พิพิธภัณฑ์ชุมชนวัดเกตการาม

โดย...นพพล ชูกลิ่น

ผมมีธุระที่ต้องเดินทางไป จ.เชียงใหม่ ในช่วงระยะเวลาสั้นๆ สองสามวัน เลยไม่ได้มีโอกาสเที่ยวเมืองเชียงใหม่อย่างที่ตั้งใจ ทั้งๆ ที่ช่วงเวลาที่ไปเป็นช่วงเวลาที่อากาศกำลังเย็นถึงขั้นหนาวทำให้บรรยากาศการไปเชียงใหม่ของผมรู้สึกเหมือนอยู่ต่างประเทศที่ได้ความรู้สึกอบอุ่นแบบไทยๆ ซึ่งผมชอบความรู้สึกนี้มากจากประสบการณ์การเดินทางของผมในต่างประเทศ ถึงแม้สถานที่แห่งนั้นจะมีความสวยงามอย่างไร แต่สิ่งที่ผมสัมผัสและรู้สึกได้ คือ บรรยากาศของความอบอุ่นตามวัฒนธรรมไทยที่ทำให้การเดินทางท่องเที่ยวเกิดความประทับใจ ประเด็นนี้ผมเลยอยากฝากผู้ดูแลการท่องเที่ยวนะครับ นอกจากการแข่งขันในด้านความงามของสถานที่ท่องเที่ยวแล้ว การพัฒนาบุคลากรที่อยู่ในอุตสาหกรรมท่องเที่ยวในทุกภาคส่วน ถึงแม้จะเป็นภาคส่วนที่เล็กที่สุด เช่น แม่ค้าขายของกินในสถานที่ท่องเที่ยวก็ควรจะให้การดูแลสนับสนุนกับผู้ประกอบการเหล่านี้ ซึ่งจะสะท้อนให้ภาพลักษณ์ของการท่องเที่ยวไทยสมบรูณ์ขึ้นนะครับ อีกตัวอย่างหนึ่งที่ผมเห็นการรวมตัวของชุมชนกลุ่มหนึ่งที่มองเห็นคุณค่าของวัตถุโบราณที่มีอยู่กระจัดกระจายและฝังรากโดยถูกถ่ายทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น แต่เมื่อมาถึงในรุ่นนี้ทุกคนได้เสียสละ ต้องใช้คำว่าเสียสละนะครับ เพราะของเก่าที่ผมเห็นในสายตาของชาวต่างชาติคงตีราคาค่างวดนี้ไม่น้อยทีเดียวครับ การจัดสร้างพิพิธภัณฑ์นี้เป็นความตั้งใจที่ยิ่งใหญ่มากนะครับ เพราะนอกจากจะนำของเก่าอันมีความหมายต่อครอบครัวตัวเองมาจัดแสดงแล้ว การบริหารจัดการให้พิพิธภัณฑ์ดำเนินไปได้ก็ทำด้วยตนเอง โดยไม่มีงบประมาณจากหน่วยงานราชการมาสนับสนุนแต่อย่างใด เขาอยู่ได้จากเงินบริจาคของผู้ที่เข้าชมไม่มีเก็บค่าผ่านประตูแต่อย่างใด นำผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านมานั่งเฝ้าและเป็นผู้บรรยายให้กับผู้มาเยี่ยมชมด้วยอัธยาศัยไมตรีที่แสนจะอบอุ่นและน่ารักมากๆ ครับ

 

ผมขออนุญาตกล่าวถึงประวัติคร่าวๆ ของ “พิพิธภัณฑ์ชุมชนวัดเกตการาม” นะครับ

พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ถูกก่อตั้งโดยศรัทธาวัดเกต จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 19 ธ.ค. 2542 ผู้มีบทบาทสำคัญในการก่อตั้ง ได้แก่ คุณจริน เบน คุณอนันต์ บุญมา และคุณกฤษ คงอุไร และอาจารย์สมโชติ อ๋องสกุล มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นที่ปรึกษาในการตั้งพิพิธภัณฑ์ ซึ่งเดิมนั้นเป็นกุฏิที่พำนักของพระภิกษุสงฆ์ พระครูชัยศึกวิมล (พ.ศ. 2429-2500)

 

ก่อนที่จะมีการดำเนินการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ชุมชนวัดเกตการาม คณะกรรมการของวัดได้ไปศึกษาดูงานต้นแบบพิพิธภัณฑ์วัดร้องเม็งและนำมาปรับใช้ในการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ของชุมชนเอง สิ่งของที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ ส่วนใหญ่มาจากการบริจาคของคนในท้องถิ่น บุคคลที่บริจาคสิ่งของส่วนใหญ่ในพิพิธภัณฑ์ ได้แก่ คุณจริน เบน และคุณอนันต์ ฤทธิเดช ได้มีการบริจาคชุดภาพถ่ายเชียงใหม่ในอดีตที่มีคุณค่าหลายภาพ เป็นภาพที่ถ่ายโดยคุณบุญเสริม สาตราภัย

พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ดูแลโดยคณะกรรมการวัดเกตที่มีจิตอาสา มีหน้าที่ดูแลและอธิบายเรื่องราวในพิพิธภัณฑ์ให้กับผู้ที่เข้ามาเยี่ยมโดยมิได้รับค่าตอบแทน การแสดงของพิพิธภัณฑ์ในส่วนของหน้าอาคาร จัดแสดงเกี่ยวกับเครื่องดนตรีล้านนา และเมื่อเข้ามาในตัวอาคาร จัดแสดงออกเป็น 4 ส่วนใหญ่ๆ คือ ส่วนห้องโถงแสดงสิ่งของชุมชนและพระพุทธรูปศิลปะพม่าเพื่อให้ผู้ที่มาเยือนได้สักการบูชา ส่วนที่ 2 แสดงสิ่งของในอดีตและแสดงผ้าโบราณของพระชายาเจ้าดารารัศมี ส่วนที่ 3 แสดงสิ่งของเครื่องใช้หลากหลายในอดีต มีป้ายติดอธิบายและรายนามผู้บริจาคด้วย ส่วนที่ 4 แสดงภาพถ่ายล้านนาในอดีต และส่วนนอกอาคารพิพิธภัณฑ์ฝั่งตะวันตกเป็นส่วนกลองล้านนา เครื่องดนตรี และเป็นที่ฝึกฝนศิลปะล้านนาให้กับเยาวชนในชุมชนระหว่างวันเสาร์อาทิตย์ เพื่อสืบทอดวัฒนธรรมล้านนาให้ยั่งยืนต่อไป

ผมอยากเชิญชวนผู้อ่านทุกท่านมาเที่ยวชมพิพิธภัณฑ์แห่งนี้กันนะครับ