรเวทอินเดียซึ่งระบุไว้ว่า บัวบกทั้งต้นมีกลิ่นฉุน มีรสขมหวาน ย่อยได้ง่าย มีฤทธิ์เย็น ช่วยฟื้นฟูสุขภาพ บำรุงเสียง ช่วยความจำ ช่วยเจริญอาหาร แก้ไข้ แก้อักเสบ ผิวหนังเป็นด่างขาว โลหิตจาง มีหนองออกจากปัสสาวะ หลอดลมอักเสบ น้ำดีในร่างกายมากเกินไป ม้ามโต หืด กระหายน้ำ แก้คนเป็นบ้า โรคเกี่ยวกับเลือดและโรคที่มีสมุฏฐานจากเสมหะ อินเดียบางแคว้นกินใบบัวบกกับนมวันละ 1-2 ใบทุกวัน เชื่อว่าจะช่วยจิตใจสดชื่น ความจำดีขึ้น บำรุงร่างกาย บำรุงประสาทและโลหิต ส่วนการแพทย์จีน ถือว่าบัวบกคือสมุนไพรของความเป็นหนุ่มสาว (Tonic and Rejuvenation)

กินบัวบกให้ถูกวิธี

นอกจากจะกินสด เดี๋ยวนี้ยังเห็นนิยมทำเป็นเมี่ยง หรือคุกกี้ แต่เราชอบกินใบสดๆ ซึ่งถ้ากินในปริมาณน้อย 2-3 ใบ ไม่มีปัญหา จะกินบ่อยๆ หรือทุกวันก็ได้ ถ้าต้องกินบัวบกแก้ช้ำใน ร้อนใน กินน้ำคั้นบัวบกวันละ 9 ช้อนแกง ติดต่อกัน 5-7 วัน ก็ยังไม่เป็นไร (ยกเว้นบางคนที่แพ้) หรือบางคนกินใบบัวบกสดๆ เป็นผักจิ้มทีละ 10-20 ใบ อาทิตย์หนึ่งกินทีหนึ่ง หรือ 10 วันกินทีหนึ่งก็ไม่เป็นไร

แต่ถ้ากินทีละมากๆ เช่น กินน้ำคั้นบัวบกครั้งละ 2-3 แก้ว และกินนานๆ ติดต่อกันเป็นสิบๆ วัน หรือกินใบสดวันละ 10-20 ใบ ติดต่อกันเป็นสิบๆ วัน กินแบบนี้อาจเกิดพิษขึ้นได้ สรุปว่า ถ้ากินบัวบกในขนาดพอดีแล้วไม่เป็นไร แต่ถ้ากินมากเกินไปจะทำให้ธาตุเสียสมดุล บัวบกเป็นผักพื้นบ้านไทยที่กินใช้อยู่ทุกวัน ช่วยชะลอวัยและมีคุณอนันต์กับสมอง

ลองมากินบัวบกกันมั้ย แต่ให้ถูกวิธีด้วยภูมิปัญญาดั้งเดิม